De Zanddwarsstraat is een straat tussen de Hoogstraat en de Raamgracht. Halverwege kruist deze straat de Zandstraat en de Zanddwarsstraat loopt aan de westzijde van de Zuiderkerk.
Zanddwarsstraat 1 – Jonas de Bruin
In 1873 had Jonas de Bruin (Noordwolde, 15 september 1839), koper- blikslager en zinkwerker hier zijn negotie. De nummering was toen 259, deze werd in 1875 omgezet naar nummer 1.
In 1895 was Jonas de Bruin bode van het gebroederschap ‘Rodefé Tzedek’ (begrafenisvereniging). Joas was gehuwd met Jette van den Wijk (Gorredijk, 14 december 1926).
Zanddwarsstraat 1 – David Voorzanger
In 1876 had David Voorzanger (Arnhem, 8 mei 1840) hier zijn zaak in en vergulden en bronzen van gasornamenten, pendules, kandelabers, pianolusters etc. David was gehuwd met Minke de Roos (Leeuwarden, 25 maart 1832). Zij hadden in ieder geval twee kinderen; Elisabeth (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Sara (Amsterdam, – Auschwitz, ) en uit het eerste huwelijk van Minke zoon Joël Koopman (Leeuwarden, 13 oktober 1858). Joël Koopman was een zoon van David Koopman (Leeuwarden, 19 januari 1831 – Leeuwarden, 19 december 1860). David en Minke hadden nog een zoon; Meijer (Leeuwarden, 28 februari 1860 – Leeuwarden, 9 mei 1861).
Zanddwarsstraat 4 – S. A. Gordon
Vanaf november 1885 woonde Samuel Albert Gordon (3 april 1857) een tijd op dit adres. Volgens een bericht in het Centraal Blad voor Israëlieten was hij uit Pruisen verdreven. Op 5 december 1885 leidde hij een dienst in gebouw Plancius, opgeluisterd door het koor van Harpe Davids. In het bericht over deze godsdienstviering werd tevens vermeld dat hij ook sjochet (ritueel slachter) was en godsdienstleraar in zijn vroegere standplaats. In 1886 was hij voorzanger te Naarden. Hij deed belangeloos mee aan een godsdienstoefening die door de Vereniging Harpe Davids in Lokaal Casino in Amsterdam werd georganiseerd op 13 en 14 augustus 1886. Samuel kwam oorspronkelijk via Oost-Pruisen. Wegens de verduitsingswetten moesten veel Polen, Oostenrijkers en Russen daar tussen 1883 en 1885 vertrekken. In maart 1887 vertrokken Gordon en zijn vrouw naar Schwerzens bij Posen (nu Swarzędz, Polen). Lees verder.
Zanddwarsstraat 4 – A. N. Cohen
In 1890 adverteerde A. N. Cohen in het Nieuw Israëlietisch Weekblad. Hij was dansmeester en ook in te huren voor bruiloften en partijen.
Zanddwarsstraat 4 – Boter, kaas en eieren J. Polak
Deze zaak werd hier op zondag 29 september 1895 geopend. In 1897 werden er ook diverse soorten gebak, onder rabbinaal toezicht bereid.
Zanddwarsstraat 4 – S. Coster
In 1898 adverteerde S. Coster vanaf dit adres. Hij repareerde klokken.
Zanddwarsstraat 7 – Meijer Salomons
In 1890 konden bij Meijer Salomons (Hoogeveen, 6 augustus 1856) paasbroden (matses) besteld worden. Ze werden franco thuis bezorgd. Meijer was gehuwd met Grietje Levie (Arnhem, 29 januari 1859).
Zanddwarsstraat 7hs – M. Leeuwin
In 1900 zocht M. Leeuwin een mantelmaakster.
Zanddwarsstraat 9 – Jacob Stodel en Jette de Löwe
Jacob (Amsterdam, 6 september 1859 – Amsterdam, 25 augustus 1935) en Jette (Norden, – Amsterdam, vierden op 8 juni 1912 hun 25-jarige echtvereniging. Jette woonde aan het einde van haar leven in pension ‘Wolf’ op de Waldeck Pyrmontlaan 22hs.
Zanddwarsstraat 10 – Amsterdamse IJs-centrale
In september 1934 adverteerde de Amsterdamse IJscentrale in het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland.
Zanddwarsstraat 11 – De IJssalon
In 1905 adverteerde M. Brandon vanaf dit adres met zijn ijssalon.
Zanddwarsstraat 11 – Jacob Kuit
Door een noodlottig ongeval overleed op 6 juni 1960 de 16-jarige Jacob Kuit, zoon van Meijer Kuit (Amsterdam, 10 mei 1878 – Auschwitz, 11 december 1942) en Rebecca de Bruin (Amsterdam, 26 juli 1873 – Amsterdam, 29 juli 1923).
Zanddwarsstraat 15 – Ruben Polak
Ruben Polak (Amsterdam, 21 juni 1885 – Utrecht, 31 januari 1964) vierde op 2 juli 1898 zijn Bar Mitwah en de receptie werd hier gehouden. Hier woonde het gezin van Elias Polak (Amsterdam, 26 februari 1836) en Elisabeth Polak – Vleeschdrager (Amsterdam, 17 februari 1842).
Zanddwarsstraat 16 – Café Stokking
Café Stokking werd gedreven door J. Stokking, dansmeester. Er waren zalen beschikbaar voor vergaderingen en feesten en het bedrijf adverteerde in 1893 in het Nieuw Israëlietisch Weekblad. Hier woonde het gezin van kleermaker Isaac Stokking (Amsterdam, 11 januari 1842 – Amsterdam, 22 maart 1899) en Sara Santilhano (Amsterdam, 25 april 1843 – Amsterdam, 22 juni 1908). Zij hadden de volgende kinderen; Aaltje (Amsterdam, 2 juli 1862 – Amsterdam, 26 februari 1941), Elisabeth (Amsterdam, 28 mei 1864 – Auschwitz, 5 februari 1943), Abraham (Londen, 22 juli 1866), Debora (Amsterdam, 10 juli 1868 – Amsterdam, 22 september 1931), Naatje (Amsterdam, 21 oktober 1872 – Amsterdam, 17 maart 1919), Jacob (Amsterdam, 4 juli 1874 – Auschwitz, 8 oktober 1842) en Helena (Amsterdam, 7 juni 1879 – Auschwitz, 19 oktober 1942).
Zanddwarsstraat 16 – gezin Wijnschenk
Simon Wijnschenk (Amsterdam, 2 mei 1857) en Betje Cohen Bromet (Amsterdam, 29 mei 1860) vierden op 30 mei 1920 hun 40-jarig huwelijk. De annonce in het Nieuw Israëlietisch Weekblad was geplaatst door hun pleegzoon Joseph Italiaander.
Zanddwarsstraat 18 – bakker A. Simons
Op 24 december 1902 opende bakker A. Simons hier zijn bakkerij
Zanddwarsstraat 20-1 – roosjessnijdsters
In 1896 konden hier roosjessnijdsters (diamantindustrie) geplaatst worden en de bijbehorende advertentie verscheen in het Nieuw Israëlietisch Weekblad.
Zanddwarsstraat 20-2 – Bep Waterman
Bep Waterman verloofde zich op 24 september 1932 met Ab. van der Linden.
Zanddwarsstraat 22 – G. B. Zeehandelaar
G. B. Zeehandelaar (vermoedelijk Godschalk Zeehandelaar, Enkhuizen, 28 maart 1838) was slager in de Israëlitische Vleeshal en hij verhuisde op 5 mei 1876 naar de Zwanenburgwal 42.
Zanddwarsstraat 22 – N. M. de Vries
N. M. de Vries kookte samen weduwe P. Bos van het Thorbeckeplein 30 voor bruiloften en partijen.
Zanddwarsstraat 22 – Jacob Neuberger
Jacob L. Neuberger had op dit adres een confectiebedrijf in 1904.
Zanddwarsstraat 22 – Jack Waterman
In 1907 adverteerde Jack Waterman in het Nieuw Israëlietisch Weekblad en hij bood zichzelf aan als balletmeester en als vervaardiger van gelegenheids-coupletten.
Zanddwarsstraat 24 – Abraham Franco
Abraham Franco (Amsterdam, – Amsterdam, ) had op 10 maart 1877 zijn Bar Mitswah (kerkelijk meerderjarig) en de receptie werd op dit adres gehouden. Abraham verbleef aan het einde van zijn leven in pension ‘Englander’ op de Transvaalkade 9a.
bron:
“Advertentie J de Bruin”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1873/04/04 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873565:mpeg21:p003
“Advertentie G B Zeehandelaar”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1876/05/05 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872324:mpeg21:p002
“Advertentie Voorzanger”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1876/05/26 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872327:mpeg21:p003
“Familiebericht Abraham Franco”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1877/03/09 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872368:mpeg21:p003
“Advertentie De Vries”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1889/08/09 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000559071:mpeg21:p00004
“Advertentie Salomons”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1890/02/28 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860967:mpeg21:p004
“Advertentie A N Cohen”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1890/05/02 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860976:mpeg21:p004
“Advertentie Stokking”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1893/07/14 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858076:mpeg21:p006
“Advertentie Rodefe Tzedek”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1895/03/29 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858345:mpeg21:p007
“Advertentie J.Polak”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1895/09/27 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000562027:mpeg21:p00006
“Advertentie roosjessnijdsters”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1896/02/07 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858469:mpeg21:p006
“Advertentie J. Polak”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1897/04/02 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858527:mpeg21:p007
“Advertentie Rodefe Tzedek”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1897/04/23 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000562139:mpeg21:p00003
“Advertentie S. Coster”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1898/08/26 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858704:mpeg21:p003
“Advertentie M. Leeuwin”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1900/03/09 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874235:mpeg21:p007
“Advertentie A. Simons”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1902/12/19 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874182:mpeg21:p008
“Advertentie Neuberger”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1904/12/23 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871663:mpeg21:p008
“Advertentie ijssalon”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1905/03/17 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871674:mpeg21:p008
“Advertentie Jack Waterman”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1907/02/08 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871772:mpeg21:p003
“Familiebericht Stodel”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1912/06/07 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860209:mpeg21:p006
“Advertentie Wijnschenk – Bromet”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1920/05/28 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859785:mpeg21:p007
“Familiebericht Jacob Kuit”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1920/06/11 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859787:mpeg21:p007
“Familiebericht Waterman”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1932/09/23 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874796:mpeg21:p006
“Advertentie IJscentrale”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1934/09/06 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000581080:mpeg21:p00003.
Gordon, (Antony Polonsky, The Jews in Poland and Russia a Short History (Leverpool 2013),128.
Gordon, BINNENLAND.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 29-01-1886, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000567002:mpeg21:p00002.
Godschalk Zeehandelaar, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1851-1853, archiefnummer 5000, inventarisnummer 287, blad pagina 499.
Simon Wijnschenk, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1563.
Ruben Polak, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2322.
jonas de Bruin, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2322.
David Voorzanger, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2322.
Meijer Salomons, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2322.
illustratie:
Stadsarchief Amsterdam / Eilers, Bernard F. (1878-1951). Zanddwarsstraat 5-17. Gezien in oostelijke richting vanaf de hoek van de Zandstraat naar de Groenburgwal. Uiterst links de zijgevel van Raamgracht 17. Rechts Zanddwarsstraat 24-18 en de hoek met de Zandstraat. Op de achtergrond een deel van welfbrug 226 over de Groenburgwal. Ca. april 1911. 010186001899
“Advertentie De Vries”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1889/08/09 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000559071:mpeg21:p00004
“Advertentie A. Simons”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1902/12/19 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874182:mpeg21:p008
“Advertentie ijssalon”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1905/03/17 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871674:mpeg21:p008
“Advertentie Jack Waterman”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1907/02/08 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-02-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871772:mpeg21:p003
café Stokking, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 27-05-1892, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 23-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000564009:mpeg21:p00003.
Gordon, Nieuwsblad voor Israëlieten. 11 december 1885. Geraadpleegd op Delpher op 19-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005585025:00001.
gepubliceerd:
7 februari 2021
laatst bijgewerkt:
20 juli 2024