De Amsteldijkschool stond op de Amsteldijk 66, naast het voormalig gemeentearchief. De school was gevestigd in een gebouw dat aan het einde van de negentiende eeuw daar was neergezet en er waren twee scholen in gevestigd, de Amsteldijkschool en de Pieter Aertszschool. Het gebouw werd in 1967 gesloopt voor de uitbreiding van het gemeentearchief. Deze uitbreiding is inmiddels na de verhuizing van het archief naar de Vijzelstraat eveneens gesloopt. Op de locatie van deze school zijn appartementen gebouwd.
De Amsteldijkschool was geen Joodse school, maar een school met veel Joodse kinderen die in de buurt rond de school woonden. De school verhuurde wel ruimtes aan Joodse organisaties, zoals het gymnastieklokaal aan de Joodse gymnastiekvereniging “Kadimah”.
Een van de kinderen die naar deze school ging was Bloeme Evers-Emden en in het boek “Als een pluisje in de Wind” vertelt ze over deze school…
“Mijn lagere school was aan de Amsteldijk, betrekkelijk dichtbij huis (Lutmastraat). Er zaten veel arme kinderen op, al dan niet met luizen, zoals de schoolzuster regelmatig vaststelde. Ik had ze niet.
Als wandversiering dienden de toen ook al ouderwetse platen van Ot en Sien, van Wim, Jet en Zus, in hun antiek aandoende kleding, en Weide, Does, Hok, Duif en Schapen. Het was een idyllische wereld, daar aan de wand. In ieder geval zagen wij stadskinderen hoe het buitenleven eruit kon zien, want daar hadden we geen notie van. Een vrouw die een koe molk, lammetjes in de wei, kinderen in een dorp waar de huizen een flink eind uit elkaar stonden. Onbekend allemaal. Ik herinner me nog mijn verwondering maar er werd ons niets over uitgelegd.
De warmte werd geleverd door een kolenkachel die ’s morgens vóór school werd aangemaakt en die de juf persoonlijk bijvulde. Ze pookte dan eerst in het manshoge zwarte gevaarte waarbij weleens vonken rondsprongen. Wij keken gefascineerd toe. Daarna hief ze de kolenkit met goed waarneembare inspanning, opende de vulopening en stortte de kolen erin.” en “In die tijd moest er vanwege de crisis zwaar bezuinigd worden. Zo werden verschillende scholen opgeheven of samengevoegd. Ook de Amsteldijkschool werd opgeheven en aan het einde van de vierde klas moesten we naar een andere school“.
Het prachtige boek van Bloeme Evers – Emden is te koop in de boekhandel.
bron:
stadsarchief Amsterdam,
schoolbank.nl,
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 5 aug 1931, Kadimah.
Evers – Emden, Bloeme, Als een pluisje in de Wind (Amsterdam 2012)
Illustratie
Amsteldijk 66. De Amsteldijkschool. Collectie Stadsarchief Amsterdam: foto-afdrukken OSIM00004000861
gepubliceerd:
26 april 2016
Laatst bijgewerkt op:
11 maart 2022