Philip de Schaap

Philip de Schaap (Amsterdam, 26 mei 1911 – Amstelveen, 17 september 1998) werd geboren als zoon van Lion de Schaap (Barneveld, 23 oktober 1881 – Amsterdam, 24 april 1924) en Rebecca Wagenhuis (Amsterdam, – Sobibor, ). Philip had twee broers; Abraham (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Hijman (Amsterdam, 6 oktober 1905) – die tijdens zijn keuring voor de militaire dienst op de Kweekschool voor Onderwijzers zat, en een zus Rosette (Amsterdam, – Auschwitz, ).

Philip groeide op in de Joubertstraat 8-1 waar het echtpaar De Schaap – Wagenhuis vanaf 1904 woonde. Op 11 augustus 1937 trouwde Philip voor de wet met Jeannette Bartels (Amsterdam, 16 mei 1917 – 29 maart 2020). Op 8 augustus hadden zij hun Choepa (Joods huwelijk) in de Nieuwe Synagoge. Het echtpaar woonde op de Waalstraat 87-2 en ze kregen een dochter Irma (juni 1942).

1939

Dochter Irma ging in de onderduik op een andere locatie dan haar ouders. Ze werd onder een andere naam aangegeven bij de Burgerlijke Stand, te weten Selma de Wind (Den Haag, 3 juni 1942) met als ouders Abraham Benedictus de Wind (Den Haag, 4 mei 1922) en als moeder Jetje Fresso (Den Haag, 9 augustus 1921). Dit werd later, ook bij de Burgerlijke Stads, gecorrigeerd. 

Philip werd in 1934 publiciteitsassistent bij Metro Goldwyn Mayer (MGM) en richtte in 1939 zijn eigen filmpubliciteitsbedrijf op. Deze onderneming werkte onder andere voor Paramount. Vanuit deze onderneming ontmoette hij grootheden zoals Alfred Hitchcock, met wie hij bevriend raakte. Eind 1937 werkte Philip voor RKO Radio Films N. V., RKO (Radio-Keith-Orpheum) Pictures was een Amerikaanse filmproductiemaatschappij.

Naast zijn werk werd Philip een specialist in dammen. Al voor de Tweede Wereldoorlog publiceerde hij hierover. Zo schreef hij in 1932 in het Het damspel; maandschrift-officiëel orgaan van den Nationalen Dambond een artikel over ‘het verschil tussen dam- en schaakspel’. Ook voor zijn werk kwam hij in de publiciteit. Zo was hij op zaterdag 29 juli 1932 te horen op de radio over filmpubliciteit. Bij uitgeverij Kosmos publiceerde hij in 1939 zijn Practische Damlessen. Hij was sinds 1939 lid en secretaris van de Amsterdamse Damvereniging Van Emden (naar Ephraim van Emden, 1787-1832). Specialist in dammen.

In februari 1942 schreef Philip een lovend artikel in Het Joodsche Weekblad over de dammer Ben Springer die opgroeide in Joods Amsterdam en na de eerste successen verhuisde naar, achtereenvolgend, Parijs, Marseille en de Verenigde Staten. Het was de laatste keer tijdens de bezetting dat er publiciteit rond Philip was.

Zijn kaart van de Joodsche Raad laat niet zien of hij in Westerbork terecht is gekomen, evenals de kaart van Jeannette. Ze waren van 1945 tot het einde van de oorlog in onderduik.
In 1947 volgt er een nieuwjaarswens van Philip in het Nieuw Weekblad voor de Cinematografie, de eerste keer dat hij weer genoemd werd na de bezetting. In november 1948 verhuisden het gezin en het bedrijf naar de Jekerstraat 82hs.

De bakens werden verzet na de Tweede Wereldoorlog. Philip werd medewerker van de voormalige verzetskrant Het Parool en kreeg een rubriek in Elseviers Weekblad. Op het damgebied bleef hij actief, hij werd voorzitter van Amsterdamse damclub VAD. Erelid van de Internationale Dambond en de Nederlandse dambond en hij werd in 1973 secretaris van de Fédération Mondiale du Jeux de Dames (Werelddambond).

In 1981 werd Philip de Schaap benoemd tot ridder Orde Oranje-Nassau. Zijn collectie op damgebied werd in 1973 ondergebracht bij Universiteitsbibliotheek van de Universiteit van Amsterdam.

Philip overleed in Amstelveen op 17 september 1998, Jeannette op 29 maart 2020. Beiden werden op de Joodse begraafplaats in Hoofddorp begraven.

 

 

bron:
Rebecca Wagenhuis, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 896.
Hijman de Schaap, Stadsarchief Amsterdam, Militieregisters, archiefnummer 5182, inventarisnummer 4457.
Advertentie. “Het volk”. Amsterdam, 25-04-1939, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 05-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000890039:mpeg21:p00016.
Philip de Schaap, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1783.
Vrije geluiden. 20 juli 1935. Geraadpleegd op Delpher op 05-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIBG01:005280003:00001.
Schaap, Philip de,”Practische damlessen voor beginners en meer gevorderden”. Kosmos,[1939]. Geraadpleegd op Delpher op 05-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB06:000002235:00005.
Visitekaartje, Nieuw weekblad voor de cinematografie. 31cdecember 1937. Geraadpleegd op Delpher op 05-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMEYE02:001545014:00001.
Eigen bedrijf, Nieuw weekblad voor de cinematografie. 24 maart 1939. Geraadpleegd op Delpher op 05-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMEYE02:001550012:00001.
Film Publicity, Nieuw weekblad voor de cinematografie. 28 juli 1939. Geraadpleegd op Delpher op 06-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMEYE02:001552004:00001.
Springer, Het Joodsche weekblad. 6 februari 1942. Geraadpleegd op Delpher op 06-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:020994044:00001.
Philip de Schaap, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130369447 (Philip DE SCHAAP).
Jeanette Bartles, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130369356 (Jeanette DE SCHAAP BARTELS).
Phidesa, Nieuw weekblad voor de cinematografie. 3 januari 1947. Geraadpleegd op Delpher op 06-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMEYE02:001563001:00001.
Philip de Schaap, Joods Biografisch Woordenboek, http://www.jodeninnederland.nl/id/P-2306 (geraadpleegd 6 december 2024).

illustratie:
Advertentie. “Het volk”. Amsterdam, 25-04-1939, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 05-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000890039:mpeg21:p00016.
Schaap, Philip de,”Practische damlessen voor beginners en meer gevorderden”. Kosmos,[1939]. Geraadpleegd op Delpher op 05-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB06:000002235:00005.
Visitekaartje, Nieuw weekblad voor de cinematografie. 31cdecember 1937. Geraadpleegd op Delpher op 05-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMEYE02:001545014:00001.
Film Publicity, Nieuw weekblad voor de cinematografie. 28 juli 1939. Geraadpleegd op Delpher op 06-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMEYE02:001552004:00001.
Phidesa, Nieuw weekblad voor de cinematografie. 3 januari 1947. Geraadpleegd op Delpher op 06-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMEYE02:001563001:00001.

gepubliceerd:
6 december 2024

laatst bijgewerkt:
6 december 2024