Vanaf februari 1939 woonde het gezin van Ernst en Susanna Gans en hun kinderen Ruth en Carel hier op het Westerscheldeplein 33-1. Ruth en Carel (Amsterdam, – Auschwitz, ) moesten in de oorlog in onderduik en zaten onder andere ondergedoken bij Annie en Wim Linden. Daar leren de kinderen Annie Zondervan kennen, die bij een latere onderduik nog een grote rol zou spelen. Annie Zondervan logeerde vaak bij het gezin Linden. De laatste onderduik in Amsterdam was op de Herculesstraat 77-1. Daar ging het mis.
Op 14 september 1943, ’s ochtends om 7 uur, belden Harm Krikke en Willem Theunissen hier aan. Krikke en Theunissen waren felle Jodenjagers en op het spoor gekomen van deze twee Joodse kinderen. Onderduikmoeder Antje de Haan deed open en Krikke stormde het huis binnen. Hij zei tegen Antje dat ze twee Joodse kinderen in haar huis verborg, Antje ontkende dit en vertelde dat het geëvacueerde kinderen uit Eindhoven waren. Daarop werd Krikke agressief en vertelde Antje dat ze haar leugen en smoesjes voor zich moest houden ‘anders zou hij haar met haar hersens door de muur slaan’. De kinderen werden uit de bedjes gehaald en moesten zich aankleden. Antje mocht de kinderen niet helpen en de bange kinderen gingen huilen.
De kinderen werden naar de crèche op de Plantage Middenlaan gebracht. Het lukte Antje na enkele dagen om Ruth door de illegaliteit te laten bevrijden. Carel wordt niet bevrijd, wat wel gepoogd wordt, maar hij kan door de kinderverlamming niet lopen. Carel wordt doorgezonden naar Auschwitz en wordt vier maanden later vermoord. De vader en moeder van Carel, Ernst Gans (Borken, 1 januari 1895 – Amsterdam, 5 februari 1969) en Susanna Amalie Klein (Neustadt, 10 april 1904 – 1984), die bij Maximiliaan Zondervan en zijn vrouw Elizabeth Zondervan – Massaut (en de ouders van Annie Zondervan) waren ondergedoken op de Willem Loréstraat 65 in Leeuwarden , en ook dochter Ruth, overleven de oorlog. Op 3 maart 1985 werden Maximiliaan (1906 – 1984) en Elizabeth (1909 – 2005) door Yad Vasjem erkend als Rechtvaardige onder de Volkeren.
Na de oorlog keren Ernst, Suzanne en hun dochter Ruth terug naar Amsterdam en wonen op 15 augustus 1945 op de Uiterwaardenstraat 404hs, verhuizen twee weken later naar het Westerscheldeplein 27-2 en blijven daar wonen. Na de naamswijziging van de straat in 1958 is het adres Europaplein 117-2. Ernst en Suzanne krijgen na de oorlog een zoon Marcel Samuel.
bron:
Carel Gans: Ad van Liempt en Kompagnie, Jan H., Jodenjacht, De onthutsende rol van de Nederlandse politie in de Tweede Wereldoorlog (Amsterdam 2011) p. 219-220
www.joodsmonument.nl, lemma Carel Gans (geraadpleegd 2 september 2018)
Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Carel Gans
Maximiliaan Zondervan en zijn vrouw Elizabeth Zondervan – Massaut via https://righteous.yadvashem.org/?search=zondervan&searchType=righteous_only&language=en&itemId=4039560&ind=0
www.joodsmonument.nl, lemma Carel Gans
email d.d. 28 maart 2020 Y. Schelle – De Wit (kleindochter Maximiliaan Zondervan en Elizabeth Zondervan – Massaut).
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Ernst Gans Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1431
illustratie:
met dank aan Y. Schelle de Wit
laatst bijgewerkt:
28 maart 2020