De Weesperstraat was een smalle straat met veel Joodse winkels en instellingen. De straat was vergelijkbaar met de Utrechtsestraat en de Leidsestraat.
Tijdens de oorlog werd een groot deel van de bevolking weggevoerd en vermoord. Hun huizen werden gepulst en zeker in de laatste oorlogswinter, de hongerwinter, werd er veel hout uit de leegstaande huizen gesloopt door de Amsterdammers die geen brandstof hadden. De Weesperstraat was daardoor in mei 1945 zwaar vervallen en er werd door het gemeentebestuur besloten om de huizen te slopen en vervolgens een drukke verkeersader van de straat te maken. Dat gebeurde en later kwam de aanleg van de metro daar nog bij. In de jaren negentig van de vorige eeuw veranderde het inzicht omtrent verkeersstromen. De meeste Amsterdammers en Amsterdamse bestuurders vinden de huidige Weesperstraat niet mooi. Er wordt langzaam gewerkt aan een herstel van de Weesperstraat en het terugdringen van het autoverkeer.
Monument van Joodse Erkentelijkheid
Langs deze straat stond jarenlang het Monument van Joodse erkentelijkheid, waarmee de ‘dankbaarheid van de Nederlandse Joden voor de inzet van het Nederlandse volk tijdens de Tweede Wereldoorlog tot uitdrukking wordt gebracht’.
Dit monument stond in eerste instantie op het Weesperplein en werd later verplaatst naar de locatie waar nu het Nationale Holocaust Namenmonument gevestigd is.
De rol van de doorsnee Nederlander in de oorlog was echter veel minder behulpzaam dan dit Monument van Erkentelijkheid suggereert. Het monument kwam er door een initiatief van een groep van Joodse overlevenden als dankbetuiging voor Amsterdammers die hadden geholpen en werd in 1950 onthuld. Maar die erkentelijkheid voor de hulp is zeer betwistbaar geworden naarmate de realiteit doordrong in dit land, waar 75% van de Joden tijdens de bezetting werd vermoord. In mei 2020 werd voor de aanleg van het Nationaal Holocaust Namenmonument dit monument weggetakeld en opgeslagen. Het is inmiddels herplaatst op het Weesperplein.
Nationaal Holocaust Namenmonument
Op zondag 19 september 2021 is hier het Nationaal Holocaust Namenmonument onthuld. Meer informatie en de website van het monument via deze link.
Weesperstraat 1 – In het Nieuwe Vleeschhuis
In 1869 was hier deze koosjere slagerij gevestigd.
Weesperstraat 1 – tabakszaak Roeg
Ajax-voetballer Johnny Roeg had hier zijn tabakszaak. Volg de link voor zijn verhaal.
Weesperstraat 2 – Steun voor doortrekkenden
Hier was het gebouw van de vereniging ‘Steun voor doortrekkenden’, Hagnosas Ourechiem gevestigd.
Er werd ondersteuning geleverd aan Joden die via Amsterdam emigreerden. De vereniging was opgericht in 1905, ten tijde van de nieuwe stroom vluchtelingen na een pogrom in Rusland. Van het eerste bestuur van de vereniging maakte opperrabbijn Palache deel uit.
De eerste locatie vond men in de Manegestraat, midden tussen de Pools-Joodse vluchtelingen, later kon het pand in de Weesperstraat in gebruik genomen worden.
De ondersteuning was zeer divers; het ging om onderdak en voedsel, handgeld, hygiëne (badhuisbezoek), kleding, enzovoort. Verder bemiddelde men bij instanties om de doortocht te bespoedigen en bezocht men Nederlandse en buitenlandse instanties om de weerstand tegen het opnemen of doorlaten van Joodse vluchtelingen weg te nemen.
Weesperstraat 3 – Joseph Nijkerk
Op dit adres had Joseph Nijkerk zijn zaak.
Weesperstraat 7 – bedden en matrassen Theeboom
S. Theeboom was in 1942 op dit adres gevestigd. Het was een bedrijf dat bedden en matrassen repareerde. Waarschijnlijk was dit Salomon Theeboom (Amsterdam, 15 januari 1887 – Auschwitz, 22 oktober 1942) die op de Lepelstraat 9-2 woonde in het begin van de oorlog. Salomon was gehuwd met Mina Biloen (Poswatin, – Auschwitz, ) en zij hadden twee dochters; Lea (Amsterdam, – Sobibor, ) en Louisa (Amsterdam, – Sobibor, ).
Weesperstraat 11 – Tabak, koffie en thee Saksonie
L. Saksonie had op dit adres aan het einde van de negentiende eeuw een zaak in tabak, sigaren, koffie en thee.
Weesperstraat 11 – firma E. Blom
Deze firma was hier rond 1935 gevestigd en kocht goud en zilver in en beloofde de hoogste prijs. Eerder was deze zaak op de Utrechtsestraat 107 gevestigd. Volgens de woningkaart betrof het Jacob Philip Blom (Oudshoorn, 3 juli 1874) die een goud- en zilverwinkel had.
Weesperstraat 11 – firma L. van Dijk
Deze firma verkocht rond 1938 zuivel ORT. Volgens de woningkaart woonde hier Louis Veerman (Amsterdam, – Duitsland, ) met zijn vrouw Else Margarethe Oppenheimer (Essen, 31 januari 1906). Zij trouwden in 1934 en kregen op 14 maart 1936 een dochter Rosa, die de oorlog overleefde en op 12 mei 1954 naar Israël emigreerde.
Op 15 februari 1945 werden Else en Rosa vanuit Westerbork naar Bergen-Belsen overgebracht en kwamen in het ‘Sternlager’ terecht, waar de ‘AustauschJuden’ waren gehuisvest. Op 10 april 1945 werden hen verteld dat ze naar Theresienstadt gingen, maar ze kwamen terecht in ‘het Verloren Transport‘ en werden door het Rode Leger op 23 april 1945 bij Tröbitz bevrijd.
Weesperstraat 12 – meubelmagazijn Jons
E. Jons had op dit adres in 1905 een meubelmagazijn. Meubelmaker Elja Jons (Rusland, 1863 – Amsterdam, 1914) was gehuwd met Sara Rato (Dunaborg, Letland, – Auschwitz,
Weesperstraat 14 – Luxebakkerij Vuijsje
Op dit adres had Isaac Vuijsje (Amsterdam, 25 mei 1879 – Sobibor, 4 juni 1943) en Schoontje Vuijsje – van Beetz (Amsterdam, 2 mei 1881 – Sobibor, 4 juni 1943) een brood- en koekbakkerij onder de naam Luxebakkerij Vuysje.
Isaac had al tal van jaren gewerkt bij verschillende bakkers, waaronder in zijn jonge jaren in Duitsland. Halverwege de jaren dertig besloot hij een eigen bakkerij te beginnen.
Dit besluit werd niet licht genomen. Toen echter vlak bij het Jonas Daniël Meijerplein een bakkerij vrijkwam (van bakker v. d. Hak) die in aanmerking kwam besloot Isaac daar zijn bakkerij ORT te beginnen.
In 1936 ging de zaak open. Het moest een bakkerij ORT worden, Isaac vond dat je bij de Joodse buurt geen treife (= niet-koosjer) brood kon verkopen.
Isaac Vuijsje deed nóg een gouden greep. Hij bezorgde door heel de stad en ook brood dat op de Duitse manier was gemaakt, dus zuurdesembrood. En hij noemde zijn zaak Vuysje, wat deftiger stond dan Vuijsje.
De Duits-Joodse vluchtelingen die na 1933 in Amsterdam kwamen wonen voelden zich vooral Duitser. Ze misten het Duitse brood – Isaac Vuijsje maakte het. De bakkerij was een schot in de roos. Al na een jaar kon Isaac personeel aannemen, ondanks de economisch moeilijke jaren dertig. Tegen de crisis van die periode zag Isaac niet op. Zijn motto was: ‘wat er ook gebeurt, brood is altijd nodig’.
Een paar jaar na de opening stond er op het stuk van de Weesperstraat tussen Nieuwe Heren- en Nieuwe Keizersgracht een lange rij bakfietsen met het logo van Vuysje waarmee men brood door de hele stad bezorgde. Isaac kon een filiaal openen op de Scheldestraat dat daar bestaan heeft tot het grootste deel van de Joodse bevolking van de Rivierenbuurt gedeporteerd was.
Isaac en Schoontje waren een tijd van deportatie gesperrt. Ze waren als bakker namelijk essentieel voor de Joodse gemeenschap. Op 26 mei 1943 werden ze echter tijdens een grote razzia opgepakt en overgebracht naar Westerbork. Op 1 juni 1943 gingen ze in een trein met veewagons naar Polen waar ze op 4 juni in Sobibor aankwamen en direct na aankomst werden vermoord.
Na de oorlog kregen hun kinderen die de oorlog overleefd hadden de bakkerij niet terug van de Nederlandse staat…. Hoe het verder ging met het winkelpand staat op deze pagina.
De bakkerij was gevestigd waar nu het Nationaal Holocaust Namenmonument staat en voorheen het Monument voor Joodse Erkentelijkheid.
In 1940 had Vuysje ook een vestiging op Scheldeplein 18 (bron: advertentie Nieuw Israëlietisch Weekblad, 19 april 1940). Meer over deze bakkerij en over het geslacht Vuijsje in het boek Ons Kamp, een min of meer Joodse geschiedenis (Amsterdam 2018) van Marja Vuijsje.
Weesperstraat 15 – dameshoeden Hamburger
Abram Hamburger (New York, – Auschwitz, ) had hier tot november 1925 een zaak in dameshoeden. Abram was gehuwd met Alida Ketellapper (Amsterdam, – Auschwitz, ) en zij hadden drie kinderen; Salomon (Amsterdam, – Auschwitz, ), Simon (Amsterdam, ) en Rika (Amsterdam, – Auschwitz, ). In het begin van de oorlog woonden Abram en Alida op het Sarphatipark 57-2.
Weesperstraat 15 – vishandel Goudeketting
Hier had de familie Goudeketting hun vishandel. De zaak was van Simon Goudeketting (Amsterdam, 1 december 1892 – Auschwitz, 31 maart 1944) en werd er in januari 1926 gevestigd en bleef hier tot 1939. Simon was gehuwd met Annaatje de Jong (Amsterdam, 22 juni 1894 – Amsterdam, 1 december 1966). Simon en Annaatje hadden drie kinderen; Betje (Amsterdam, – Sobibor, ), Gerrit en Theresia. Gerrit en Theresia overleefden de oorlog. Het gezin woonde aan het begin van de oorlog op de Waalstraat 102-2. Dit pand op de Weesperstraat werd in november 1945 gesloopt, nu staat de studentenflat tegenover het Nationaal Holocaust Namenmonument op die locatie.
Weesperstraat 16 – Fruithandel Marcus Saphier
Marcus Saphier (Amsterdam, 2 november 1853 – ca. 1930) was getrouwd met Sophia Hillesheim (Amsterdam, 3 april 1860). Ze hadden een fruithandel aan de even kant van de straat, in het eerste stuk vanaf de Nieuwe Herengracht.
Weesperstraat 16 – juwelier Wessel
Op Weesperstraat 16 zat juwelier Wessel. Volgens de lijst die de Amsterdamse politie opstelde in 1940 was het een zilver- en goudsmederij. De zaak was het eigendom van Hartog Wessel (Amsterdam, 17 november 1894 – Sobibor, 7 maart 1943) en Hartog was getrouwd met Rachel Bonewit (Amsterdam, 19 april 1891 – Amsterdam, 28 februari 1988). Hartog en Rachel hadden twee kinderen, waarvan Hijman (Amsterdam, 22 maart 1923 – Sobibor, 7 maart 1943) de oorlog niet overleefde.
Weesperstraat 19 – restaurant E. Cohen
Op dit adres had in het begin van de vorige eeuw E. Cohen een van zijn twee restaurants zitten. Zijn slagerij was op de Nieuwe Kerkstraat 4 gevestigd.
Weesperstraat 19 – barbier Alexander L. de Leeuw
Alexander de Leeuw (Woerden, 2 december 1876 – Auschwitz, 19 november 1942) was barbier en zat tot 1930 op dit adres. Daarna werd het de boter-, kaas- en eierenzaak van Henoch Soester. In november 1945 werd dit pand afgebroken.
Weesperstraat 19 – boter en kaas Soester
Henoch Soester (Amsterdam, 10 september 1893 – Sobibor, 4 juni 1943) en zijn vrouw Sophia Soester-Rozette (Amsterdam, – Sobibor, ) hadden op nummer 19 een boter- en kaashandel. Hun dochter Hanneke (Amsterdam, 2 oktober 1922 – Amsterdam, 18 maart 2019) overleefde de oorlog.
Weesperstraat 20 – Lien en Saar Mendes da Costa
Hier woonden de gezusters Lien en Saar Mendes da Costa. Zij waren de tantes van A. (Nol) Bueno de Mesquita, die in 1988 het boekje Portugusade schreef en over hen verhaalde. Het waren Sara Mendes da Costa (Amsterdam, 2 mei 1868 – Amsterdam, 26 januari 1936) en Angelina Mendes da Costa (Amsterdam, 3 januari 1872 – Theresienstadt, 13 april 1944). Na het overlijden van Sara verhuisde Angelina naar de Nieuwe Prinsengracht 23hs, en ging bij haar broer wonen.
Weesperstraat 20 – rabbijn Samuel Chananje Kleerekoper
Ook woonde hier in de tijd van Lien en Saar Mendes da Costa rabbijn Samuel Chananje Kleerekoper (Amsterdam, 29 oktober 1843 – Amsterdam, 22 december 1930).
Samuel had een zoon, Asser Benjamin Kleerekoper (Tiel, 22 september 1880 – Amsterdam, 14 april 1943), die geen rabbijn werd en lid was van de SDAP – waarvoor hij in de Tweede Kamer kwam. De SDAP was de voorloper van de PvdA. Daarbij was zijn zoon met een sjikse (een niet-Jodin) gehuwd. Samuel had volgens Portugusade volledig met zijn zoon gebroken. Dat duurde tot Asser een keer in de Weesperstraat liep en de rabbijn naar kennissen wuifde maar Asser net deed of de groet voor hem bedoeld was, en terug zwaaide. Het volgende moment vielen ze elkaar lachend en snikkend in de armen, het contact bleef goed tot het overlijden van Samuel.
Weesperstraat 23-3 – Isidoor de Vries en Maria Rika Polak
Hier woonden Isidoor de Vries (Amsterdam, – Sobibor, ) met zijn vrouw Maria Rika Polak (Amsterdam, – Sobibor, ). Familielid Philip Jacobs was bij hen op bezoek en pleegde uit wanhoop zelfmoord.
Weesperstraat 25 – Monny Leclair
Artiest Monny Leclair woonde hier rond 1938.
Weesperstraat 29 – kapper Van Praag
In 1943 was dit een van de kappers waar Joodse Amsterdammers hun haar nog mochten laten knippen tijdens de oorlog. De zaak was van Juda van Praag (Amsterdam, – Auschwitz, ), zijn vrouw overleefde de oorlog.
Weesperstraat 34 – slagerij S. Hergershausen (Hergo)
In 1943 was de zaak van S. Hergershausen een van de zaken waar Joden nog vlees mochten kopen. De slagerij was een Joodse onderneming.
Weesperstraat 35 – bakker Theeboom.
Op Weesperstraat 35 was bakker Theeboom gevestigd.
Weesperstraat 37 – Restauratie de Roos
Rond 1878 was op dit adres het koosjere restaurant ‘Restauratie de Roos’ gevestigd.
Weesperstraat 37 – slagerij Mesritz
De slagerij van Levie Mesritz was gevestigd op nummer 37hs. Levie (Amsterdam, 21 mei 1896 – Sobibor, 4 juni 1943) was getrouwd met Vrouwtje Swart (Amsterdam, 25 december 1901 – Sobibor, 4 juni 1943). Levie en Vrouwtje woonden in bij de moeder van Levie, Sara Mesritz – Gompers (Amsterdam, 18 februari 1869 – Sobibor, 28 mei 1943).
Weesperstraat 38 – Mozes Nijkerk
Op dit adres had Mozes Nijkerk, vader van Joseph Nijkerk (nummer 3), zijn onderneming.
Weesperstraat 39 – apotheek Polak
Rond 1900 was op dit adres (Weesperstraat hoek Nieuwe Keizersgracht) Apotheek Polak gevestigd.
Weesperstraat 41-43 – synagoge
Hier was de Fedderstichting gevestigd, met onder andere een synagoge.
Weesperstraat 42 – tabak B. Smit
In 1933 was B. Smit hier gevestigd met zijn sigaren en sigarettenhandel.
Weesperstraat 49 – Poelier Serlui
Hier was voor de oorlog poelier ORT Serlui gevestigd. Wessel Serlui (Amsterdam, – Auschwitz,
Weesperstraat 51 – De Kleine Winkel
Rond 1900 was hier ‘De Kleine Winkel’, een schoenenzaak van Joost Pimentel gevestigd.
Weesperstraat 55 – confiseur Cohen
Confiseur en Glacier I. N. Cohen was in 1899 op dit adres, en op Waterlooplein 46, gevestigd.
Weesperstraat 55 – drogisterij Goldsmit
Vlak voor, tijdens en na de oorlog was drogisterij Goldsmit op dit adres gevestigd.
Weesperstraat 57 – bakkerij Silberberg
De bakkerij van Silberberg leverde tot en met 1941 koosjer brood. De zaak was van Leib Szlawa Zylberberg (Czensterhad, – Sobibor, ) en zijn vrouw Chaja Frydland (Jeudziejon, – Sobibor, ). Zij hadden twee kinderen; Paula (Gelsenkirchen, – Auschwitz, ) en Robert Abraham (Gelsenkirchen, – Sobibor, ). Ook zoon Robert was bakker en woonde ten tijde van de oorlog bij zijn ouders.
Weesperstraat 58 – boekhandel Leon
Op dit adres was in 1930 boekhandel Leon gevestigd.
Weesperstraat 59 – tabak E. S. van Raap
Eliazar Salomon van Raap (Amsterdam, 27 juli 1844) verkocht tabakswaren en had een aantal filialen in de stad. In 1916 noemde hij de Weesperstraat 59, Vrolikstraat 113, Dapperstraat 44, Celebesstraat 29, Jodenbreestraat 18, Transvaalstraat 57-59, Gerard Doustraat 254, Ferdinand Bolstraat 81, Nicolaas Beetsstraat 69 en Oude Brugsteeg 4. Eliazar was gehuwd met Jetje van Dam (Amsterdam, 19 januari 1853).
Weesperstraat 60 – kapper J. Vleeschdrager
Op dit adres was tijdens de oorlog de zaak van kapper J. Vleeschdrager gevestigd. Dit was een van de kappers waar de Joodse Amsterdammer het haar kon laten knippen. Dit was waarschijnlijk Jacob Vleeschdrager (Amsterdam, 28 augustus 1915 – Warschau, )
Weesperstraat 65 – Vleeschhouwerij ORT David Stibbe
In 1926 was hier een van de drie filialen van deze slagerij gevestigd. Zie voor meer informatie Weesperstraat 84.
Weesperstraat 69 – Blitz
Op Weesperstraat 69 was de winkel van S. Blitz.
Weesperstraat 70 – I. S. galanterieën Coppenhagen
I. S. Coppenhagen had in 1906 op dit adres zijn magazijn van galanterieën en ongeregelde goederen.
Weesperstraat 71 – vishandel Van Kleef
Een op en top bekende foto van de Weesperstraat is die van de etalage van vishandel Moos van Kleef. Een enorme tonijn ligt in de etalage en al het personeel heeft nog een andere vis in de handen. De foto werd rond 1930 gemaakt.
Jules Schelvis schrijft over Moos van Kleef in zijn verhaal over zijn aankomst in Sobibor. In dat vernietigingskamp werden zeer weinig mensen niet vermoord na hun aankomst. Jules was een van hen, en toen hij na aankomst niet voor de gaskamer geselecteerd werd, zag hij aan de andere kant van een hek Moos van Kleef en hij schreef daarover: ‘Toen ik daar zat zag ik een paar Nederlandse gevangenen die waren genaderd aan de andere kant van het prikkeldraad. Ze probeerden contact met ons te maken. Ik herkende Moos van Kleef, de eigenaar van de vishandel op de hoek van de Weesperstraat. Ik gebaarde: hoe is het hier, wat is te verwachten? Om ons te kalmeren riep hij naar ons ‘dat alles goed was, er was geen reden voor ongerustheid’. Ik hoorde hem zeggen: ‘We hebben werk hier, alles is nieuw of moet gebouwd worden.’
Weesperstraat 74 – Sigarenzaak Waterman
Meijer Waterman had hier zijn sigarenzaak. Zijn zoon David werd een beroemd goochelaar.
Weesperstraat 77-81 – firma Joop de Jong
Meer informatie over deze firma via deze link.
Weesperstraat 79 – Tabak- en Sigarenmagazijn Jacob Gokkes
In de jaren voor de oorlog had Jacob Gokkes (Amsterdam, – Auschwitz, ), een tabak- en sigarenmagazijn op dit adres. Jacob was een korte periode gehuwd met Esther Lopes Salzedo (Amsterdam, – Sobibor, ) na de dood van zijn eerste vrouw, Rebecca Gerritse (Amsterdam, 6 oktober 1887 – Amsterdam, 16 april 1941). Jacob en Rebecca hadden twee zonen; Isaac (Amsterdam, 30 september 1913 – Richmond, 27 februari 1997) en Tobias (Amsterdam, – Sobibor, ).
Isaac woonde ten tijde van de oorlog op de Danie Theronstraat 15-3, overleefde de oorlog in de onderduik samen met zijn zoon Raymond Siegfried, dankzij de hulp van zijn niet-Joodse vrouw Luise Wolf (Marburg, 24 augustus 1906). Voor de oorlog was Isaac diamantslijper, na de oorlog zette hij de zaak op de Weesperstraat 79 voort en woonde aan de achterkant van dit pand. In 1958 emigreerde het gezin Gokkes naar Vancouver, Canada. Een aparte pagina over de familie met het fotoalbum van de familie via deze link.
Weesperstraat 80 – De Liever
Hier zat de winkel van Wolf de Liever, die tijdens de gehele oorlog koosjere waar bleef verkopen.
Weesperstraat 82 – kapper Montezinos
In 1943 was dit een van de aangewezen zaken waar Joden hun haar nog mochten laten knippen.
Weesperstraat 84 – Vleeschhouwerij ORT David Stibbe
In 1926 was op dit adres de vleeschhouwerij ORT van David Stibbe gevestigd. In november van dat jaar adverteerde David met drie zaken, op dit adres, op Weesperstraat 65 en op de Javastraat 183. David Stibbe werd op 30 januari 1885 geboren als zoon van Jozef Nehim Aaron David Stibbe en Sientje van den Berg en hij huwde met Henriëtte van den Berg (Den Haag, 7 september 1882). Zij hadden vier kinderen; Sientje (Amsterdam, 12 juli 1910 – Amsterdam, 13 juli 1910), Sara (Amsterdam, 21 april 1911), Jozef Nehim Aaron David (Amsterdam, 17 november 1913) en Wolf (Amsterdam, 22 mei 1917). In 1941 had David een zaak ORT op de Muiderstraat 7. David, Henriëtte, Sara, Jozef en Wolf werd op 4 juni 1943 in Sobibor vermoord.
Weesperstraat 84 – groentewinkel Sam de Hond
Op de Rapenburgerstraat 81-2 woonde het gezin van Sam de Hond die een groentewinkel op de Weesperstraat 84 had. De Hond wist tijdens de oorlog met zijn vrachtwagen veel mensen te laten ontsnappen uit de Zentralstelle en de Hollandsche Schouwburg. Hij zorgde voor de sterke drank om de bewakers van de Schouwburg dronken te voeren. Sam de Hond dook in de Valkenburgerstraat onder.
Weesperstraat 84 – verkooplokaal Joodsche Raad
In 1943 was op dit adres een tijdelijk verkooplokaal voor de Joodsche Raad van groenten gevestigd.
Weesperstraat 84kelder – Joseph Chumaceiro
Joseph Chumaceiro had hier vanaf februari 1907 zijn boekbinderij gevestigd.
Weesperstraat 85 – banketbakker Hartog
Op dit adres had in 1915 David Hartog zijn banketbakkerij. Deze zaak had in 1932 meerdere vestigingen in Amsterdam; Van Woustraat 80, Maasstraat 48, Weesperstraat 85 en Jodenbreestraat 28. De uitbater van dit filiaal was Mozes Stouwer (Amsterdam, – Auschwitz, ). Mozes was gehuwd met Grietje van den Berg (Amsterdam, 23 januari 1880) en zij hadden een zoon Joseph (Amsterdam, – Auschwitz, ). Mozes woonde in het begin van de oorlog in Rusthuis Van Zweden op de Plantage Parklaan 6.
Weesperstraat 87 – chocolatier Ricardo
Op Weesperstraat 87 zat de winkel van Ricardo, een beroemd chocolatier in Amsterdam.
Weesperstraat 91 – zuurinleggerij familie Koster – de Kromme
In 1905 woonde het gezin Koster – de Kromme hier, Roosje adverteerde met haar zuurinleggerij.
Weesperstraat 94 – restaurant De Haas
Familie De Haas had een keten van zeker vijf restaurants / broodjeszaken in Amsterdam. Op dit adres konden Joodse Amsterdammers in 1943 nog vlees aanschaffen.
Weesperstraat 103 – tabak Flesschedrager
Vanaf het einde van 1926 zat hier de tabakszaak van Benjamin Flesschedrager.
Weesperstraat 106 – apotheek Hartlooper
L. A. Hartlooper was apotheker en chemist en op dit adres gevestigd in 1885.
Weesperstraat 108 – boekwinkel Mug
Hier was de boekhandel van Joseph Nachum Mug (Amsterdam, – Auschwitz, ) gevestigd. Joseph groeide op in deze straat en woonde met zijn ouders op nummer 112. Ten tijde van de oorlog woonde Joseph met zijn vrouw Henriette van Gelderen (Kampen, – Auschwitz, ) op 108-1.
Weesperstraat 108 – groentezaak D. F. de Jong
Hier was hier de groentezaak van D. F. de Jong gevestigd.
Weesperstraat 110 – kapper David Engers
David werd geboren in Amsterdam op 12 april 1912 als zoon van Benjamin Engers en Bertha Reindorp en trouwde op 2 december 1936 met kapster Niesje Porcelijn (Amsterdam, 13 november 1915 – Amsterdam, 25 april 1980). David werd vermoord in Sobibor op 11 juni 1943.
Weesperstraat 112 – schoenen en laarzen Itzik Chelem
In het begin van de vorige eeuw was hier de laarzen- en schoenenzaak van Itzik Chelem gevestigd.
Weesperstraat 112 – Saartje Sanders
Saartje Sanders (Groningen, 27 oktober 1883 – Auschwitz, 27 augustus 1943), dochter van Elias Abraham Sanders en Eva van de Rijn had een winkel in kleermakersbenodigheden aan de Weesperstraat 112. De zaak voerde ze samen met haar zus Henriëtte Sanders (Groningen 30 mei 1888 – Auschwitz, 26 augustus 1943).
Weesperstraat 116 – banketbakkerij L. Härtz
Deze banketbakkerij was rond 1931 op dit adres gevestigd. Levie Abraham Härtz (Harderwijk, – Sobibor, ) was de eigenaar, hij was gehuwd met Roosje Stouwer (Amsterdam, – Sobibor, ) en zij hadden twee dochters; Elsabeth (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Alida (Amsterdam, – Auschwitz, ). Ten tijde van de oorlog woorden Levie en Roosje op de Vrolikstraat 279hs.
Weesperstraat 116-118 – restaurant Fa. Polak
Dit restaurant was hier in 1941 gevestigd en was aangesloten bij REOR. Philip Polak (Amsterdam, 27 juli 1917) was gehuwd met Jeta Pool (Amsterdam, 23 juli 1920) en zij hadden twee kinderen; Harry Jacob en Renée. Op 19 juni 1953 werden ze in Amsterdam uitgeschreven en gingen naar New York.
Weesperstraat 118 – slager Fa. J. D. Metz
Op dit adres zat slager ORT J. D. Metz in ieder geval in het begin van de twintigste eeuw.
Weesperstraat 120 – Van Thijn’s bakkerijen
Van Thijn’s bakkerijen hadden in 1936 eveneens een vestiging op de Jodenbreestraat 66-68 en op het Cornelis Troostplein 16-18. Ze leverden brood ORT tot en met 1941.
Weesperstraat 123 – sigaren Querido
Op nummer 123 was de sigarenhandel van Mozes Querido gevestigd.
Weesperstraat 124 – Poelier Rine
Poelier Joseph werd op 19 april 1893 in Amsterdam geboren en gehuwd met Elisabeth Sons (Amsterdam, – Sobibor, en zij hadden een zoon Meijer (Amsterdam, 30 maart 1921 – Auschwitz, ). Joseph werd vermoord in Auschwitz op
Weesperstraat 125 – Veco
Op dit adres zat de lampen- en radiozaak Veco.
Weesperstraat 134 – apotheker Van de Plaats en Polak
In 1943 was hier een zaak van de N. V. Vereenigde Apotheken Van de Plaats en Polak gevestigd, een van de apotheken waar Joden hun medicijnen nog konden verkrijgen tijdens de bezetting.
bron:
Vuijsje, Marja, Ons kamp, Amsterdam 2012,
stadsarchief amsterdam,
www.holocaustresearchproject.com (bezocht 20 april 2014)
extra informatie bakker Vuysje met dank aan Gerrie Goudeketting (sep 2014).
stamboom Hartog Wessel op www.maxvandam.info (geraadpleegd 13 sep 2014).
www.joodsmonument.nl, geboorte- en sterfdata verschillende personen .
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 19 mei 1916, advertentie halslagersvereeniging .
ibidem, 18 dec 1885, Hartlooper .
ibidem, 24 maart 1899, Cohen, nummer 55 .
ibidem, 29 dec 1916, Van Raap, nummer 59 .
ibidem, 10 maart 1916, Hartog, nummer 87 .
ibidem, 19 sep 1906, Coppenhagen, nummer 70 .
ibidem, 24 nov 1933, Smit, nummer 80 .
ibidem, 22 jan 1932, Hartog.
ibidem, 29 sep 1905, Jons, nummer 12 .
Saksonie, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-03-1893, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 19-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858602:mpeg21:p006.
Het Joodsche Weekblad, 24 juli 1942, Theeboom nummer 7 .
Met dank aan Gerrie Goudeketting voor de aanwijzingen .
www.jhm.nl, document 00007950, Van Thijn’s bakkerijen, S. Silberberg.
“Advertentie Cohen”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-02-1906. Geraadpleegd op Delpher op 26-10-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871824:mpeg21:a0023.
“Advertentie Goldsmit”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 12-09-1940. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010861288:mpeg21:a0010.
“Advertentie David Stibbe”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-11-1926. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858152:mpeg21:a0028.
“Advertentie David Stibbe”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-11-1926. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858151:mpeg21:a0005.
“Voorloopige lijst van Joodsche Zaken – Weesperstraat 84”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 13-08-1943. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318382:mpeg21:a0003.
“Voorloopige lijst van Joodsche Zaken Hergershausen”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 13-08-1943. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318382:mpeg21:a0003.
“Voorloopige lijst van Joodsche Zaken D de Haas”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 13-08-1943. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318382:mpeg21:a0003.
“Voorloopige lijst van Joodsche Zaken kapper J Vleesdrager”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 13-08-1943. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318382:mpeg21:a0003.
“Voorloopige lijst van Joodsche Zaken = kapper Montezinos”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 13-08-1943. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318382:mpeg21:a0003.
“Voorloopige lijst van Joodsche Zaken kapper Van Praag”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 13-08-1943. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318382:mpeg21:a0003.
“Voorloopige lijst van Joodsche Zaken Van de Plaats en Polak”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 13-08-1943. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318382:mpeg21:a0003.
GAA, gezinskaart David Stibbe.
GAA, woningkaart Weesperstraat 84.
“Advertentie Van Thijn”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-02-1936. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871447:mpeg21:a0018.
Stadsarchief Amsterdam, woningkaart Weesperstraat 19.
Stadsarchief Amsterdam, Joseph N Mug, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 386.
Stadsarchief Amsterdam, D F de Jong, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 386.
Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Alexander de Leeuw (nummer 19).
Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Henoch Soester (nummer 19).
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart [van] Raap, E.S. – 27-07-1844 – 5422-1185-2680.
Stadsarchief Amsterdam, persoonskaart Vleeschdrager, Jacob – 28-08-1915 – A01232_0867_0787.
Weesperstraat 84 en 108: Bianca Stigter, Atlas van een bezette stad. Amsterdam 1940 – 1945 (Amsterdam 2019) 241.
“Advertentie boehandel Leon”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1930/03/07 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 27-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874406:mpeg21:p008.
Kapper Engers, Weesperstraat 110, email T. Janknegt d.d. 7 oktober 2020.
Saartje Sanders, Weesperstraat 110, email T. Janknegt d.d. 7 oktober 2020.
Stadsarchief Amsterdam, David Engers, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 225.
Stadsarchief Amsterdam, Saartje Sanders, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 705.
Stadsarchief Amsterdam, Philip Polak, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 642.
Sam de Hond via https://issuu.com/topdognl/docs/sam_de_hond_70_jaar_def, 18-19 (geraadpleegd 12 februari 2021).
“Advertentie Härtz”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1931/02/26 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578114:mpeg21:p00008.
Stadsarchief Amsterdam, Levie Abraham Härtz, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 542.
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Härtz (geraadpleegd 7 maart 2021).
Stadsarchief Amsterdam, Salomon Theeboom, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 808.
www.joodsmonument.nl, lemmata Salomon Theeboom (geraadpleegd 28 april 2021).
“Advertentie Gokkes”. “Het volk”. Amsterdam, 1936/12/31 00:00:00, p. 20. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000912077:mpeg21:p00020.
Stadsarchief Amsterdam, Jacob Gokkes, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 272.
Stadsarchief Amsterdam, Isaac Gokkes, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 272.
Aanvulling gezin Gokkes, Weesperstraat 79 met dank aan Rachael Rodyno (email 2 september 2021).
Stadsarchief Amsterdam, Joseph Nachum Mug, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 574.
Goudeketting, Advertentie. “De Telegraaf”. Amsterdam, 27-04-1934, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 19-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110572099:mpeg21:p006.
E. Blom, Advertentie. “De Telegraaf”. Amsterdam, 11-12-1935, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 19-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110576617:mpeg21:p012.
L. van Dijk, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 23-09-1938, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 19-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874642:mpeg21:p014.
Stadsarchief Amsterdam, Louis Veerman, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 836.
In het Nieuwe Vleeschhuis, Weekblad voor Israëlieten, jrg 14, 1869, no 32, 19-02-1869. Geraadpleegd op Delpher op 20-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005597032:00001.
Restauratie De Roos, Israelietische nieuwsbode; wekelijks orgaan voor Israelitische belangen, jrg 4, 1878, no 6, 02-08-1878. Geraadpleegd op Delpher op 01-10-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005537058:00001.
Weesperstraat 20hs, Stadsarchief Amsterdam,, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 386.
Angelina Mendes da Costa, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 546.
Isaac Haim Mendes da Costa, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 102.
gezusters Mendes da Costa, Rabbijn Kleerekoper; A. Bueno de Mesquita, Portugusade (Amsterdam 1988) 47, 48.
Samuel Chananje Kleerekoper, Stadsarchief Amsterdam, Militieregisters, archiefnummer 5182, inventarisnummer 4288.
Weesperstraat 15hs, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 385.
Simon Goudeketting, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 277.
Kleine Winkel, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 24-09-1897, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 09-07-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000565029:mpeg21:p00007.
Marcus Saphier, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2263.
Marcus Saphier met dank aan Mieke Daniëls – Waterman (emal 24 januari 2023).
Elja Jons, Stadsarchief Amsterdam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 701.
Abram Hamburger, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 309.
Weesperstraat 85, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 386.
Mozes Stouwer, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 787.
Niesje Porcelein, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1730.
Informatie Niesje Porcelein met dank aan C. Berhout.
Illustratie:
advertentie NIW 28 november 1930 (winkel Blitz, bakkerij Vuysje).
vischhandel Moos van Kleef, collectie stadsarchief Amsterdam,
weesperstraat 69, pentekening ca 1900, collectie stadsarchief Amsterdam.
“Advertentie Cohen”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-02-1906. Geraadpleegd op Delpher op 26-10-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871824:mpeg21:a0023.
“Advertentie Goldsmit”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 12-09-1940. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010861288:mpeg21:a0010.
“Advertentie David Stibbe”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-11-1926. Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858151:mpeg21:a0005.
“Advertentie Van Thijn”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-02-1936. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871447:mpeg21:a0018.
Kapper Engers, “Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1936/09/16 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 07-10-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871363:mpeg21:p007.
“Advertentie Härtz”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1931/02/26 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578114:mpeg21:p00008.
“Advertentie Gokkes”. “Het volk”. Amsterdam, 1936/12/31 00:00:00, p. 20. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000912077:mpeg21:p00020.
Saksonie, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-03-1893, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 19-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858602:mpeg21:p006.
Goudeketting, Advertentie. “De Telegraaf”. Amsterdam, 27-04-1934, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 19-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110572099:mpeg21:p006.
E. Blom, Advertentie. “De Telegraaf”. Amsterdam, 11-12-1935, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 19-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110576617:mpeg21:p012.
L. van Dijk, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 23-09-1938, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 19-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874642:mpeg21:p014.
In het Nieuwe Vleeschhuis, Weekblad voor Israëlieten, jrg 14, 1869, no 32, 19-02-1869. Geraadpleegd op Delpher op 20-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005597032:00001.
Restauratie De Roos, Israelietische nieuwsbode; wekelijks orgaan voor Israelitische belangen, jrg 4, 1878, no 6, 02-08-1878. Geraadpleegd op Delpher op 01-10-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005537058:00001.
Marcus Saphier, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 10-09-1920, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 26-01-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000572151:mpeg21:p00012.
gepubliceerd:
6 mei 2016
Laatste aanpassing:
20 oktober 2024