Op 22 april 1929 werd de herbouwde vleeshal op de Nieuwe Amstelstraat in gebruik genomen. Deze vleeshal was ontworpen door Harry Elte en de voorzijde was in de stijl van de Amsterdamse School. De vleeshal stond pal naast de synagoge. Dat was ook de plek waar de oude vleeshal stond, op de begane grond van de “obbene sjoel”.
De eerste vermelding van de oude vleeshal dateert van 14 juni 1872. Het Nieuw Israëlietisch Weekblad meldde dat de bouw van de vleeshal op de Amstelstraat 7 gegund werd aan aannemer W. de Waal die deze klus voor een bedrag van ƒ 30.253,82 kon klaren.
Een jaar later werd deze vleeshal geopend. Een advertentie van 10 oktober 1873 is de eerste vermelding. G. Vezevano opent een bank; in een vleeshal waren verschillende slagers actief en zij hadden een deel van de vleeshal, een bank, en verkochten ook vanaf die bank hun producten.
| Vezevano G Vezevano is gevonden in de bronnen en zijnb verhaal staat hier. |
In 1908 kwam de eerste verandering rond de oude vleeshal. Er waren problemen rond de afstand van de steeds groeide Joodse bevolking in Amsterdam tot de vleeshal, en de kerkenraad benoemde een commissie van vijf leden, die bestond uit de heren L. A. Wagenaar Jr., E. E. Benjamin, Jacob Zeehandelaar, Ed. Gerzon en B. Gompertz, en gaf hen de opdracht om te onderzoeken of en in hoeverre het mogelijk was gemeentelijke vleeshallen te vestigen in verschillende stadswijken. Een maand later was het onderzoek klaar en men besloot geen extra vleeshallen in de verschillende wijken van de stad te bouwen. Wel werd er in 1929 een investering gedaan waardoor de vleeshal herbouwd werd.
Binnen de vleeshal hadden verschillende slagers een deel, een bank werd dat genoemd. Er kon direct bij zo’n bank worden gekocht, een deel van de slagers leverde aan de slagers ORT in de stad. De slacht zelf vond plaats in het abattoir.
Oorlog
De bezetter vaardigde als een van de eerste anti-Joodse maatregelen het verbod op de rituele slacht uit. Dat gebeurde al op 5 augustus 1940. Het opperrabbinaat van Nederland stemde in het een elektrisch verdovingsapparaat, waardoor de rituele slacht kon worden voortgezet. Het verbod behelsde namelijk het verbod op een onverdoofde slacht en de dieren waren hierdoor wel verdoofd. Koosjer vlees kon tot in 1943 worden verkocht, al was dit natuurlijk afhankelijk van de aanwezigheid van een verdovingsapparaat – wat in kleine plaatsen in Nederland een groot probleem vormde.
Het aantal winkels dat koosjer vlees mocht verkopen werd echter teruggebracht tot 46 (april 1942) en vanaf april 1942 werden Joodse slagerijen buiten Amsterdam verboden.
In 2016 is er nog één koosjere slagerij in Amsterdam, slagerij Marcus in de Waalstraat.
| Gisteren ontstond in de Nieuwe Amstelstraat voor de Israëlitische vleeschhal een vechtpartij tusschen vier beschonken lieden en eenige slagers uit de hal. Iflen der beschonkenen trok een mes en ging daarmee een der tegenstanders te lijf. Politie was spoedig ter plaatse, doch kon niet verhinderen, dat een der mannen bloedend aan het hoofd verwond werd. Alle vier personen werden naar het bureau J. D. Meijerplein overgebracht (1912). |
bron:
“DE VLEESCHHAL.”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 29-03-1929. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010857998:mpeg21:a0084
“Binnenland – bouw oude vleeshal.”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 14-06-1872. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873665:mpeg21:a0006
“Advertentie Vezevano”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 10-10-1873. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872862:mpeg21:a0013 “De Kerkeraad – onderzoek”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 21-02-1908. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872597:mpeg21:a0047
“Kerkeraadszitting van 19 Febr.”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 13-03-1908. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872600:mpeg21:a0050
“Een relletje.”. “Het nieuws van den dag : kleine courant“. Amsterdam, 09-01-1912. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010108599:mpeg21:a0102
www.onh.nl. lemma Een nieuwe en gemeenschappelijke vleeshal (geraadpleegd 10 december 2016)
illustraties:
“Advertentie Vezevano”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 10-10-1873. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872862:mpeg21:a0013
laatst bijgewerkt:
23 september 2019