Het Westerscheldeplein werd in de jaren dertig aangelegd aan de rand van de Rivierenbuurt, als westelijke uiteinde van de Zuider Amstellaan, de tegenwoordige Rooseveltlaan. Op 16 juli 1958 werd het plein hernoemd naar het werelddeel Europa, naar aanleiding van de resolutie van de Raad van Europa waarin aan elke gemeente gevraagd werd een straat of een plein naar ons werelddeel te vernoemen. Nabij dit plein stond jarenlang de tijdelijke synagoge van de Liberale Gemeente. Op 22 juli 2018 werd het Metrostation Europaplein in gebruik genomen en verder wordt nog steeds intensief op dit plein gebouwd. Zo is de RAI, sinds dat zij hier in 1961 werd gevestigd (tot 1922 in het Paleis voor Volksvlijt, daarna aan de Ferdinand Bolstraat) tal van keren verbouwd en vergroot. De Joodse geschiedenis van het plein van voor de oorlog is beperkt, ook vanwege de relatief late bouw van dit plein.
Westerscheldeplein 1-2 – Ernst Katan
Op dit adres woonde Ernst Katan (Hilversum, – Westerbork,
Westerscheldeplein 25 – Hans de Vries en Frieda Weinberg
Hans (Henri) de Vries (Amsterdam, 12 november 1909 – Amsterdam, 9 april 1977) verloofde zich in januari 1937 met Frieda Weinberg (Groningen, 20 maart 1906 – Amsterdam, 30 september 1985) en hij woonde toen op dit adres. Frieda en Henri overleefden de oorlog in de onderduik. Zij hadden een dochter Anna Clara.
Westerscheldeplein 33-1 – Carel Gans
Vanaf februari 1939 woonde hier het gezin van Ernst en Susanna Gans en hun kinderen Ruth en Carel hier. Ruth en Carel Gans (Amsterdam, – Auschwitz, ) waren in de oorlog ondergedoken op de Herculesstraat 77-1. Op 14 september 1943, ’s ochtends om 7 uur, belden Harm Krikke en Willem Theunissen hier aan. Krikke en Theunissen waren felle Jodenjagers en op het spoor gekomen van deze twee Joodse kinderen. Onderduikmoeder Antje de Haan deed open en Krikke stormde het huis binnen. Hij zei tegen Antje dat ze twee Joodse kinderen in haar huis verborg, Antje ontkende dit en vertelde dat het geëvacueerde kinderen uit Eindhoven waren. Daarop werd Krikke agressief en vertelde Antje dat ze haar leugen en smoesjes voor zich moest houden ‘anders zou hij haar met haar hersens door de muur slaan’. De kinderen worden uit de bedjes gehaald en moesten zich aankleden. Antje mag de kinderen niet helpen en de bange kinderen gaan huilen. De kinderen worden naar de crèche op de Plantage Middenlaan gebracht. Het lukt Antje na enkele dagen om Ruth door de illegaliteit te laten bevrijden. Carel wordt niet bevrijd, wat wel gepoogd wordt, maar hij kan door de kinderverlamming niet lopen. Carel wordt doorgezonden naar Auschwitz en wordt vier maanden later vermoord. De vader en moeder van Carel, Ernst Gans (Borken, 1 januari 1895 – Amsterdam, 5 februari 1969) en Susanna Amalie Klein (Neustadt, 10 april 1904 – 1984), die bij Maximiliaan Zondervan en zijn vrouw Elizabeth Zondervan – Massaut waren ondergedoken op de Willem Loréstraat 65 in Leeuwarden , en ook dochter Ruth, overleven de oorlog. Op 3 maart 1985 werden Maximiliaan (1906 – 1984) en Elizabeth (1909 – 2005) door Yad Vasjem erkend als Rechtvaardige onder de Volkeren.
Na de oorlog keren Ernst, Suzanne en hun dochter Ruth terug naar Amsterdam en wonen op 15 augustus 1945 op de Uiterwaardenstraat 404hs, verhuizen twee weken later naar het Westerscheldeplein 27-2 en blijven daar wonen. Na de naamswijziging van de straat in 1958 is het adres Europaplein 117-2. Ernst en Suzanne krijgen na de oorlog een zoon Marcel Samuel. lees verder en foto
Europaplein 87 – Bonbon Jeannette
Tot in de negentiger jaren van de vorige eeuw was hier de koosjere chocolatier ‘Bonbon Jeannette’ gevestigd. De zaak werd geopend in september 1989 en was van Jeannette de Roeper.
bron:
www.joodsmonument.nl, lemma Ernst Katan (geraadpleegd 2 september 2018)
“Familiebericht De Vries”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 29-01-1937. Geraadpleegd op Delpher op 02-09-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871382:mpeg21:a0098
Carel Gans: Ad van Liempt en Kompagnie, Jan H., Jodenjacht, De onthutsende rol van de Nederlandse politie in de Tweede Wereldoorlog (Amsterdam 2011) p. 219-220
www.joodsmonument.nl, lemma Carel Gans (geraadpleegd 2 september 2018)
Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Carel Gans
“Advertentie bonbon Jeannette”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-12-1994. Geraadpleegd op Delpher op 21-05-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859425:mpeg21:a0023
Maximiliaan Zondervan en zijn vrouw Elizabeth Zondervan – Massaut via https://righteous.yadvashem.org/?search=zondervan&searchType=righteous_only&language=en&itemId=4039560&ind=0
www.joodsamsterdam.nl, lemma Carel Gans
email d.d. 28 maart 2020 Y. Schelle – De Wit (kleindochter Maximiliaan Zondervan en Elizabeth Zondervan – Massaut).
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Ernst Gans Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1431.
Hans de Vries, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1928.
illustratie:
Stadsarchief Amsterdam., beeldbank. Europaplein. De rotonde. Gezien naar het Scheldeplein. Arsath Ro’is, J.M.. 10 september 1958. 010122041761.
gepubliceerd:
2 september 2018
laatst bijgewerkt:
5 april 2023