Salomon Aron Zendijk werd in Olst geboren op 14 oktober 1854. Hij trouwde met Bloemetje van der Stam, geboren in het Hof van Delft op 16 april 1856.
Ze gingen op de Nieuwe Kerkstraat 19 te Amsterdam wonen en verhuisden op 19 januari 1895 naar de Manegestraat 12. Op 10 augustus 1895 verhuisden ze naar de Nieuwe Kerkstraat 85, op 13 april 1899 naar de Jodenbreestraat 11, op 28 februari 1900 naar Kerkstraat 399, op 21 augustus 1901 naar de Gerard Doustraat 186, daarna op 9 maart 1907 naar de Hemonystraat 19hs, op 3 oktober 1908 naar de Gerard Doustraat 186, op 27 februari 1909 naar de Gerard Doustraat 198, op 25 juni 1910 naar de 2e Jan Steenstraat 12 en op 19 september 1914 naar de Hemonystraat 21hs. Daarna nog naar de Van Woustraat 27 en uiteindelijk is het adres Nieuwe Achtergracht 98 – de Joodse Invalide. Salomon overleed op 8 februari 1932 en werd op 10 febtruari 1932 in Muiderberg begraven. Bloemetje overleed op 1 maart 1934 en werd op 2 maart 1934 in Muiderberg begraven.
Salomon en Bloemetje kregen de volgende kinderen: Heintje (1881 – Amsterdam, 1884 begraven op Zeeburg op 15 jan 1884), Marianna (Amsterdam, 24 april 1881 – Auschwitz, 28 september 1942), Elisabeth (Amsterdam, 22 juli 1883- Auschwitz, 19 november 1942), Bertha Elisabeth (Amsterdam, 4 augustus 1885 – Auschwitz, 1 februari 1943), Hijman (Amsterdam, 17 december 1887 – Laurahütte, 31 augustus 1943), Mozes (Amsterdam, februari 1889 – Amsterdam, 16 juni 1889), Louis (Amsterdam, 1 oktober 1891 – Amsterdam, 17 maart 1936) en Kaatje (Amsterdam, 17 januari 1894 – Amsterdam, 17 oktober 1911).
Wat voor man was Salomon?
Wanneer de bronnen bekeken worden komt het beeld naar voren van een sjacheraar, maar wel op een hoger niveau en met een talent – hij was een goed slager én hij was kok.
Hij begon verschillende bedrijven, moest die ook vaak beëindigen, gaf geld uit aan advertenties en was bekend in de stad. En keer op keer kwam hij na een tegenslag weer terug, zelfs na een grote tegenslag: toen Opperrabbijn Dünner publiekelijk aangaf niet meer voor zijn kasjroet – het leveren van koosjere waar – in te staan. Een economische ramp en hij werd door Dünner door zijn advertentie in het Nieuw Israëlitisch Weekblad publiekelijk aan de schandpaal genageld. Laten we eens teruggaan naar een aantal bedrijven van Zendijk.
Salon van Ververschingen
Een echt bescheiden naam was het niet, maar op 24 maart 1893 opende Salomon op de Nieuwe Hoogstraat 19 dit bedrijf. De Nieuwe Hoogstraat was een goede locatie, vlakbij het Joodse Hotel Hiegentlich (op nummer 9-11), in de buurt van de Dam en het Joodse deel van de stad. Lang heeft de salon niet bestaan, voor zover terug te vinden hoogstens twee jaar.
In de tussentijd zorgde Salomon ervoor dat het op het sociale vlak ook met Amsterdam verweven raakte. Zo was hij in 1895 voorzitter van Vereeniging “De Spaarzaamheid”; wat deze vereniging beoogde kon helaas niet worden achterhaald.
Twee jaar later, in 1898, waagde Salomon een nieuwe poging en hij adverteerde dat hij bij zijn vleeswinkel een eetsalon ging openen. Salomon meldde dat tijdens de feesten zijn restaurant geopend zou zijn, nu op de Nieuwe Kerkstraat 85.
Een jaar later, in maart 1899, adverteerde Salomon weer en hij meldde dat zijn winkel in fijne vleeschwaren/restaurant eerdaags geopend zou worden en dat hij als kok is in te huren voor bruiloften en partijen.
Een maand later was het nieuwe restaurant geopend, nu op de Jodenbreestraat 11. Biefstuk met aardappelen kostten bij Salomon ƒ 0,35. Dit pand heeft aan de zijde tegenover het Rembrandthuis gestaan, met de achterkant aan de Jodenhouttuinen.
In maart 1901 is het gedaan met het bedrijf op de Jodenbreestraat wanneer Salomon aankondigt dat het restaurant naar Kerkstraat 399, 1e etage, verhuist; het gedeelte van de Kerkstraat tussen de Amstel en de Utrechtsestraat. Dit pand, waar later Jules Monas dansles zou geven, bestaat niet meer maar was een klein woonhuis.
Dan ontbreekt Zendijk een tijd in de bronnen totdat op 8 januari 1904 opperrabbijn Joseph Hirsch Dünner (Kraukau, 11 januari 1833 – Amsterdam, 13 oktober 1911) in een forse advertentie in het Nieuw Israëlitisch Weekblad aangaf niet meer in te staan voor de kasjroet van Salomon. Wat er precies gebeurd is, is niet terug te vinden maar de mededeling van Dünner was opmerkelijk en het gebeurde niet snel dat het rabbinaat een dergelijke maatregel nam.
Het was een doodsteek voor het bedrijf van Salomon en een vernedering voor de man die zich in al zijn bedrijven liet voorstaan op het kenmerk ORT (Onder Rabbinaal Toezicht). Het is opmerkelijk dat het nog tot 30 april 1908 duurde voor Salomon failliet werd verklaard. Maar het gebeurde wel. Maar ook hier is middels de advertenties iets terug te vinden van de veerkracht van Salomon want toen het al heel slecht met zijn bedrijf ging, op 12 juli 1907, adverteerde hij met een nieuw initiatief: zijn pension op de Hemonystraat 19. Zijn werk als slager of kok is dan niet terug te vinden, dat lijkt onmogelijk gemaakt te zijn door de rabbijn.
Op 20 oktober 1911 verschijnt Salomon Zendijk weer in het Nieuw Israëlietisch Weekblad. Nu voor een persoonlijk drama, het overlijden van de jongste dochter van Salomon en Bloemetje, Kaatje. Daarna is hij nog één keer terug te vinden als hij genoemd wordt in verband met de synagoge aan de Commelinstraat. Als ondernemer wordt hij niet meer genoemd. Salomon gaat vlak voor zijn dood naar de Joodse Invalide op de Nieuwe Achtergracht 98, waar hij op 8 februari 1932 overleed.
bron:
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Salomon Aron Zendijk,
www.joodsmonument.nl, overlijdensdata 1940 – 1945 (geraadpleegd 16 aug 2015),
www.maxvandam.info, lemma Salomon Aron Zendijk (geraadpleegd 16 aug 2015)
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 30 maart 1894, redactioneel opening salon.
ibidem, Vereeniging De Spaarzaamheid.
ibidem, 28 feb 1896, poeriem.
ibidem, 24 maart 1899, feesten en partijen .
ibidem, 28 april 1899, De Restaurant van S A Zendijk (inderdaad, De Restaurant) .
ibidem, 20 oktober 1911, familiebericht overlijden Kaatje Zendijk.
Illustratie:
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 17 nov 1882, bank vleeshouwer .
Nieuw Israëlieitsch Weekblad, 16 maart 1894, salon .
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 15 juli 1898, cuisinier .
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 19 april 1900, advertentie kok.
Nieuw Israèlietisch Weekblad, 8 jan 1904, Kennisgeving.
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 12 juli 1907, pension .
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 12 feb 1932, dankbetuiging.
gepubliceerd:
4 mei 2016
Laatst aangepast:
1 november 2024