Reisjies Touw

Reisjies Touw (goed begin) was de Koninklijk goedgekeurde sjoel op de Korte Houtstraat 13 waar onder andere de bekende dr. Meijer de Hond (1882 – 1943) rabbijn was. Meijer de Hond was vanaf 1914 aan deze sjoel verbonden. De synagoge werd volgens een bericht in het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland verbouwd rond 1882.

Volgens een aankondiging in het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland zou de synagoge op maandag 30 september 1901 worden verkocht. In een advertentie van 4 oktober 1901 bleek de verkoop tot nader aankondiging te worden uitgesteld.
Dat de verkoop nooit is doorgegaan bewijst een aankondiging uit het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland van 13 augustus 1911 waarin vermeld werd dat de diensten na de restauratie wederom een aanvang zouden nemen. In 1915 werd vervolgens vermeldt dat de synagoge het zestigjarig bestaan vierde, waarmee duidelijk wordt dat de synagoge er sinds 1855 was gevestigd. De feestrede werd tijdens de dienst in 1915 uitgesproken door de vice voorzitter van het genootschap, rabbijn dr. Meijer de Hond.

Semmie Lam 80 jaar De eersten dag van Sjowoegnous was de heer S. Lam tachtig jaar. Wie Semmie Lam is, weet ieder, die het sjoeltje Reisjies Touv kent, uit de Korte Houtstraat. Dit sjoeltje is in den laatsten tijd wekelijks een welkome gast in de Joodsche pers, omdat daar iedere week op Sjabbosimiddag regelmatig door leerlingen aan het Ned. Isr. Seminarium droosjes worden gehouden. Welnu, dat sjoeltje is een stuk leven van Semmie Lam. Ruim veertig jaar heeft hij daar in de bestuurdersbank gezeten en de liefde van al zijn ba’albattiem gewonnen. Ruiim vijf-en-dertig jaren achtereen was hij daar de geliefde jomiem-nouroiemgazzen. Sinds enkele jaren kon hij niet meer op straat komen, omdat zijn benen het lopen weigeren. Hoe hem dat leed doet, kan ieder begrijpen, die hem begrijpt. Sjoweongous werd hij tachtig jaar. Half gedragen ging hij toen toch naar zijn sjoeltje en zat weer in zijn bank, die voor die gelegenheid extra versierd was. Gaarne had men een bijzondere dienst voor den erevoorzitter gehouden. Verschillende omstandigheden echter stonden in den weg en vooral ook de strenge bescheidenheid van de eenvoudige man. Maar het sjoeltje van Reisjies Touv viert hem toch. Het bidt den Algoede, dat Hij den grijsaard nog lang voor zijn heiligdom en voor zijn kinderen, die hun vader voorbeeldig liefhebben en eren, zal in het leven houden.

In 1914 was de heer S. Lam, die op het  Waterlooplein 58 woonde, voorzitter van het genootschap. In 1915 werd hij zeventig jaar en was bovendien vijfendertig jaar bestuurder bij het genootschap. Diamantsljper Simon Salomon (Semmie) Lam (Amsterdam, 4 juni 1845), zoon van Salomon Lam en Judic Hornsheim, was deze bestuurder. Hij was gehuwd met Martina Boas (Steenwijk, 18 november 1842) en zij hadden de volgende kinderen: Judith (Amsterdam, 4 augustus 1872), Dientje (Amsterdam, 12 december 1874), Karel (Amsterdam, 17 juni 1876), Marianne (Amsterdam, 19 september 1879 – Sobibor, 21 mei 1943), Lena (Amsterdam, 5 mei 1881 – Sobibor, 5 maart 1943), Grietje (Amsterdam, 18 december 1882 – Auschwitz, 7 december 1942), Kaatje (Amsterdam, 24 maart 1884 – Sobibor, 9 april 1943) en Abraham (Amsterdam, 7 mei 1886).

In 1920 werd de voorzanger van het genootschap, de heer J. Hes, gehuldigd. Hij was toen 20 jaar voorzanger en werd bovendien 80 jaar oud. Waarschijnlijk was dit onderwijzer Joseph Hes (Tiel, 19 september 1840), getrouwd met Naatje Koch (Utrecht, 9 juli 1837). De feestelijke bijeenkomst werd op woensdag 1 september 1920 in gebouw ‘Concordia’ aan het Weesperplein georganiseerd. Hes overleed in het begin van september 1922.

In 1923 werd het zeventigjarig bestaan van de synagoge gevierd. In die tijd was Dr. Meijer de Hond de voorzitter, E. J. Hirsch de secretaris en M. Busnach van de Jodenbreestraat 38 de penningmeester.

In 1927 werd voor deze synagoge een ‘knapen-koor’ opgericht met als dirigent de heer Jacq. Blog. Bij bijzondere gelegenheden komt ook de naam van de oppergazan (voorzanger) van Glasgow naar voren, de heer Behrman, die regelmatig de dienst leidde. Zo was hij de voorzanger tijdens de dienst voor het vijfenzeventigjarig bestaan in 1930.

Op 24 juli 1933 werd de synagoge wegens restauratie gesloten, op vrijdagavond 15 september 1933 werd de synagoge heringewijd. De diensten werden tijdens deze periode gehouden in het lokaal van Toutseous Chajiem op de Rapenburgerstraat 128. De restauratie was ontworpen door architect S. Vieyra.
In 1935 werd vervolgens het tachtigjarig bestaan gevierd onder leiding van gazzan M. Agsteribbe.

Rond 1887 was diamantslijper Hijman Hijmans (Amsterdam, 25 april 1838) voorzitter van de godsdienstige vereniging Reisjies Touw en hij woonde op de Zwanenburgwal 45. Hijman was gehuwd met Margaretha Konijn (Amsterdam, 4 april 1842). De sjoel bleef tot in de Tweede Wereldoorlog bestaan.

 

bron:
verbouwing synagoge, Binnenland. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 22-04-1887, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 09-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000558001:mpeg21:p00002
nummer synagoge, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 16-12-1887, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 09-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000558035:mpeg21:p00003
verkoop Resjied tob, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 13-09-1901, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 11-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000568086:mpeg21:p00003
uitstelverkoop Resjied Tob, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 04-10-1901, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 11-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000568090:mpeg21:p00004
Resjiet tob, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 18-08-1911, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000570089:mpeg21:p00002
Changarij Sion, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 29-12-1911, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000570116:mpeg21:p00001
/resolve?urn=MMKB19:000573169:mpeg21:p00004
S. Lam 70 jaar, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 14-05-1915, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000569011:mpeg21:p00002
Stadsarchief Amsterdam, Simon Salomon Lam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2262
Stadsarchief Amsterdam, Simon Salomon Lam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2083
feestrede, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 08-10-1915, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000569035:mpeg21:p00001
Semmie Lam 80, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 05-06-1925, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000585013:mpeg21:p00002
Knapenkoor, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 09-05-1930, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578071:mpeg21:p00011
KINDERKOOR REISJIES TOB.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 09-05-1930, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578071:mpeg21:p00010
interieur reisjies touw 1930 Interieur van het Sjoeltje. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 27-11-1930, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578100:mpeg21:p00012
restauratie reisjies touw, STADSNIEUWS.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 21-07-1933, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000581021:mpeg21:p00005.
Stadsarchief Amsterdam, Simon Salomon Lam, Militieregisters, archiefnummer 5182, inventarisnummer 4291.
Stadsarchief Amsterdam, Joseph Hes, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2425.
Jubileum Hes, Stadsnieuws.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 03-09-1920, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 02-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000572150:mpeg21:p00002
overlijden Hes, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 08-09-1922, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 02-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874068:mpeg21:p005
SYNAGOGE REISJIES TOUW 70 jaar. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-04-1923, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 02-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874101:mpeg21:p005
eenjarig bestaan knapenkoor,”Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 16-11-1928, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 02-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000579089:mpeg21:p00003
HET 75-JARIG BESTAAN VAN REISJIES TOUV.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 13-11-1930, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 02-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578098:mpeg21:p00003
Bestuur 75 jarig bestaan, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-11-1930, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 02-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858643:mpeg21:p008
architect, REISJIES TOUW.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 04-10-1933, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 02-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874866:mpeg21:p001
80 jaar, AMSTERDAM. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 07-11-1935, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 02-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582037:mpeg21:p00002

illustratie:
wetsrol, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 16-09-1898, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 10-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000563028:mpeg21:p00006
verkoop Resjied tob, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 13-09-1901, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 11-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000568086:mpeg21:p00003
Resjiet tob, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 18-08-1911, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000570089:mpeg21:p00002
interieur reisjies touw 1930 Interieur van het Sjoeltje. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 27-11-1930, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578100:mpeg21:p00012
Bestuur 75 jarig bestaan, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-11-1930, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 02-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858643:mpeg21:p008
Korte Houtstraat. Het slopen van de panden ter plaatsing van caisson 52/06. Rechts op de achtergrond “Coster Diamonds”. 15 januari 1971. Collectie Stadsarchief Amsterdam Archief van de Dienst Ruimtelijke Ordening en rechtsvoorganger: foto’s. 010009003840

gepubliceerd:
2 maart 2022

laatst bijgewerkt:
25 juli 2023