De Watersteeg is een steeg tussen het Rokin en de Kalverstraat, nabij het Spui. De steeg werd bekend omdat er al in de jaren vijftig een homocafé was gevestigd. Albert Mol verhaalt hierover in zijn autobiografie dat mannen hier werden opgepakt door de Amsterdamse politie en via de Kalverstraat onder gehoon van het publiek naar de Munttoren werden geparadeerd. Ook in 1941 is er melding van een café waar homoseksuelen elkaar ontmoeten, volgens het antisemitische blad ‘De Misthoorn’ was de uitbater van dit café een Duitse Jood. Maar of dat zo was….
Tot aan de bezetting was Bob Scheper (waarschijnlijk Adrianus J Scheper) de uitbater van dit café dat onder de naam café Huize Volendam zich richtte op de beter gesitueerde homo´s. In de oorlog hield dit café hoogstwaarschijnlijk zijn functie, in het geheim. De uitbaatster van toen wordt dikke Annie (Waarschijnlijk Hana B. C. Starmans) genoemd en achter de bar stond Jodenbarendje die de oorlog niet overleefde. Wie hij was? Dat kon tot nu nog niet achterhaald worden. Als je al in dit café kwam hield je je mond daarover. Artikel 248bis van het Wetboek van Strafrecht was nog van kracht en van homo’s wilde de bezetter niet veel weten. Maar mocht iemand weten wie Barend was die in Café Volendam werkte, mail.
Het bericht in De Misthoorn
Op 15 maart 1941 schreef ‘De Misthoorn’ over dit café: ‘In de Watersteeg 4 – 6 te Amsterdam was vroeger een bar gevestigd, welke er berucht voor was, dat homosexueelen er elkaar ontmoetten. Huurder was een Duitsche jood, die thans nog in Amsterdam een zaak drijft in de Lange Leidschedwarsstraat. Na de bezetting werd de grond hem te heet in deze zaak, die destijds voor de Duitsche weermacht was verboden. De nieuwe huurster richtte haar zaak behoorlijk in, liet den beruchten naam verwijderen en gaf haar zaak den naam ZUR TRAUBE.
De weermacht mocht er weer komen, de zaak liep weer en leverde voor de huurster een klein bestaan op. Dit was echter den joodschen huiseigenaar niet naar den zin. Een Duitsche NAAM op zijn zaak! Dat mocht in geen geval! En dan „voor joden verboden”! Hij maakte korte metten en schreef deze hardwerkende vrouw een brief van den volgenden inhoud: Mevrouw, Hierbij deel ik U mede, dat ik de huurovereenkomst welke ik op 31 Juli 1940 met U ben aangegaan, voor het Perceel Watersteeg 4 – 6, per 30 April wensch te beëindigen. Ik verzoek U in dit verband nog voor richtige nakoming van de in deze overeenkomst voorkomende bepalingen zorg te dragen. Hoogachtend, J. FRANKEN, Amsteldijk 113 Z.
Wanneer deze jood meent, dergelijke streken nog te kunnen uithalen, dan is hij toch verkeerd ingelicht. Wat kan het den jood schelen of deze vrouw, die met hard werken een boterham verdient, tot den bedelstaf gebracht wordt? ƒ 20.— per week ontvangt hij voor dit krot van een huis. Een jodenkroeg wil hij erin hebben. Met de zeden neemt hij het niet zoo nauw. Maar een Duitsche naam op zijn huis is hem te erg. Ook het bordje VOOR JODEN VERBODEN, is deze week des nachts verdwenen. Hij zal allicht ook hier de hand in hebben gehad. Het ware goed, dat dezen jood het huis werd afgenomen. Het beste was, dat het werd overgedragen aan de Winterhulp, zoodat dan eindelijk het geld goed was besteed, het geld dat deze joodsche parasiet met zijn linke streken vroeger uit de ergste zedeloosheid heeft getrokken! Het wordt toch eindelijk tijd, dat zulke parasieten verdwijnen. Overal waar men in dit Joodsche Jeruzalem Amsterdam komt, ontdekt men joodschen zwendel, misdaad, oplichting, terreur en zedenschandalen. Eruit ermee. Amsterdam moet schoongemaakt worden.’
bron:
Gert Hekma, Homoseksualiteit in Nederland van 1730 tot de moderne tijd (Amsterdam 2004),74
“DE BRUTALE JODEN.”. “De misthoorn : onafhankelijk en onpolitiek orgaan tot wering van den joodschen invloed : officieel orgaan van het Comité tot Bestudeering van het Joodsche Vraagstuk”. Driebergen, 15-03-1941. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010448286:mpeg21:a0057
“amsterdam En toen wilde Kees ook een Canadees”. “Het Parool”. Onbekend, 17-05-1983. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010846473:mpeg21:a0110.
Watersteeg 4-6, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 385.
illustratie:
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Rokin 96 (ged.) – 102 (ged.) v.r.n.l., met op nummer 100 de voormalige herenmodezaak van J.W. Burger uit 1903 van de architecten A. Jacot en W. Oldewelt. Tussen de nummers 100 en 102 de Watersteeg. 1953 ca. t/m 1995 ca. BMAB00017000082_022.
gepubliceerd:
5 maart 2018
laatst bijgewerkt:
4 maart 2023