Pinchas Wolf Reisel

reiselwolfenkoorPinchas Wolf Reisel was voor de oorlog chazzan (voorzanger) van de Nieuwe Synagoge te Amsterdam. Hij was een bijzondere voorzanger en mensen kwamen van heinde en verre om hem te horen.

Wolf Reisel was opper-voorzanger van de Nieuwe Synagoge en gaf onderricht in de stemvorming. Verder gaf hij een opleiding voor jongelieden tot chazzan. Het gezin Reisel woonde in 1908 op de Plantage Franschelaan 30a (nu Henri Polaklaan), het gezin van Wolf kwam hier wonen na hun vertrek uit Berlijn. Na de Plantage Franschelaan gingen ze op 5 juli 1912 naar de Nieuwe Herengracht 199, op 1 april 1915 naar de Nieuwe Prinsengracht 14-2. Op 28 juli 1925 verhuisde het gezin naar de Ruyschstraat 44hs.

reiselwoWolf Reisel (15 november 1881 – Sobibor, 2 juli 1943) werd geboren in Shaki (nu Sakiai) in Litouwen (bij Kaunas). Hij trouwde in 1906 met Sonie Wigdorowitz (Ostrino, nu Astrin, 15 juni 1884 – Sobibor, 2 juli 1943) uit Wit-Rusland.
Wolf en Sonie kregen volgens de gezinskaart van het Stadsarchief te Amsterdam acht kinderen: Barend (Amsterdam, 25 juli 1908 – Sobibor, 16 juli 1943), Lina (Amsterdam, 2 juli 1909), Slata (Amsterdam, 17 december 1910 – 23 december 1910), Rachel (Amsterdam, 21 november 1911 – Amsterdam, 7 januari 1999), Max Jacob (Amsterdam, 25 april 1913 – Jeruzalem, 26 januari 1989), Jacob Hersch (Jacques) (Amsterdam, 4 september 1915 – Amsterdam, 24 oktober 1976), Rudolf (Amsterdam, 26 maart 1920 – Netanya, 23 maart 1998) en Mirjam (Amsterdam, 8 september 1925 – Sobibor, 16 juli 1943).

Wolf studeerde chazanoet bij oberkantor Aron Friedmann in Berlijn, die zelf ook uit Shaki kwam.
Volgens overleveringen was Reisel een zeer goede zanger (er zijn grammofoon-opnamen gemaakt) en konden mensen die hem tijdens Jom Kipoer in 1928 wilden horen zingen niet allemaal in de Nieuwe Synagoge. Eén bezoeker gooide daarop een steen door een ruit van de sjoel zodat de mensen buiten Reisel ook konden horen zingen.

De Eerwaarde Heer WOLFF REISSEL, Oppervoorzanger der Ned. Isr. Hoofdsynagoge te Amsterdam, ontsteekt het chanoekolicht aan de Menouro der Nieuwe Synagoge

Wolf was alleen op vrijdagen en zaterdagen in Amsterdam. In de rest van de week zat hij in Antwerpen, waar hij in diamant handelde. Voorzanger van de Nieuwe Synagoge bleef Wolf tot in 1936. Toen werd hij uit eigen verzoek ontheven uit deze functie, hij was inmiddels al meer dan 25 jaar voorzanger geweest.

verder
Pinchas Wolf Reisel en Sonie Wigdoworitz zijn de grootouders van de schrijfster Wanda Reisel. Jacques Reisel was haar vader.

 

bron:
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 29 mei 1908, W Reisel.
Gooi- en Eemlander, 12 okt 1936, Afscheid van de Nieuwe Synagoge.
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart P W Reisel.
http://www.jodeninnederland.nl/id/P-1842 (geraadpleegd 25 sep 2015).
www.dutchjewry.org, lemma Wolf Pinchas Zeev Reisel (geraadpleegd 25 sep 2015).
Franschelaan 30a, Advertentie. “De courant”. Amsterdam; Amsterdam, 12-01-1909, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:003524012:mpeg21:p00003
 
Illustratie:
De Telegraaf, 24 maart 1933, Pinchas Wolf Reisel hoopt morgen zijn zilveren jubileum te vieren
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 5 sep 1980, foto koor
met dank aan Micha Reisel (email 1 mei 2017)
|De Joodsche prins. 12 december 1912. Geraadpleegd op Delpher op 07-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005795018:00001.
 
gepubliceerd:
3 mei 2016

Laatst bijgewerkt:

7 juni 2023