Op 14 januari 1929 werd op de Barndesteeg 4 het Trenshuis (Ohel HaJeladiem – vert. “tent van de kinderen”) opgericht, een kleuterschool die een eind moest maken aan de christelijke zendingsdrang onder Joodse kleuters. De nabijgelegen christelijke kleuterschool in de Korte Keizersstraat trok na de oprichting van het Trenshuis te weinig kinderen en moest de deuren sluiten.
Dit Trenshuis ging op 2 februari 1932 naar de Keizersstraat 23 en bestond tot in de Tweede Wereldoorlog. De openingsrede van de school werd uitgesproken door de opperrabbijn. In de Keizersstraat kwam het Trenshuis in een voormalige christelijke bewaarschool. Deze werd naar een ontwerp van architect Jacq. S. Baars in 1931 verbouwd voor de ‘Vereeniging voor Israëlietische Voorbereidende Scholen en Kinderbewaarplaatsen’ te Amsterdam.
De stichting van het Trenshuis werd ingegeven door de ergernis over de christelijke zendingsdrang onder de Joodse kleuters en hun ouders en in de dertiger jaren werden ouders die neigden naar bekering naar het christelijk geloof actief benaderd om behouden te blijven voor het Jodendom.
In 1938 werd er, bij het negenjarig bestaan, in de krant gemeld ‘dat het werk tegen de zending goed verliep maar dat de Joodse sfeer rond de Nieuwmarkt steeds minder werd door het verhuizen van veel Joden naar Amsterdam-Oost, waar de kinderen dan naar de Talmud Torahschool gestuurd werden. Men hoopt dat het Trenshuis haar werk zal kunnen voortzetten‘.
| Informatie over foto’s: Op 5 februari 2018 ontvingen we meer informatie over de foto’s. Amilita van Abbe uit Ontario schreef: I would like to provide information to you regarding the identification of the persons in your description and photos of the Trenshuis. Edith Adolphine Maria van Abbe-Perel and Herman van Abbe were my parents. They emigrated from Amsterdam with their two small children in 1952, and resided for many years in the New York City area, where they raised their son and daughter (both living). Edith eventually moved to Toronto, Ontario, Canada in 1980 and died there on October 21, 2015 at the age of 102. She can be seen in the second and third photos – on the left and in the middle, respectively. Since I have the same photos in my possession from my mother’s records, I may also be able to identify the other women, but I would have to look them up and match them with other photos and names to be certain. I believe, from memory at the moment, that it is possible that one of them might be “Sus” Sarlouis. Another name I remember from my mother’s memories is Sara (?) Prins (a friend of hers, but not sure at the moment if she was a fellow teacher, but likely so). I do not know anything about an “Edith Kahn”). During nazi occupation of Amsterdam, the school was closed and, according to my mother’s account, almost all the children (and their parents) were sent to Concentration Camps — I recall her telling me that as far as she knew, only one or two students survived and came back after the War). My parents were “ondergedoken” in Amsterdam during the War and survived, and my mother taught again briefly after the War, but had to stop when she started her family, because married women teachers who became pregnant were not allowed to continue teaching in front of the classroom (I have no reason to doubt this, as she also had to fight to get her “Head Teachers” position back after the War, according to documents I’ve seen, and I am not sure that she was, in fact, re-instated to her original position status of “Director” or “Head Teacher/Principal” after the War. |
Klassenfoto’s
Drie klassenfoto’s van deze school staan hieronder. De foto’s zijn waarschijnlijk ergens eind jaren dertig genomen, uiterlijk begin jaren veertig. De namen zijn onbekend, op misschien een Edith Kahn na (niet helemaal zeker). Verder was Edith Adolphine Maria Perel (geboren 5 september 1913 Amsterdam, roepnaam Edith) directrice van het Trenshuis. Het kan dus goed zijn dat zij op een van de foto’s van het Trenshuis staat. Edith trouwde in maart 1942 met Herman van Abbe (Amsterdam, 26 september 1905 – New York, 11 augustus 1975). Zij overleefden de oorlog en emigreerden naar Canada. Waarschijnlijk werkte Sippora van Gelderen, van de Keizersstraat 15, eveneens op deze school.
Verder zijn in de kranten de volgende personen te traceren:
december 1928, benoeming tot tijdelijk hoofd der school mej. R. Tas, onderwijzeressen B. Dünner en Roza Asscher. In januari 1929 was de penningmeester E. van Dien (Sarphatistraat 5). In 1930 werd mej. H. van Gelder benoemd tot leidster.
Mocht iemand herkend worden, dan kunt u dit sturen via deze link.
verder
In “Het verdwenen ghetto” van Dr Jaap Meijer (Amsterdam 1948) verhaalt Meijer op blz. 10 over het Trenshuis.
bron:
project inventarisatie joods cultuurhistorisch erfgoed stadsdeel Amsterdam-centrum,
stadsarchief Amsterdam,
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 25 december 1931, Het Nieuwe Trenshuis
Algemeen Handelsblad, 10 jan 1929, opening Trenshuis
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 25 feb 1938, Het Trenshuis 9 jaar
informatie Edith met dank aan Bart de Cort (mail 2 juli 2017)
“JOODSCHE VOORBEREIDENDE SCHOOL.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-12-1928. Geraadpleegd op Delpher op 05-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858064:mpeg21:a0064
“BENOEMING.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 26-09-1930. Geraadpleegd op Delpher op 05-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858636:mpeg21:a0090
Illustratie:
links beeldbank archief Amsterdam.
rechtsboven De Vrijdagavond, Joodsch Weekblad, 12 feb 1932
gepubliceerd:
27 april 2016
Laatst bijgewerkt:
27 december 2021