Sophie May werd in Hamburg geboren op 26 juli 1838 in een eenvoudig Joods gezin als dochter van Zebi Hirsch May (Hamburg, 17 oktober 1801 – Hamburg, 1878) en Henriette (Jette) Goldschmidt (1808 – 1884).
Ze trouwde in 1856 met baron George Rosenthal (Hannover, 8 april 1828 – Amsterdam, 10 september 1909). Ook George had een Duitse achtergrond, maar was niet van eenvoudige komaf. Zijn vader was de rijke bankier Leeser Rosenthal.
Sophie had een broer Amandus (1843 – 1913), hij kwam op zestienjarige leeftijd naar Amsterdam en kreeg een betrekking bij de bank Lippman, Rosenthal & Co. bij zijn zwager George Rosenthal. Sophie overleed op 11 augustus 1921 in Noordwijk, waar de familie een buitenhuis aan de Zuid-Boulevard had.
Of het haar eenvoudige achtergrond is geweest, is niet te achterhalen, maar Sophie heeft zich in haar Amsterdamse tijd sterk ingezet voor de minderbedeelden. Dat kon, George, haar man, was een succesvol bankier en Bank Lippmann Rosenthal stond goed bekend in (Joods) Amsterdam en gold als een betrouwbaar bedrijf. Vanuit die positie kon Sophie zorgen voor financiën, hetzij uit eigen middelen, hetzij via relaties.
George en Sophie gingen in 1864 wonen op de Herengracht 500, nu vrijwel op de hoek met de Vijzelstraat (foto rechts). Het huwelijk van Sophie en George bleef kinderloos, wel adopteren ze een nichtje tot hun dochter, Marianne Elias Rosenthal (Hamburg, 1863 – 1950). Dochter Marianne trouwde met Maximilian Ernst Fuld en Sophie werd de oma van hun zoon Edgar Fuld.
Gouden huwelijk
Ter gelegenheid van hun gouden huwelijk verscheen op 6 juni 1907 in het Onafhankelijk Israëlitisch Orgaan voor Nederland het volgende:
‘Een gouden huwelijk.
Twee onzer meest geachte ingezetenen, op het gebied der algemeene menschenliefde en in de hoogste mate als weldadig alom bekend, Baron G. G. Rosenthal en diens gade, Baronnesse Sophie Rosenthal, vierden dezer dagen hun gouden huwelijksfeest. Te dier gelegenheid werd door den baron o. a. een gift van f 5000 geschonken aan het Nederl. Israël. Armbestuur.
In het Handelsblad bracht Mevrouw Tours alle hulde aan het edel echtpaar en weidde uitvoerig uit over de grootsche stichting in de Uilenburgerstraat door de vorstelijke gift des barons aldaar in het leven geroepen en naar den naam zijner echtgenoote geheeten: „Sophia Rosenthal Bewaarschool.” En zoo zeer werden ook door H. M. de Koningin de groote verdiensten der barones gewaardeerd, dat Hdz. der gevierde Vrouwe ter gelegenheid van dit gouden huwelijksfeest benoemde tot ridder der Orde van Oranje-Nassau. Dat een nog lang en gelukkig leven in ongestoorde gezondheid, het hooge Echtpaar te midden van allen, die bet lief en dierbaar zgn, moge beschoren zgn, is stellig met ons van zeer velen de hartgrondige wensch’.
In Amsterdam heeft Sophie verschillende sporen achtergelaten:
1. Ze is de oprichtster van de Sophie Rosenthal bewaarschool. Deze school werd in 1887 opgericht in een van de armste (Joodse) buurten van Amsterdam, en stond op de Uilenburgerstraat 29. De school is afgebroken, maar de onderwijzerswoning bestaat nog.
2. Naast het Israëlitisch Ziekenhuis op de Nieuwe Keizersgracht stond en staat op nummer 116 het Rosenthal-May Zusterhuis. Sophie zorgde voor de financiering van de bouw van dit zusterhuis via het Rosenthal Mayfonds. De grond waarop het zusterhuis gebouwd is had Sophie eerder aan Nederlands Israëlietisch Armbestuur geschonken. Het zusterhuis werd in 1914 – 1915 gebouwd en werd in 1983 verbouwd tot wooneenheden.
3. Sophie was ere-voorzitter van de Bibliotheca Rosenthaliana en stimuleerde regelmatig de aanschaf van nieuwe boeken, tekeningen en handschriften.
4. In 1912 schonk Sophie een bedrag van ƒ 150.000 aan het te bouwen Israëlitisch Ziekenhuis aan de Nieuwe Keizersgracht. De grond had ze al eerder geschonken.
5. De Sophie Rosenthal Vereniging ondersteunt ook tegenwoordig nog diverse projecten.
verder
In Joods Amsterdam werd de bank Lippmann Rosenthal als zo betrouwbaar gezien dat de bezetter een filiaal opende op de Sarphatistraat en de goede naam – als LiRobank- misbruikt werd om de Joden die gedeporteerd werden -en niet alleen zij- te beroven.
bron:
damwebdesign.eu/memoriam,
jodeninnederland.nl.
amsterdamsegrachtenhuizen.info,
nai.nl,
theobakker.net.;
Ingrid van der Vlis, May, Sophie, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (geraadpleegd 25 juli 2017)
huwelijk, Onafhankelijk Israëlitisch orgaan voor Nederland. 6 juni 1907. Geraadpleegd op Delpher op 14-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005605103:00001.
Illustratie:
Herengracht 500 © joodsamsterdam.nl.
gepubliceerd:
3 mei 2016
laatst bijgewerkt:
14 juni 2023