Midden in de Pijp ligt een 4,5 ha groot rechthoekig park dat in 1888 vernoemd werd naar Samuel Sarphati. Ook de straten om het park dragen deze naam. Ondanks het feit dat Samuel in 1866 overleed was hij de initiatiefnemer van dit park. Negentien jaar na zijn dood begon men met de aanleg van het park. In 1886 werd voor Sarphati een monument in het park gebouwd.
Tijdens de bezetting moesten namen die refereerden aan Joden of aan het Koninklijk Huis hernoemd worden, het park heette in die periode het Bollandpark vanwege de Joodse achtergrond van Samuel Sarphati.
Sarphatipark 2 – Rudelsheimstichting
In 1921 woonde hier Maurits de Vries. Hij was de plaatselijke secretaris van de Rudelsheimstichting.
Sarphatipark 17 – mevrouw Cohen – Goudstikker
I. Cohen – Goudstikker verplaatste haar mantelmagazijn in 1899 naar dit adres.
Sarphatipark 17 – Louis Metz
Het viool- en pianoinstituut Louis Metz (Amsterdam, – Sobibor, was op dit adres gevestigd in 1933. Louis heette van oorsprong Levie Metz, was vioolleraar en werd geboren in Amsterdam op 3 september 1893 en was gehuwd met Klaartje Bobbe (Amsterdam, – Sobibor, en hadden twee kinderen, dochter Ribca (Amsterdam, – Sobibor, ) en zoon Simon (Amsterdam, – Sobibor, ). Het was Klaartje die pianolerares was. Ten tijde van de oorlog woonde het gezin op de Dintelstraat 82hs.
Sarphatipark 18 – Wijnen, bieren en likeuren
De zaak in wijnen, bieren en likeuren van De Haan was op dit adres gevestigd in 1905.
Sarphatipark 29 – Alfred Levy
Alfred Levy, advocaat en procureur, vestigde zich in 1903 op dit adres. Alfred (Amsterdam, 25 juli 1880 – Amsterdam, 3 februari 1961) was gehuwd met Florette Sanders (1894 – 1973) en had een zoon en drie dochters.
Sarphatipark 31 – Samuel Landau
Salo Landau woonde in 1941 op dit adres. Zijn verhaal staat hier.
Sarphatiprak 34 – A. Hoffmann
Abraham Hoffmann woonde in 1936 op dit adres en verleende informatie over het Oost-Joodsch Verbond.
Sarphatipark 41 – W. B. Fricke
W. B. Fricke was niet Joods maar een van de oprichters van de Wilhelmina-Catharinaschool, een school met een bijzondere geschiedenis.
Sarphatipark 46 – tandarts
Tandarts J. J. Krone was in 1919 op dit adres gevestigd
Sarphatipark 71 – Vereniging voor Doofstommen Onderwijs
De Vereniging voor Doofstommen Onderwijs opende op 7 april 1911 een school op dit adres. Ze berichtten in het Nieuw Israëlietisch Weekblad dat van de 35 leerlingen er 11 Joods waren.
Sarphatipark 86boven – pension
In 1933 werd een kamer aangeboden door Joseph Prins op dit adres en men noemde zich een streng ritueel pension (orthodox).
Sarphatipark 100hs – Nathan Plotske, Marianna Klijnkramer, Rosa Elisabeth en Benedictus.
Op dit adres woonden in het begin van de oorlog winkelier Nathan Plotske (Amsterdam, – Auschwitz, ), zijn vrouw Marianna Klijnkramer (Amsterdam, – Auschwitz, ), hun dochter Rosa Elisabeth (Amsterdam, – Auschwitz, ) en hun zoons Mozes (Amsterdam, – Amsterdam, ) en Abraham (Amsterdam, – Amsterdam, ). Marianna en Nathan waren ook de ouders van Benedictus (Amsterdam, – Amsterdam, ). Nathan had met zijn broer Manus (Amsterdam, – Auschwitz, ) een winkel op de Eerste van Swindenstraat 109 – 113 in textiel, en op de Keizersgracht 709.
Sarphatipark 103 – Batseba Pimentel – Belinfante
Na het overlijden van haar man Izaak Pimentel (Amsterdam, 15 december 1853 – Amsterdam, 13 juli 1916) verhuisde Batseba Belinfante (Amsterdam, 11 december 1851 – Amsterdam, 22 april 1932) naar dit adres.
Sarphatipark 105 – arts Samuels
D. J. Samuels was arts en hij vestigde zich in 1911 op dit adres. Daniël Jacob Samuels werd in Paramaribo geboren op 8 november 1881 en hij was in 1913 gehuwd met Debora Salomons (Paramaribo, 15 januari 1874). In september 1913 verhuisde het gezin naar de Muiderstraat 33. In 1924 hertrouwde Daniël met Debora Roos.
Sarphatipark 106 – Betsy Poppelsdorf
In 1932 woonde Betsy (Betje) Poppelsdorf (Amsterdam, 27 mei 1881 – Auschwitz, 11 december 1942) hier. Ze was piano-lerares en gaf ook thuis les. Ze gaf onder andere les in jazz-muziek.
Sarphatipark 107 – Alaska
Bonthuis Alaska was op dit adres gevestigd in 1934. De zaak was van coupeur-bontwerker A
Visser. In 1938 werd het bedrijf verplaatst naar Ceintuurbaan 344.
Sarphatipark 119 – makelaar A. J. Judels
Deze makelaar was rond 1905 hier gevestigd. Abraham Jacob Judels werd in Amsterdam geboren op 6 juli 1836 en was gehuwd met Marianne Waag (Amsterdam, 16 november 1844) en zij hadden vijf kinderen, Anna, Elsje, Roosje, Jacob Abraham en Arnold.
Sarphatipark 125 – kleermaker
Op nummer 125 was in maart 1932 een kleermaker gevestigd. Uit overleveringen is bekend dat er een kleermaker op het Sarphatipark zat. Samuel Wonsoff (Amsterdam, 19 mei 1891 – Auschwitz, 28 september 1942) woonde ten tijde van de oorlog op de Waalstraat 36-2. Hij was gehuwd met Rosa Jons (Amsterdam, 9 maart 1893 – Auschwitz, 28 september 1942). Hun kind overleefde de oorlog.
Sarphatipark 135 – slager Jac. Ph. Polak
De vleeschhouwerij van Jac. Ph. Polak ging in 1939 naar dit adres. Ervoor was de slagerij gevestigd op de Utrechtsestraat 85.
Sarphatipark 135 – Gomes de Mesquita
David Gomes de Mesquita woonde met zijn vrouw Jansje Prins en hun drie kleine kinderen vlak voor de sjoa op dit adres. David had een zaak op de Utrechtsestraat 43.
bron:
“Advertentie Cohen Goudstikker”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 05-05-1899. Geraadpleegd op Delpher op 18-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858740:mpeg21:a0037
“Advertentie Judels”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-04-1905. Geraadpleegd op Delpher op 18-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871677:mpeg21:a0005
Stadsarchief Amsterdam, bevolkingsregister 1874 – 1893, lemma Judels
“Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 20-01-1905. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871666:mpeg21:a0044
“Advertentie Levy”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-09-1903. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871724:mpeg21:a0019
www.jodeninnederland.nl, lemma Alfred Levy (geraadpleegd 22 juni 2018)
“Advertentie Samuels”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-06-1911. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859333:mpeg21:a0018
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten lemma Samuels.
“Vereeniging voor Doofstommen Onderwijs te Amsterdam.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-10-1912. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860227:mpeg21:a0041
“Advertentie Krone”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 03-01-1919. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859712:mpeg21:a0019
“VOOR DE EER VAN HET JODENDOM; IN HET BELANG VAN U ZELVEN; VOOR HET GELUK VAN HET MISDEELDE”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-12-1921. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860185:mpeg21:a0039
“Advertentie Wonsoff”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 30-09-1932. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874797:mpeg21:a01
“Advertentie Poppelsdorf”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-10-1932. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874799:mpeg21:a0023
“VOORDRACHTOEFENING INSTITUUT LOUIS METZ.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-03-1933. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874822:mpeg21:a0093
“Advertentie Sarphatipark 86”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-11-1933. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874873:mpeg21:a0075
“Advertentie Alaska”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-09-1934. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874535:mpeg21:a0022
“OOST-JOODSCH VERBOND”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-08-1936. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871358:mpeg21:a0042.
stadsarchief Amsterdam, woningkaarten 1924 – 1989, Sarphatipark 34.
“Advertentie Alaska”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 03-06-1938. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874626:mpeg21:a0034.
“NOTEERT U S.V.P. Polak”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-02-1939. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874664:mpeg21:a0105.
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Metz, L. – 03-09-1893 – 5422-0983-1290.
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Metz (geraadpleegd 14 oktober 2019).
Sarphatipark 103hs, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 315.
Batseba Pimentel, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 29-04-1932, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 30-07-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874750:mpeg21:p006.
Izaak Pimentel, Familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 14-07-1916, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 30-07-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010652138:mpeg21:p003.
Arnold Bueno de Mesquita, Portugusade (Delft 1988) 89.
Nathan Plotske, Stadsarchief Amsterdam., Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 638.
illustratie:
“Advertentie Cohen Goudstikker”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 05-05-1899. Geraadpleegd op Delpher op 18-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858740:mpeg21:a0037
“Advertentie Levy”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-09-1903. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871724:mpeg21:a0019
“Advertentie Wonsoff”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 30-09-1932. Geraadpleegd op Delpher op 22-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874797:mpeg21:a0106
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Vereenigde Fotobureaux N.V. Moeders met kinderwagens in het Sarphatipark, links Tweede Sweelinckstraat. Op de achtergrond Sarphatipark 140, 138 en lager, links Tweede Sweelinckstraat. April 1926. OSIM00001001622.
gezin Plotske, © joodsaterdam.nl. 25 mei 2023.
gepubliceerd:
18 juni 2018
laatst bijgewerkt:
25 mei 2025