Zonnehofje

Een van de armste sloppen, er waren er overigens zestien in deze straat, die uitkwam op de Valkenburgerstraat had de poëtische naam Zonnehofje. Deze slop was grotendeels bevolkt door het Joodse proletariaat en wat er over hen te vinden is, is zeer summier.  Maar wat is er dan nog wel te vinden?

Sara Hijman – de Rooij
Sara de Rooij werd hier in 1818 geboren en overleed in 1884. Zij werd begraven op Zeeburg waar haar matseiwah (zerk) nog altijd te zien is.

J. A. Namias – verkoop
In maart 1874 werd tijdens een veiling ook een huis met een achterhuis, liggend op de Valkenburgerstraat en het Zonnehofje , verkocht voor een bedrag van ƒ 2400,–. Dat bedrag vertegenwoordigd nu een waarde van € 25.000,– . Jacob Abendana Namias (Amsterdam, 16 juli 1833) was de makelaar in deze.

Izak van Zouten
Izak van Zouten woonde in het Zonnehofje en kon in mei 1875 verhuizen naar de Batavierstraat 111-3.

Wat deed de gemeente Amsterdam?
De sloppen in de arme buurten werden de gemeente een doorn in het oog. Wie er woonde was moeilijk controleerbaar, maar de schrijnende armoede en de slechte huisvesting vormde vooral een bron voor besmettelijke ziekten. De gemeente besloot al aan het einde van de negentiende eeuw dat er gesaneerd moest gaan worden en in juli 1901 verscheen een eerste aankondiging dat de gemeentegrond van het Zonnehofje aan de openbare dienst onttrokken werd – wat de eerste stap in de onteigening inhoudt. Dat betekent echter niet dat in 1902 het hofje gesloopt zou zijn. De wil tot saneren en de daadwerkelijke afbraak kon nog jaren, soms wel decennia, in beslag nemen. Daarnaast is het ook niet zo dat de bewoners hierop zaten te wachten. Uiteraard kenden zij de omstandigheden waarin ze leefden heel goed, maar ze waren niet voor hun plezier in die situatie terecht gekomen en vaak was dit de enige uitweg voor ze. En zelfs deze armoede gaf sterke onderlinge banden en daarom stond niet iedereen gelijk te juichen bij het idee van een nieuwe woning in een nieuwe buurt.

En inderdaad ontving de gemeente van de heer L. van der Bokke het verzoek of hij een deel van het hofje kon huren. Het was al eigendom van hem, nu kon hij het huren van de gemeente. Waarschijnlijk was dit Levie van der Bokke (1859 – 1929).

Daarna ontbreekt elk spoor van het Zonnehofje. Uiteindelijk is het hofje gesloopt zoals alle sloppen aan de Valkenburgerstraat en een groot deel van de bebouwing van deze straat. In 2016 werd bij afgravingen voor een nieuw bouwproject de oude funderingen en bouwresten gevonden van de huizen van dit deel van het Amsterdamse (Joodse) proletariaat.

 

De namen van de sloppen van de Valkenburgerstraat

  • Wijde gang
  • Visschersgang
  • Fortuinengang
  • Mosterdmolengang
  • Koehoudersgang
  • Hartjesgang
  • Vlielandersgang
  • Liefde gang
  • Zandgang
  • Zonnehofje
  • Haringgang
  • Steenwerfsgang
  • Poort van Marken
  • Suikerbakkersgang
  • Rode Leeuwengang
  • Bleekersgang

 

bron:
www.iisg.nl, lemma waarde van de gulden / euro
“in ,,DE Brakke Grond”.”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 18-03-1874. Geraadpleegd op Delpher op 11-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010263615:mpeg21:a0025.
“Advertentie Van Zouten”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 07-05-1875. Geraadpleegd op Delpher op 11-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872944:mpeg21:a0011.
“STADSNIEUWS. Officieele Kennisgeving”. “Het nieuws van den dag : kleine courant“. Amsterdam, 13-07-1901. Geraadpleegd op Delpher op 11-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010128320:mpeg21:a0066.
“Verhuur gedeelte Zonnekofje.”. “De Telegraaf“. Amsterdam, 31-07-1901. Geraadpleegd op Delpher op 11-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110556853:mpeg21:a0038.
namen sloppen: https://velehanden.nl/berichten/vragen/bekijk/project/amsterdam_bvr/id/25998/page/2 (geraadpleegd 11 augustus 2016),
Namias, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1851-1853, archiefnummer 5000, inventarisnummer 559, blad pagina 483.

illustraties:
“in ,,DE Brakke Grond”.”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 18-03-1874. Geraadpleegd op Delpher op 11-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010263615:mpeg21:a0025.
“Advertentie Van Zouten”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 07-05-1875. Geraadpleegd op Delpher op 11-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872944:mpeg21:a0011.
“STADSNIEUWS. Officieele Kennisgeving”. “Het nieuws van den dag : kleine courant“. Amsterdam, 13-07-1901. Geraadpleegd op Delpher op 11-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010128320:mpeg21:a0066.
“Verhuur gedeelte Zonnekofje.”. “De Telegraaf“. Amsterdam, 31-07-1901. Geraadpleegd op Delpher op 11-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110556853:mpeg21:a0038.

gepubliceerd:
11 december 2016

laatst bijgewerkt:
24 november 2023