De Rivierenbuurt in Amsterdam Zuid maakt deel uit van Plan Zuid van H.P.Berlage. De buurt werd gebouwd in de jaren twintig, dertig van de 20e eeuw. Vanaf de jaren dertig vestigde zich meer en meer Joodse inwoners in de Rivierenbuurt. Het betrof vooral de middenklasse, ook Joods Duitse vluchtelingen vestigden zich vanaf 1933 in dit deel van de stad.
Atelierwoningen
De woningen van de Rivierenbuurt werden gebouwd in de stijl van de de Amsterdamse school. Zo niet het blok met 32 atelierwoningen van de jonge architecten Zandstra, Giesen en Sijmons. Dit complex, in 1934 gerealiseerd, werd gebouwd volgens de principes van het Nieuwe Bouwen, geïnspireerd door de Franse architect Le Corbusier. Kenmerkend is een strak ontwerp met nadruk op functionaliteit.
De ateliers zijn ondergebracht in vier bouwlagen en liggen aan de noordzijde van het gebouw, in de Uiterwaardenstraat; de woongedeeltes beslaan zes bouwlagen en liggen op het zuiden, aan de Zomerdijkstraat. Er waren afwisselend grote woningen voor gezinnen, kleinere voor vrijgezellen. De ateliers op de begane grond zijn voor de beeldhouwers, de hoger gelegen ateliers voor de schilders. Via trappen zijn de woningen en ateliers met elkaar verbonden.
In de zomer van 1933 hield Jan Giesen van het architectenbureau Zandstra, Giesen en Sijmons een lezing met lichtbeelden in de zalen van de kunstenaarsvereniging Arti et Amicitiae aan het Rokin te Amsterdam om de atelierwoningen onder de aandacht van geïnteresseerde kunstenaars te brengen. In november 1934 werd het complex opgeleverd.
Op 24 november 1934, werd het complex op toepasselijke wijze geopend met een tentoonstelling van werken van de eerste bewoners, waaronder Mathieu Wiegman, Jan Wiegers, Herman Kruyder, Gerard Hordijk, Federico Carasso, Hendrika van Gelder…
De ateliers zijn nog altijd in gebruik. In de loop der tijd hebben er veel bekende kunstenaars gewoond en gewerkt, zoals Charlotte van Pallandt, Piet Esser, Ro Mogendorff, Jan Wolkers en de verzetsstrijder Gerrit van der Veen. Op nr. 22, het voormalig woonhuis en atelier van Gerrit van der Veen is een plaquette aangebracht.
Zomerdijkstraat 13 – J. H. Dünner
J. H. Dünner was in 1939 adjunct-rabbijn en woonde op dit adres.
Zomerdijkstraat 18-III – kunstenares Hendrika van Gelder
Van 1934 tot 1943 woonde tekenares en kunstschilder Hendrika van Gelder (1870 – 1943) op dit adres. Tot dan toe was zij in haar ouderlijk huis blijven wonen in de Nicolaas Maesstraat. Haar moeder, Reintje Simons, stierf op 26 april 1933. In datzelfde jaar werd van start gegaan met de plannen voor een blok met atelierwoningen aan de Zomerdijkstraat. Hendrika van Gelder behoorde tot een van de eerste bewoners van dit beroemde kunstenaarscomplex en deed mee aan de openingstentoonstelling op 24 november 1934.
In 1943 werd zij vanaf dit adres gedeporteerd naar Sobibor. Het merendeel van haar werk is werd in de oorlog geroofd of vernietigd. Lees verder
Zomerdijkstraat 26-II – Marianne Franken
Schilderes Marianne Franken (Amsterdam, – Bergen-Belsen, ) woonde vanaf 1939 op dit adres.
bron:
tekst over de buurt en straat met dank aan Renée Simons.
Hendrika van Gelder met dank aan Renée Simons.
“Dunner”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1939/09/01 00:00:00, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 13-10-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874587:mpeg21:p001.
illustratie:
Plaquette Gerrit Jan van der Veen met dank aan Renee Simons.
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Guermonprez, Paul (1908-1944). Zomerdijkstraat. De atelierwoningen, naar ontwerp van architectenbureau Zanstra, Giesen en Sijmons. 1934. 010016000132.
gepubliceerd:
12 oktober 2020
laatst bijgewerkt:
13 februari 2024