De Spuistraat is de straat tussen het Hekelveld en het Spui. De Spuistraat was oorspronkelijk een gracht, en heette de Nieuwezijds Achterburgwal. Deze werd in 1867 gedempt en de naam werd gewijzigd. De Nieuwezijds Achterburgwal maakte deel uit van de middeleeuwse stad en was ooit de westelijke grens van de stad. Er waren voornamelijk pakhuizen en stallen gevestigd. Rond 1875 werden enkele huizen afgebroken om de Stilsteeg te verbreden tot de Paleisstraat. Twintig jaar later, rond 1895, werd voor de aanleg van de Raadhuisstraat de Huiszittensteeg en de Korte Huiszittensteeg verbreed.
Op nummer 7 was in 1968 firma Barend Groen gevestigd. Meer informatie over dit bedrijf wordt nog gezocht.
Dr. Schnur had zijn postadres hier in 1938. Hij was secretaris van de “Nieuwe Zionistische Organisatie”. Vermoedelijk was dit Chaim Wolf Schnur (Tarnow, – Auschwitz, ). Chaim was gehuwd met Anna Fertig (Berlijn, – Auschwitz, ).
Spuistraat 36-38 – Firma I. Auerhaan
Firma I. Auerhaan was op dit adres gevestigd rond 1970. In 1926 verkocht deze zaak onder andere schaatsen.
Spuistraat 46 – Scheffer & Co.
Het bedrijf Scheffer & Co. was een boekhandel en was hier gevestigd in 1902.
Spuistraat 107a – Helt
Firma F. H. Helt was in 1919 op dit adres gevestigd en verkocht boekbinderslinnen.
Spuistraat 110 – LAX
In 1940 was op dit adres het bedrijf LAX gevestigd. Dit was de onderneming van Alois Lax en Hans Brauer.
Spuistraat 119-121-123 – Brückmann
In 1894 was hier een vestiging van het bedrijf van H. Brückmann gevestigd. Meer informatie over dit bedrijf via de pagina over de Utrechtsestraat.
Spuistraat 134 – Seminarium
Onder de noemer ‘Historisch Seminarium’ werden rond 1990 in het P. C. Hoofthuis van de UvA colleges geschiedenis en cultuur van het moderne Jodendom gegeven door Prof. Dr. R. G. Fuks-Mansfeld.
Spuistraat 138-144 – Twentsche Bankvereeniging
De Twentsche Bankvereeniging van B. W. Blijdenstein & Co. had hier haar hoofdkantoor. Benjamin Willem Blijdenstein werd in Enschede geboren op 20 juli 1839. Hij woonde op de Herengracht 566.
Spuistraat 186 – kleding Scheijvaerts
A. Scheijvaerts opende op 1 september 1894 zijn zaal in dames- en herenondergoed, alsmede kinderjurken, op dit adres en door zijn advertentie in het Nieuw Israëlietisch Weekblad richtte hij zich ook op de Joodse clientèle.
Spuistraat 193 – detective
Particuliere detective “Heuldetec”, beëdigd door de rechtbank in Haarlem, was op dit adres gevestigd in 1938.
Spuistraat 198-212 – Bunge Huis
In 1945 kon men, als inwoner van de provincie Noord-Holland, in het Bunge-Huis de oorlogsschade aangeven. Wel via een formulier dat voor 28 augustus 1945 ingediend diende te zijn. Het Bunge-Huis, dat na de oorlog jarenlang een van de locaties was van de Universiteit van Amsterdam, heeft hiermee een rol gespeeld binnen het discours na de oorlog.
Spuistraat 199 – handelsonderneming M. L. Rosenberg
Het bedrijf van Marcus Levie Rosenberg was hier rond 1922 gevestigd. In 1923 was Marcus Levie Rosenberg (Zevenaar, 21 oktober 1859) penningmeester van het comité ‘Redt de Pogromweezen in de Ukraïne’. Rosenberg was in 1924 penningmeester van het comité voor de huldiging voor de zestigste verjaardag van Herman Heijermans organiseerde.
Op 10 december 1925 overleed Marcus Levie Rosenberg. Hij was gehuwd met Rosine Wallagh (Den Haag, – Driebergen-Rijsenburg, ). Hun dochter was de feministe Charlotte Lisette Polak – Rosenberg (Amsterdam, – Auschwitz, ). Het gezin woonde op de Koningslaan 56.
Spuistraat 224 – Mozes Knap
Mozes Knap was hier gevestigd in 1974 en hij verkocht brandkasten en kantoormeubelen. Er was ook een vestiging op het Singel 279 (waarschijnlijk betrof dit de achteringang van de zaak) en in Rotterdam op de Schiedamsevest 91- 97.
Spuistraat 231 – Herbert Perl
Herbert Perl (Freistadt, – Auschwitz, ) was een textielondernemer en knopenfabrikant en was op dit adres gevestigd in 1942.
Spuistraat 239 – comité
In 1933, toen de politieke situatie in Duitsland verslechterde, werd het Nederlandsch Hoogleerarencomité ten behoeve van de Joodsche studeerenden en afgestudeerden uit Duitschland. Het secretariaat was op dit adres gevestigd.
Spuistraat 272 – firma Pop
De firma Pop was boekhandelaar en op dit adres gevestigd in 1941. Simon Pop (24 december 1887 – Sobibor, 28 mei 1943) was gehuwd met Saartje de Vries (Weesp, 28 juni 1890 – Sobibor, 28 mei 1943) en zij hadden twee kinderen; Leendert (Amsterdam, 23 juni 1915 – onbekend, 31 maart 1944) en Philip Simon (Amsterdam, 22 maart 1924 – Auschwitz, 30 september 1942).
Spuistraat 299 – makelaar Strengman
Op dit adres was rond 1929 Strengmans Zakenbeurs gevestigd. Deze makelaar-taxateur bemiddelde bij de in- en verkoop van bedrijven.
Spuistraat 288-292 – Hoofdkantoor Gerzon
De uitgebreide geschiedenis van dit hoofdkantoor, tegenwoordig een hotel, is hier te lezen.
Spuistraat 314 – Krouwer
M. Krouwer adverteerde in 1906 vanaf dit adres. Zij was kookster en leverde diners vanaf 90 cent. Gember- en boterbolussen waren bij haar te koop vanaf 15 cent.
Spuistraat 330 – Express-Klause
In de Tweede Wereldoorlog was hier café-restaurant “Express-Klause” gevestigd, het verkeerslokaal der Duitse Wehrmacht.
De Misthoorn, onafhankelijk en onpolitiek orgaan tot wering van den joodschen invloed, 29 aug 1942, Express-Klause, nummer 330
ibidem, 25 okt 1941, Pop, nummer 272
Het Joodsche Weekblad, 23 jan 1942, Perl, nummer 231
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 28 sep 1894, Brückmann, nummer 119-123
ibidem, 7 sep 1894, Scheijvaerts, nummer 186
ibidem, 7 maart 1902, Scheffer, nummer 46
ibidem, 25 mei 1906, Krouwer, nummer 314
ibidem, 30 juli 1909, Bankvereeniging, nummer 138-144
ibidem, 4 april 1919, Helt, nummer 107a
ibidem, 16 juni 1922, Rosenberg, nummer 199
ibidem, 20 sep 1929, Strengman, nummer 299
ibidem, 21 juli 1939, comité, nummer 239
ibidem, 16 sep 1938, Schnur, nummer 36
ibidem, 9 dec 1938, detective, nummer 193
ibidem, 24 aug 1945, Bunge-Huis, nummer 198-212
ibidem, 31 mei 1968, Barend Groen, nummer 7
ibidem, 13 juli 1973, Auerhaan, nummer 36-38
ibidem, 6 dec 1974, Knap, nummer 224
ibidem, 7 sep 1990, seminarium, nummer 134
De Telegraaf, 1 dec 1926, Auerhaan, nummer 36
www.joodsmonument.nl, lemma Pop (geraadpleegd 6 jan 2015)
Stadsarchief Amsterdam, Blijdenstein, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1746
Stadsarchief Amsterdam, Rosenberg, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 1244
Stadsarchief Amsterdam, Perl, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 628
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Ook de tram naar de Vondelstraat maakte gebruik van de Spuistraat, hier gezien richting Raadhuisstraat, Collectie Stadsarchief Amsterdam: prentbriefkaarten, 1900, PBKD00364000004
6 mei 2016
5 maart 2022