Samson Viool werd in Amsterdam geboren op 3 november 1879 als zoon van Eliazer Viool (1845) en Marianne Goudsmit (1848). Hij groeit op in een gezin met acht kinderen.
Samson trouwde met Rebecca Beugeltas (Amsterdam, 2 maart 1882) en zij kregen drie kinderen: Marianna (Amsterdam, 1 december 1907), Mathilda (Amsterdam, 18 oktober 1911) en Lea (Amsterdam, 5 december 1916). Het gezin woonde op de Gerard Doustraat 178.
Samson Viool had een zaak in (gedragen) heren- en dameskleding. Hij woonde al sinds eind 1905 – begin 1906 in dit pand. Het huis werd op 18 december 1905 in Frascati op de Nes voor een bedrag van ƒ 8400,– geveild en stond als een winkelhuis geregistreerd. Het pand werd gekocht van J. Gans, in de bronnen komt de heer Gans regelmatig terug als een man die zich inzette voor de Joden uit Rusland tijdens de pogroms die aan het begin van de vorige eeuw plaats vonden.
De panden van 178 – 190 op de Gerard Doustraat werden in 1880 gebouwd naar ontwerp van de gebroeders Snuijff, eveneens Joodse Amsterdammers en daarmee zijn deze panden aan te merken als Joods Cultureel erfgoed.
Het gezin Viool ging er op 20 februari 1906 wonen en ook familie van Rebecca trok in het pand. Ruben Beugeltas (Amsterdam, 20 juli 1880), die behanger en stoffeerder was, adverteerde voor zijn nering met dit adres. Hij was gehuwd met Esther Viool (Amsterdam, 1883), de jongere zus van Samson. En Samson was gehuwd met de jongere zus van Ruben, Rebecca. Zwager/broer Ruben was de zoon van Meijer Isaac Beugeltas (Amsterdam, 25 oktober 1855) en Mietje Zegel (Amsterdam, 15 april 1855).
Het pand was groot genoeg om er meerdere activiteiten te vestigen, en zo vonden twee bedrijven er hun plek. In de periode van 1910 – 1920 worden door Samson Viool de meest advertenties voor zijn bedrijf geplaatst. Het bedrijf is nog nieuw, moet nog de naam vestigen en dat lukt ook. Het lukt in de gehele periode tot aan 1940. De nering die Viool voerde was een bedrijfstak die gedurende de crisis van de dertiger jaren goed draaide.
Ook van Ruben Beugeltas komen er regelmatig advertenties voor tot aan zijn overlijdensadvertentie op 7 september 1940, Ruben was toen 60 jaar oud.
Het gezin van Ruben Beugeltas en Esther Viool is niet tot aan de oorlog op de Gerard Doustraat blijven wonen, ze gingen naar de 3e Oosterparkstraat 73hs, samen met hun twee zonen Meijer (Amsterdam, 1 november 1914) en Eliazer (Amsterdam, 7 november 1920) en ze verhuisden in 1922 naar de 3e Oosterparkstraat 26hs.
Oorlog
Voor beide gezinnen is de oorlog dramatisch verlopen. Het gezin Viool – Samson, Rebecca, Marianna en Mathilda werd samen met de moeder van Rebecca, Mietje Beugeltas-Zegel, gedeporteerd.
Mietje werd in Sobibor vermoord op 28 mei 1943. Samson en Rebecca werden in Sobibor vermoord op 4 juni 1943 en Marianna en Mathilda in Sobibor op 16 juli 1943. Dochter Lea overleefde de oorlog. Het gezin van Ruben Beugeltas betreurde al vroeg in de oorlog de dood van Ruben. Hij overleed in Amsterdam op 7 september 1940. Zijn vrouw Esther werd in Sobibor vermoord op 21 mei 1943 en hun zoon Eliazer in Auschwitz op 31 mei 1944. Hun zoon Meijer overleefde de oorlog en trouwde op 16 augustus 1945 met Cornelia Veldhuizen (Den Haag, 25 juli 1909). In 1974 verhuisden zij naar Diemen.
verder:
De synagoge aan de Gerard Doustraat laat weten: “De heer S. Viool komt voor in het zogenaamde ‘veterboek’, dat zich in een vitrine in de synagoge Gerard Doustraat bevindt. Dat betekent dat hij in de dertiger jaren van de vorige eeuw een regelmatige bezoeker van de synagoge was. Een veterboek wordt ook wel sjnoderboek genoemd.
Op 23 augustus 2015 werden voor het voormalige woonhuis van de familie Viool Stolpersteinen onthuld voor Samson Viool, Rebecca Viool-Beugeltas, Marianna Viool, Mathilda Viool en Mietje Beugeltas-Zegel. De onthulling werd verricht door Lea Viool (98), de overlevende dochter van Samson en Rebecca. Het voormalige woonhuis heet nu het Lea Viool Huis. Een verslag over de onthulling:
samson viool – stolpersteinen
Voor het gezin van Samson Viool werd op zondag 23 augustus jl. een vijftal Stolpersteinen onthuld door de jongste dochter van Samson en Rebecca, Lea. Een verslag:
Het initiatief tot het laten plaatsen van deze Stolpersteinen werd genomen door de eigenaar van het voormalige woonhuis van de familie Viool, Eduard Dirkzwager. Eduard kwam achter de geschiedenis van het pand toen zijn dochter in groep 8 van haar basisschool ging onderzoeken wie er in het pand gewoond had gedurende de oorlog. Al snel kwam via www.joodsmonument.nl de geschiedenis van dit pand naar voren en het plan om hier de stenen te laten plaatsen was geboren.
Op joodsmonument stond eveneens aangegeven dat één kind de oorlog had overleefd. Wie was dat kind?
Het stadsarchief in Amsterdam gaf uitkomst, Lea Viool werd gevonden en daarnaast haar geboortedatum. En met doorzoeken bleek dat Lea nog leefde en inmiddels ten tijde van het schrijven van dit artikel de leeftijd van 98 jaar heeft bereikt.
Het verhaal van Lea is zeer bijzonder. Zij was al een volwassen vrouw toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak en herinnert zich die tijd niet als kind, zoals de meeste overlevenden, maar als volwassen vrouw. Daarnaast trouwde Lea na de oorlog met Joop Wins, een van de zeer weinig overlevenden van vernietigingskamp Sobibor. Met Joop kreeg Lea een zoon en een dochter en inmiddels heeft Lea kleinkinderen en achterkleinkinderen.
De plechtigheid rond de onthulling van de stenen (de procedure rond de aanvraag was door Hugo van den Wall Bake geregeld), op zondagmiddag 23 augustus 2015, was mooi en ingetogen.
De synagoge aan de Gerard Doustraat, waar in het Veterboek ontdekt werd dat Samson Viool een trouw bezoeker was, verleende haar medewerking en de toespraken konden daar gehouden worden.
De bijeenkomst werd geopend door Eduard Dirkzwager, waarna Abby Israëls vertelde over de synagoge die door Samson werd bezocht. Rob Snijders (redacteur van deze website) vertelde over de Joodse Gerard Doustraat en daarna vertelde Rob Wins, zoon van Lea, over wat deze plechtigheid voor de familie in hield. Lea Viool zelf vertelde over haar jeugd in de Gerard Doustraat.
Vanuit de synagoge naar Gerard Doustraat 178 is een klein stukje lopen en daar aangekomen veegde Lea het zand van de Stolpersteinen voor haar familie weg. Met deze handeling was haar familie voorgoed terug in de Gerard Doustraat op de plek waar voor haar zoveel herinneringen liggen en op initiatief van Eduard Dirkzwager werd Lea eveneens vereeuwigd, het huis van haar jeugd heet nu het Lea Vioolhuis.
Moge de nagedachtenis aan Samson, Rebecca, Marianna, Mathilda en Mietje tot zegen zijn.
Bron:
Het Nieuws van den Dag, 20 dec 1905, verkoping van huizen
Stadsarchief Amsterdam, woningkaart
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Samson Viool
Stadsarchief Amsterdam, gezinkaart Ruben Beugeltas
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 15 september 1909, nieuwjaarswens Beugeltas
Nieuw Israëlietisch Weekblad, diverse, advertenties Beugeltas en advertenties Viool.
Algemeen Handelsbad, 19 nov 1905 – advertentie Gans
communityjoodsmonument.nl, lemma Meijer Beugeltas
Utrechts volksblad: sociaal-democratisch dagblad, 9 sep 1940, rouwadvertentie Ruben Beugeltas
mail A Israëls aan E Dirkzwager over het “veterboek” d.d. 20 aug 2015
bijeenkomst 23 juli 2015 onthulling Stolpersteinen Gerard Doustraat
illustratie
© joodsamsterdam.nl
familie Viool met Eduard Dirkzwager met dank aan Eduard Dirkzwager
overige foto’s © joodsamsterdam.nl, met dank aan Julie-Marthe Cohen
Lea Viool met kleinzoon
Laatst aangepast:
27 september 2019
verhaal Stolpersteinen 7 sep 2015