In haar memoires schrijft Heintje Davids over de jaren dat ze in Flora aan de Amstelstraat optrad, tussen 1915 en 1925. Een van de artiesten die op het tableau de la troupe stond was de inmiddels in de vergetelheid geraakte Raf Kapper, een bekend zanger in die dagen. Wie was Raf?
Rafaël Kapper (Amsterdam, 26 december 1878 – Vinkeveen, 26 februari 1967) werd geboren als zoon van zanger en acteur Samuel Nathan Kapper (1817 – 1887) en actrice Rachel Sequeira (Amsterdam, 28 maart 1847 – Amsterdam, 11 mei 1911). Vader was voor hij op 17 juli 1878 met Rachel trouwde gehuwd met Marianna Salomon Lek (Amsterdam, 11 december 1817 – Amsterdam, 2 juni 1878). Met Marianna kreeg Salomon naast Raphaël de volgende kinderen: Jacques Kapper (Brussel, 4 mei 1877 – 17 januari 1960), Estella Kapper (Amsterdam, 20 mei 1880 – 14 januari 1943), Nicolaas Kapper (Amsterdam, 5 mei 1885 – 1 december 1937) en Joseph Samuel Kapper (Amsterdam, 3 februari 1887 – 17 december 1923).
Raphaël werd in eerste instantie opgeleid tot diamantslijper, maar koos voor een bestaan als artiest. Later zou hij daarmee stoppen en vertegenwoordiger worden.
Op 7 december 1899 trouwde Raphaël met Bela van Geens (Amersfoort, 10 december 1876 – Amsterdam, 25 juli 1938) en zij kregen drie zoons, Samuel (Amsterdam, 12 september 1900), Eliazer (Amsterdam, 6 november 1901 – Mauthausen, 27 januari 1943) en Jacques (Amsterdam, 19 juli 1908 – Amsterdam, 1 november 1908).
In september 1914 is een van de eerste advertenties terug te vinden waar Raf in genoemd wordt. Als zanger treed hij dan op met ‘Hollandsche liedjes’ in het Theater Panopticum op de Amstelstraat. In een ‘Nationaal Cabaretprogramma’. In oktober 1914 treed Raf op in Park Tivoli in Apeldoorn en verschijnt hij hoger in de annonce en wordt ‘de gevierde bariton’ genoemd. In een advertentie uit 1916 wordt Raf overigens tenor genoemd, wellicht had Raf een groot zangbereik. De recensie die enkele dagen later in de krant verscheen over de voorstelling laat zien dat de avond gered werd door Raf – hij werd een verademing genoemd na het blijspel ‘Mijn schoonmoeder en ik’.
In 1915 treedt Raf op in het Bioscope-Theater op de Reguliersbreestraat. Heintje David schrijft over Raf: ‘Raf Kapper, een bekend zanger in die dagen als compère’ en een advertentie uit maart 1915 laat zien dat het gaat om de revue-operette van Rido ‘Loop naar den Duivel’ waar Raf genoemd wordt naast andere grootheden uit die tijd zoals Louis en Rika Davids, Henriëtte Blazer en Chris de la Mar. Hij trad er in meer revues op, vaak met hetzelfde ensemble, zoals in 1917 in de revue ”t Is Geloopen’.
Dit was wederom een succesvolle revue die in mei 1917 al 50 keer gespeeld was. In oktober van dat jaar volgende in Flora de revue ‘Moeder, hij doet ’t weer!’ en begin 1918 wordt ’t Is Geloopen’ weer opgevoerd.
De optredens bleken zeker niet alleen tot Amsterdam beperkt, maar Raf speelde, al dan niet met dit ensemble, door het hele land. Op zaterdag 18 december 1915 trad Raf belangeloos op tijdens een ‘weldadigheidsuitvoering met bal’ van de weldadigheidsvereniging ‘Ten bate der Armen’ in Rotterdam. Naast hem staat onder andere Jules Boesnach. De avond werd georganiseerd om fondsen te verzamelen ten bate van de Rotterdamse armen.
Raf bleef optreden tot aan de oorlog, hoewel de frequentie na 1922 verminderde, dat was ook wat Raf wilde. Hij werd in dat jaar gehuldigd, en nam afscheid van zijn publiek .
In april 1940 was hij aanwezig bij de uitvaart van Isidore Zwaaf, die in de hal van Carré opgebaard stond. De Joodse Isidore werd op ‘Zorgvlied’ begraven.
Ten tijde van de oorlog woonde Raphaël op de Amstelveenseweg 70-3. In augustus 1947 werd hij ingeschreven op de Amstelveenseweg 241-2. In 1953 verhuisde hij naar de Leidsekade 63 en in oktober 1958 keerde hij terug naar het huis van voor de oorlog, op de Amstelveenseweg 70-3.
In 1951 besteedt De Telegraaf aandacht aan Raf. Onder de kop ‘Raf Kapper, eens compère uit de Flora-revues, thans grossier in rijwiel-onderdelen’ verschijnt een artikel met nog meer gegevens over Raf. Zo blijkt hij zangles gevolgd te hebben bij de ‘School voor vocaal-dramatische kunst’ van mevrouw Cateau Esser aan de Weteringschans. Op 21-jarige leeftijd verliet Raf de diamantslijperij en waarde de stap naar het toneel, waar hij zich eerst richtte op het klassiekere repertoire. Hij ging in de leer bij Pisuisse teneinde zich meer op het luchtige genre te kunnen wijden en Pisuisse engageerde hem voor de Centraal Theater. De stap naar het Flora-theater was een kleine. In 1915 tekende hij daar zijn contract met mevrouw Nöggerath voor de deelname aan ‘Loop naar den Duivel’. Dat was het begin voor zijn grootste triomfen. Het Flora theater op de Amstelstraat verdween en keerde nooit terug, en Raf was aan dit theater verknocht. Zijn carrière verliep vanaf dat moment moeizamer. Op het juiste moment deed zijn broer het aanbod om in zijn bloeiende bedrijf in de rijwielbranche te gaan werken.
Op 8 augustus 1952 werden een aantal van de nog levende sterren van de Flora-revues bijeengebracht in Krasnapolsy waar ze voor de radio Flora lieten herleven. Naast Raf waren de volgende Joodse artiesten daarbij aanwezig: Sylvain Poons, Sol D. Kinsbergen, Heintje Davids en Henriëtte Blazer. Vrijwel alle grote kranten besteedden aandacht aan dit gebeuren. Het optreden keerde weer een beetje terug, en zo was Raf een van de artiesten die op 7 oktober 1952, samen met onder andere Heintje Davids en Max Tailleur, optrad in ‘De Joodse Invalide’. In 1955 was er een optreden voor de AVRO-tv.
Raf overleed op 88-jarige leeftijd en werd op de Joodse begraafplaats in Diemen begraven.
bron:
Stadsarchief Amsterdam, Raphaël Kapper, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 179
Stadsarchief Amsterdam, Raphaël Kapper, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1539
Theaterencyclopedie, Samuel Nathan Kapper via https://theaterencyclopedie.nl/wiki/Samuel_Nathan_Kapper
Stadsarchief Amsterdam, Bela van Geens, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 78
Henriëtte David, Mijn Levenslied (Gouda 1948) 41
“Advertentie Panopticum”. “De Telegraaf”. Amsterdam, 1914/09/15 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110547686:mpeg21:p003
“Advertentie Tivoli”. “Apeldoornsche courant”. Apeldoorn, 1914/10/17 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMCODA02:000187249:mpeg21:p003
“mijn schoonmoeder en ik”. “Apeldoornsche courant”. Apeldoorn, 1914/10/24 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMCODA02:000187252:mpeg21:p001
“Advertentie compere”. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij”. Amsterdam, 1915/03/13 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010023086:mpeg21:p007
“Advertentie Ten bate der armen”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 1915/12/15 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010296189:mpeg21:p008
“Advertentie tenor”. “Nieuwe Rotterdamsche Courant”. Rotterdam, 1916/10/05 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010035091:mpeg21:p010
“STADSNIEUWS 50 keer”. “Het nieuws van den dag”. Amsterdam; Amsterdam, 1917/05/15 00:00:00, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000632073:mpeg21:p00010
“Advertentie Moeder, hij doet ’t weer!”. “Het nieuws van den dag”. Amsterdam; Amsterdam, 1917/10/13 00:00:00, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000634023:mpeg21:p00016
“Advertentie ’t Is Geloopen”. “Het vaderland”. ‘s-Gravenhage; ‘s-Gravenhage, 1918/01/07 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB23:001518010:mpeg21:p00004
“Raf Kapper EENS: Compère uit de Flora-revue’s THANS: Grossier in rijw.-onderdelen”. “De Telegraaf”. Amsterdam, 1951/01/06 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110585242:mpeg21:p009
“„Flora”-theater kwam tot leven op een middag in „Kras” Radio-programma bracht beroemde sterren bijeen BUZIAU VOOR de MICROFOON”. “De Volkskrant”. ‘s-Hertogenbosch, 1952/08/09 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010845109:mpeg21:p004
“DE JOODSE INVALIDE”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1952/10/24 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873367:mpeg21:p008
“Televisie Ontroerend afscheid in AVRO-TV”. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 1955/01/14 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000040060:mpeg21:p005
“RAF KAPPER, de charmante compère van vroeger jaren, hield er op tijd mee op Bijna tachtig jaar oud door Wiesje Bouwmeester”. “De Telegraaf”. Amsterdam, 1958/05/28 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110587247:mpeg21:p007
“Tachtigjarige Raf Kapper zong „M’n eerste””. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 1958/12/29 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000037400:mpeg21:p002
illustraties:
“Advertentie Tivoli”. “Apeldoornsche courant”. Apeldoorn, 1914/10/17 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMCODA02:000187249:mpeg21:p003
“Advertentie compere”. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij”. Amsterdam, 1915/03/13 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010023086:mpeg21:p007
“Raf Kapper EENS: Compère uit de Flora-revue’s THANS: Grossier in rijw.-onderdelen”. “De Telegraaf”. Amsterdam, 1951/01/06 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 02-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110585242:mpeg21:p009
gepubliceerd:
2 mei 2021
laatst bijgewerkt:
2 mei 2021