SIDVA was een van de grotere Joodse werkgevers in Amsterdam voor de oorlog. Het bedrijf fabriceerde lingerie, en volgens eigen zeggen van de betere kwaliteit. De eerste advertentie van het bedrijf dateert uit 1919, toen SIDVA op de Warmoesstraat 113 gevestigd was. De voorloper van het bedrijf werd in 1835 in Hoorn opgericht door de grootvader van Simon Izak de Vries (Hoorn, 4 november 1892 – Amsterdam, 29 november 1956) die in 1914 in de onderneming werd opgenomen. De grootvader was Simon Isaac de Vries (Leeuwarden, 2 februari 1825 – Hoorn, 13 november 1916).
SIDVA was een familiebedrijf van een Joodse ondernemer met Joods en christelijk personeel in een christelijke samenleving. Dat het bedrijf zich aan die samenleving aanpaste is te zien in de advertentie uit 1919, de fabriek is op zaterdag open voor de sollicitanten.
Volgens gegevens in het archief van S. I. de Vries bij het Stadsarchief Amsterdam werkten er in 1929 bij het “Engros- en Manufacturenbedrijf voor Textiel en Mode N.V. Handelsvennootschap v/h S.I. de Vries” zevenhonderd mensen. In oktober 1941 waren het er 312, waaronder 110 Joodse werknemers.
Simon huwde in 1918 met Catharina de Kadt (Cor, Oss, 2 juli 1892 – 23 december 1977) en zij kregen twee kinderen; Josephina (Amsterdam, 11 maart 1920) en Jonas (John, Amsterdam, 8 augustus 1924 – New York, 10 maart 1975). Vlak voor de oorlog woonde het gezin op de Oranje Nassaulaan 28hs. Zoon Jonas ging ook in de zaak.
De onderneming was in de periode van grootvader vooral een detailhandel, maar de vader van Simon Izak, Jonas (Hoorn, 8 december 1861 – Amsterdam, 12 juli 1936) breidde het bedrijf uit in aantal zaken en verplaatste het naar Amsterdam. In Amsterdam werden een aantal winkels geëxploiteerd. De uitbreidingen gingen verder en een eigen fabriek werd opgericht. (tekst gaat verder onder de foto)
De fabriek op de Warmoesstraat komt in de kranten ook terug als op de Sint Annendwarsstraat 6, dit is de achterzijde van dezelfde fabriek.
Hollandia-Kattenburg en de Bijenkorf
Er is een analogie tussen dit bedrijf en Hollandia-Kattenburg. Hollandia-Kattenburg verkocht een deel van de producten die ze zelf produceerden in hun eigen winkels, die de naam ‘Magazijn Nederland‘ hadden. Een van de grootste zaken van dit magazijn bevond zich op de hoek Dam – Nieuwendijk. Het had een groot voordeel om het het eigen product in de eigen winkels te verkopen, de tussenhandel was er voor deze producten niet en daardoor waren concurrerende prijzen goed mogelijk. Sidva had een gelijksoortige constructie, de lingerie werd verkocht in de zaken van Maison de Vries. Bij de overlijdensadvertentie van grootvader Simon is te zien waar deze zaken waren in 1916, de Leidsestraat, de Kalverstraat 125 – 129, de Overtoom en de Utrechtsestraat 56. Tijdens de oorlog kwamen de zaken van Maison de Vries onder Verwalters (door de nazi’s aangestelde zaakgelastigden). De fabriek had rond die tijd een filiaal op het Beursplein 11-17. Het Bijenkorfconcern nam Maison de Vries rond 1970 over.
Trivia
Philip Bloemendal (1918 – 1999), de latere commentator en nieuwslezer van het Polygoon bioscoopjournaal, werkte in 1937 bij SIDVA. Hij leerde daar de vrouw kennen met wie hij na de oorlog trouwde, Martha Bakker.
Uitgelicht
Lena Verduin (Amsterdam, – Blizyn, ) werkte in oktober 1941 een week als leerling-naaister bij de lingerie- en confectiefabriek SIDVA (Simon de Vries Ateliers). Lena woonde op de Korte Koningsstraat 24-1. Op 7 maart 1943 werd Lena in Westerbork geregistreerd waar ze in Barak 66 werd ingedeeld. Drie dagen later ging Lena op transport naar Sobibor, waar ze, wat vrijwel nooit gebeurde, werd geselecteerd om te werken. De kans om daar te werken was heel klein, zeker voor een vrouw van toen 15 jaar oud. Waarschijnlijk kwam Lena terecht in concentratiekamp Alter Flugplatz bij Lublin. Eind november 1943 werd zij overgeplaatst naar Blizyn bij Radom, ze werkte daar als breister. In dat kamp is Lena aan TBC gestorven.
bron:
Vries, Simon Izak de, 1892 – 1956, Database Joods Biografisch Woordenboek, Joden in Nederland in de twintigste eeuw. Website Joods Biografisch Woordenboek, www.jodeninnederland.nl, 9 juli 2020.
Stadsarchief Amsterdam, Simon Izak de Vries, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 883
Simon de Vries, website IISG. http://www.iisg.nl/ondernemers/pdf/pers-1578-01.pdf (11 juli 2020)
“Familiebericht”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1918/03/08 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 11-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860548:mpeg21:p006
“Advertentie” (Annendwarsstraat). “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 1936/02/15 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 11-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010539754:mpeg21:p007
www.joodsmonument.nl, lemma De Lingeriefabriek Sidva (geraapdleegd 10 juli 2020).
Archief Joods Historisch Museum, Lijst van Joodsch Personeel-SIDVA Oct. ’41.
‘Vries, Simon Isaac de, 1825 – 1916′, website database Joods Biografisch Woordenboek, Joden in Nederland in de Twintigste Eeuw. http://www.jodeninnederland.nl, 11 juli 2020
“NIEUWE BEHEERDERS BENOEMD”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 1941/04/30 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 11-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010928902:mpeg21:p006
Lena Verduin, Jules Schelvis, Vernietigingskamp Sobibor (Amsterdam 2008), pag. 146-147, 330.
Archiefkaarten Joodse Raad, Lena Verduin, Arolsen Archives, 124200060
www.joodsmonument.nl, verschillende lemmata
illustratie:
“Familiebericht”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1918/03/08 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 11-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860548:mpeg21:p006
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank / Archief van S. I. de Vries N.V., Foto van het exterieur van het pand van de Lingeriefabriek ‘Sidva’ van Maison S.I. de Vries, 1918, Warmoesstraat 113, B00000025615
Stadsarchief Amsterdam / Archief van S.I. de Vries N.V., Foto van het interieur van de pakafdeling, ca. 1918, B00000025633.
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Beursplein 11, Foto van de verbouwing en uitbreiding van het pand aan Beursplein 11-17. Archief van S.I. de Vries N.V. 1919. B00000025617.
gepubliceerd:
8 juli 2020
laatst bijgewerkt:
17 april 2024