Wanneer men nadenkt over de locatie waar Pension Frank was gelegen kan men niet anders dan tot de conclusie komen dat deze plek, op de Plantage Middenlaan 29hs, tijdens de bezetting een zeer uitzonderlijke plek in de stad was. Wanneer men voor het gebouw stond, was rechts de crèche van Henriette Pimentel, de locatie waar Joodse kinderen terecht kwamen voor hun deportatie en soms voor hun redding. Aan de overkant van de straat was de Hollandsche Schouwburg waar Joden werden vastgehouden voor hun deportatie. En de tram, die de Joden naar een van de stations bracht, had de halte voor de deur. Links van het pand was de Hervormde Kweekschool, de locatie waar door de samenwerking met de crèche kinderen gered werden, in het diepste geheim. De plek van de deportaties, de plek waar zeker 600 kinderen gered werden, de plek van de ontreddering, de plek van de wanhoop, alles binnen een tiental meters. Vanuit het pension was alles te zien. Pension Frank bevond zich op de plek van de entree van het Nationaal Holocaustmuseum.
De uitbaters van het pension waren Izak Frank (Hoogeveen, – Sobibor, ), zoon van Benjamin Frank (1851 – 1935) en Hendrina Scholten (1848 – 1887), en zijn echtgenote Ester Heijmans (Mijdrecht, – Sobibor, ). Zij woonden hier vanaf mei 1938 en er was, aan de woningkaart te beoordelen, al voor hun tijd een pension gevestigd dat ze dus overnamen.
Izak en Esther hadden vier kinderen; Hendrina Elly (Coevorden, – Auschwitz, ), Alida (Coevorden, 19 maart 1914 – Amstelveen, 30 december 1990), Elias (Tilburg, 28 oktober 1916 – New York, 1977) en Bernard (Utrecht, – Sobibor, ). Verder had Izak een broer Jacob, die voor de oorlog een pension voerde op de Plantage Franschelaan 4. In februari 2024 zijn op de locatie van Pension Frank op de Plantage Middenlaan Stolpersteine geplaatst.
Ester en Izak waren geen Amsterdammers. Ze hadden op verschillende plaatsen in Nederland gewoond nadat ze op 17 februari 1911 in Coevorden waren gehuwd. Volgens een archiefkaart van de Joodsche Raad was Izak bakker van beroep. Op een kaart in het Stadsarchief Amsterdam is te lezen dat Izak caféhouder was, koopman en handelaar in groenten.
Een van de plaatsen waar ze woonden was Purmerend. Daar kwamen ze in april 1925 op de Kanaalschans 33 terecht. Later, waarschijnlijk in december 1929, verhuisden ze naar Amsterdam en daar volgden adressen als de Leidsegracht, de Plantage Kerklaan 25a en de Plantage Middenlaan 25. Voor deze laatste drie adressen waren er nog drie adressen, die zijn helaas niet meer leesbaar op de archiefkaart.
Izak en Ester kwamen volgens een woningkaart in mei 1933 op de Plantage Middenlaan 25 wonen. Ze hebben hier gewoond tot mei 1938 en voerden ook op dit adres een pension. Een deel van de pensiongasten die in 1938 nog op dit adres woonden, gingen mee naar de Plantage Middenlaan 29.
Izak en Ester waren volgens hun archiefkaarten bij het Stadsarchief in Amsterdam ook conciërges voor de Joodsche Raad. Ze waren dus een van de velen die een functie bij de Joodsche Raad hadden gekregen en daardoor een Sperre hadden – een tijdelijk uitstel voor de deportaties. Zo’n Sperre was doorgaans geldig voor het hele gezin en bleek vaak uiteindelijk een wassen neus. De bezetter verklaarde Sperren ongeldig wanneer de opdracht uit Berlijn kwam om meer Joden te deporteren. Izak en Ester werden op 18 mei 1943 gearresteerd. Ze hebben zich niet na een oproep gemeld, en van hun arrestatie werden aantekeningen gemaakt.
Ze werden om 19.15 op die 18e mei ingeschreven bij de politie en bleven in bewaring. Op 24 mei werden Ester en Izak in Westerbork geregistreerd en gehuisvest in Barak 65, een van de strafbarakken (65, 66 en 67). Het waren vaak onderduikers die hier werden ondergebracht en de gevangenen in de strafbarakken waren vaak de eersten die bij het komende transport mee moesten. Een dag later, op 25 mei 1943, gingen Ester en Izak op transport naar Sobibor. Of Ester en Izak vanwege een mogelijke onderduik werden gearresteerd is niet bekend. Wel hebben zij, door de locatie van hun pension, veel kunnen zien rondom de deportaties vanuit Amsterdam.
Het pension
Er waren tijdens de bezetting veel Joodse pensions in de stad. De Joden werden door de bezetter brodeloos gemaakt doordat veel beroepen verboden werden verklaard. Op de een of andere manier moest men aan geld komen voor het levensonderhoud en wanneer men in een groter pand woonde, of zelfs al een kamer had die over was, was dat door de verhuur een mogelijke bron van inkomsten. Daarbij mochten alleen Joodse gasten in een Joods pension verblijven. Wie waren die Joodse gasten in Pension Frank? De woningkaart van het Stadsarchief Amsterdam meldt de volgende personen, aangevuld met hun gegevens van www.joodsmonument.nl:
| naam | inschrijfdatum | administratieve uitschrijfdatum | opmerking | |
| Barend Walvisch | Amsterdam, – Auschwitz, | 17 maart 1942 | 2 juni 1942 | |
| Alida Cats – Frank (een dochter met haar gezin) |
Coevorden, 19 maart 1914 – Amstelveen, 30 december 1990 | 14 april 1942 |
7 mei 1942 |
|
| Estera Gerstner – Wisznitser | Taworzno, 10 augtustus 1885 | 18 augustus 1942 | 13 augustus 1943 | |
| Fridel van der Wijk | Emden, – Auschwitz, | 3 september 1942 | 9 juni 1943 | |
| Heijman Heijmans | Mijdrecht, – Auschwitz, | 12 september 1942 | 9 juni 1943 | broer van Ester Frank – Heijmans |
| Salomon Heijmans | Mijdrecht, – Auschwitz, | 12 september 1942 | 9 juni 1943 | broer van Ester Frank – Heijmans |
| Kaatje Heijmans | Mijdrecht, – Auschwitz, | 12 september 1942 | 9 juni 1943 | zus van Ester Frank – Heijmans |
| Frouwke Parsser – de Levie | Nieuwe Pekela, – Sobibor, | 29 september 1942 | 18 november 1942 | |
| Wolf Bosboom | Amsterdam, 14 april 1882 – 1966 | 20 oktober 1942 | 19 oktober 1944 | |
| Salomon Silberbach | Schötmar, – Sobibor, | 4 november 1942 | 2 juni 1943 | |
| Aron Moses | Gommern, – Auschwitz, | 27 november 1942 | 15 september 1943 | |
| Rebecca Selig – Salomons | Arnhem, – Sobibor, | 2 december 1942 | 12 juli 1943 | |
| Ella Preuss – Köningsbacher | Rottweil, – Auschwitz, | 5 februari 1943 | 29 juni 1943 | |
| Isa Samuel – Tuteur | Winnweiler, – Auschwitz, | 5 februari 1943 | 8 oktober 1943 | |
| Rachel Jetje Nijburg |
Amsterdam, – Sobibor, | 5 februari 1943 |
15 juni 1943 |
|
| Froukjen van Rijn – Hes | Opsterland, – Westerbork, | 5 februari 1943 |
||
| Anna Gobes – van Coeverden | Amsterdam, – Sobibor, | 22 februari 1943 |
12 juli 1943 |
woonde Oudeschans 43hs |
| Hermina Emma Cammans – Franck | 1881 |
23 februari 1943 |
25 januari 1944 |
overleden 1950 |
| Leonard Goldschmidt | 1886 |
12 maart 1943 |
31 maart 1943 |
De dag dat men administratief werd uitgeschreven verschilt regelmatig met de werkelijke dag dat men vertrok. Vaak waren bewoners inmiddels vermoord in de kampen. De kaart in het Stadsarchief geeft geen compleet beeld, ook de volgende personen woonden hier in het begin van de bezetting:
| naam | inschrijfdatum | |
| Benjamin Coopman | Amsterdam, – Amsterdam, | mei 1940 |
| Mozes Coopman | Amsterdam, – Auschwitz, | 8 februari 1940 |
| Levi Denneboom | Beilen, – Auschwitz, | vanaf november 1940 |
| Saartje Denneboom – Slager | Kampen, – Amsterdam, | vanaf november 1940 |
| Alida Meijer | Amsterdam, – Auschwitz, | februari 1941 |
| Petronella Davidson – Meijer | Amsterdam, – Auschwitz, | februari 1941 |
| Marianna Worms – Vieijra |
Amsterdam, – Auschwitz, | |
| Schoontje Roodenburg | Amsterdam, – Auschwitz, | |
| Jansje Parijs – Bleekveld | Amsterdam, – Sobibor, | |
| Sara Koster – Hangjas | Haarlem, – Amsterdam, | |
| Rachel Duinkerk | Amsterdam, – Auschwitz, | |
| Gabriel Fontijn | Katwijk, – Auschwitz, | |
| Isaac Fontijn | Leiden, – Amsterdam, | |
| Clara van der Linde – van Heeks | Antwerpen, – Auschwitz, | |
| Schoontje Gosschalk | Amsterdam, – Auschwitz, | |
| Sophia Cohen – Aronson | Amersfoort, – Amsterdam, | |
| Roosje Brilleman | Amsterdam, – Amsterdam, | |
| Ester Bonnetemaker – van de Kar | Amsterdam, – Amsterdam, | |
| Esther Gobetz – van Veen | Amsterdam, – Amsterdam, | |
| Sara Kisch – Porcelijn | Amsterdam, – Amsterdam, |
Daarnaast zijn er in februari 2024 Stolpersteine geplaatst op de locatie van het pension, dus voor de ingang van het Nationaal Holocaust Museum. Dit voor de volgende personen:
| naam | inschrijfdatum | |
| Izak Frank |
Hoogeveen, – Sobibor, | |
| Esther Frank – Heijmans |
Mijdrecht, – Sobibor, | |
| Bernard Frank |
Utrecht, – Sobibor, | |
| Mozes Coopman | Amsterdam, – Auschwitz, | mei 1940 |
| Levi Denneboom | Beilen, – Auschwitz, | vanaf november 1940 |
| Saartje Denneboom – Slager | Kampen, – Amsterdam, | vanaf november 1940 |
| Alida Meijer | Amsterdam, – Auschwitz, | februari 1941 |
| Petronella Davidson – Meijer | Amsterdam, – Auschwitz, | februari 1941 |
| Rosette Frank – Meijer |
Amsterdam, – Auschwitz, | |
| Marianna Worms – Vieijra | Amsterdam, – Auschwitz, | |
| Schoontje Roodenburg | Amsterdam, – Auschwitz, | |
| Jansje Parijs – Bleekveld | Amsterdam, – Sobibor, | |
| Rachel Duinkerk | Amsterdam, – Auschwitz, | |
| Gabriel Fonteijn | Katwijk, – Auschwitz, | |
| Clara van der Linde – van Heeks | Antwerpen, – Auschwitz, | |
| Schoontje Gosschalk | Amsterdam, – Auschwitz, |
Naast Izak, Bernard en Esther Frank waren er hier tot het einde van het pension dertien bewoners. Wie waren deze mensen voor wie hier een Stolperstein werd geplaatst?
Mozes Coopman (Amsterdam, – Auschwitz, ) was samen met zijn broer Benjamin (Amsterdam, – Amsterdam, ) een bewoner van het pension. Benjamin verhuisde in februari 1941 nog naar de Keizersgracht 741hs en werd niet gedeporteerd naar de vernietigingskampen. Benjamin overleed op 13 mei 1941 en werd op 15 mei 1941 begraven op de Joodse begraafplaats in Muiderberg.
In 1884 huwde diamantwerker Mozes met Elizabeth Drukker (Amsterdam, 5 november 1860 – Amsterdam, 7 april 1929) en kreeg met haar zeven kinderen; Simon ( Amsterdam, – Auschwitz, ), Jansje (Amsterdam, 24 oktober 1889), Jacob( Amsterdam, 15 december 1890), Meijer (Amsterdam, – Sobibor, ), Isaac (Amsterdam, 29 augustus 1893), Benjamin (Amsterdam, – Sobibor, ) en Lea (Amsterdam, – Auschwitz, ).
Het gezin van Mozes en Elizabeth heeft 47 jaar op de Nieuwe Herengracht 47hs gewoond. Mozes werd op 8 februari 1940 ingeschreven op de Plantage Middenlaan 29hs.
Op 12 september 1942 werd Mozes geregistreerd in Kamp Westerbork, twee dagen later ging hij op transport.
Levi Denneboom (Beilen, – Auschwitz, ) en zijn echtgenote Saartje Slager (Kampen, – Amsterdam, ) woonden tot 24 februari 1941 op de Ruyschstraat 49-1. Voor Saartje was dat het adres waar ze overleed en zij werd begraven op de Joodse begraafplaats in Diemen.
Saartje en Levi hadden zes kinderen; Noach (Amsterdam, – Auschwitz, ), Johanna (Amsterdam, – Sobibor, ), Carolina (Amsterdam, – Auschwitz, , Hijman Joel (Amsterdam, – Amsterdam, ), Joel (Amsterdam, – Auschwitz, en Benjamin (Amsterdam, – Auschwitz, ). Levi was lompenventer van beroep.
Op 12 september 1942 werd Levi geregistreerd in Westerbork, twee dagen later ging hij op transport naar Auschwitz.
Alida Meijer (Amsterdam, – Auschwitz, ), Rosette Frank – Meijer (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Petronella Davidson – Meijer (Amsterdam, – Auschwitz, ) waren drie zussen, dochters van Aäron Meijer en Berendina Wolff. Zij hadden nog een broer Abraham (Amsterdam, 1 mei 1863 – Amsterdam, 9 juli 1933). Abraham woonde in 1890 op de Weesperstraat 107 en was gehuwd met Judith de Brave (Amsterdam, 12 augustus 1855).
Alida was niet gehuwd en woonde voor 1940 op de Plantage Franschelaan (Henri Polaklaan) 26hs. Rosette was gehuwd met Abraham Frank (Velp, 21 oktober 1859 – Amsterdam, 8 oktober 1936) en woonde met haar zus Alida voor 1940 op de Plantage Franschelaan 26hs. Petronella was gehuwd met Sallij Mozes Davidson (Beverwijk, 4 juli 1867 – Amsterdam, 29 mei 1938) en woonde ook, vanaf 1925, op de Plantage Franschelaan 26hs.
Alida werd op 26 januari 1943 in Westerbork geregistreerd. De datum waarop Rosette in Westerbork terechtkwam is niet geheel duidelijk, hetgeen ook geldt voor Petronella. De zussen werden op 2 februari 1943 gedeporteerd.
Marianna Worms – Vieijra (Amsterdam, – Auschwitz, ) was de echtgenote van Levie Worms (Amsterdam, 26 maart 1878 – Amsterdam, 12 juli 1930) en zij hadden vijf kinderen; Joseph (Amsterdam, – Bergen-Belsen, ), Rachel, Maurits (Amsterdam, – Auschwitz, ), Engelina (Amsterdam, – Sobibor, ) en Sarah (Amsterdam, – Auschwitz, ). Marianna woonde op de Granaatstraat 16-2 en verhuisde op 25 januari 1941 naar de Graaf Florisstraat 31-2, op 3 maart 1941 naar het Borssenburgplein 3hs en op 13 maart 1941 naar dit adres. Marianna werd op 6 februari 1943 in Westerbork geregistreerd en ging op 9 februari op transport.
Schoontje Roodenburg (Amsterdam, – Auschwitz, ) was een dochter van Simon Roodenburg en Mijntje Mulder en was niet gehuwd. Ze woonde tot 5 april 1940 op de Plantage Franschelaan (Henri Polaklaan) 4hs en ging toen naar de Roerstraat 7-1, waar ze tot 15 november 1940 woonde. Ze verhuisde toen naar dit adres. Vreemd genoeg verhuisde ze volgens de archiefkaart in maart 1943 naar de Zwanenburgwal 34hs en in juni 1943 staat aangetekend dat ze naar Duitsland was, ze was echter op 26 februari 1943 al vermoord in Auschwitz. De kaart van de Joodsche Raad geeft het adres Zwanenburgwal 34hs aan en dat Schoontje op 9 februari 1943 in Westerbork geregistreerd werd. Vervolgens ging ze op 23 februari 1943 op transport.
Jansje Parijs – Bleekveld (Amsterdam, – Sobibor, ) was een dochter van David Samuel Bleekveld en Saartje Benjamin Tulp. Ze huwde met diamantslijper Samuel Parijs (Amsterdam, 11 maart 1861 – Amsterdam, 5 januari 1926) en woonde met haar gezin onder andere op het Rapenburg 2. Jansje en Samuel hadden negen kinderen; Rachel (Amsterdam, – Sobibor, ), David (Amsterdam, – Sobibor, ), Hanna (Amsterdam, – Auschwitz, , Sara (Amsterdam, – Amsterdam, ), Eva (Amsterdam, – Sobibor, ), Wolf (Amsterdam, – Amsterdam, ), Isaac (Amsterdam, – Auschwitz, ), Hijman (Amsterdam, – Sobibor, ) en Rosette (Amsterdam, – Leiden, ).
Jansje werd op 4 maart 1943 in Westerbork ingeschreven en gehuisvest in Barak 84. Op 18 mei 1943 ging Jansje op transport.
Rachel Duinkerk (Amsterdam, – Auschwitz, ) was een dochter van koekbakker David Kalman Duinkerk en Schoontje Blits. Rachel was niet gehuwd. Rachel groeide onder andere op in de Vlooienburgsteeg bij de Houtkopersdwarsstraat 3 en het Waterlooplein (Houtgracht) 28.
Gabriel Fonteijn (Katwijk, – Auschwitz, ) was een zoon van Izaac Fonteijn en Keetje Wertheijm. Gabriel was slachter van beroep. Hij was gehuwd met Clara Kelderman (Arnhem, 19 februari 1856 – Amsterdam, 20 juli 1932), het gezin woonde onder andere op de Nieuwe Achtergracht 6 en zij hadden vijf kinderen; Keetje (Amsterdam, 6 januari 1885 – Auschwitz, 10 september 1942) , Johanna (Amsterdam, 19 maart 1886 – Sobibor, 9 april 1943), Izaak (Amsterdam, 21 juli 1887 – Den Haag, 17 maart 1981), Bernardina (Amsterdam, 8 november 1888 – Semarang, 28 augustus 1945) en Margaretha (Amsterdam, 23 februari 1890 – Amsterdam, 18 maart 1892).
Clara van der Linde – van Heeks (Antwerpen, – Auschwitz, ) was een dochter van Salomon Meijer van der Linde en Leentje Isaac Schuitevoerder. Op 5 september 1906 trouwde ze in Amsterdam met Simon van der Linde (Bolsward, 19 februari 1863 – Amsterdam, 5 februari 1939). Het echtpaar had geen kinderen. Clara woonde voor haar huwelijk op de Koestraat 15 en stond toen als winkelierster ingeschreven. Simon stond voor zijn huwelijk als koopman ingeschreven en woonde op de Nieuwe Kerkstraat 1.
Schoontje Gosschalk (Amsterdam, – Auschwitz, ) was diamantsnijdster van beroep. Ze was het enige kind van Mozes Gosschalk (Deventer, 4 oktober 1837) en Judic Aardewerk (Amsterdam, 4 oktober 1842). Wel had Schoontje twee halfzussen; Eva (Amsterdam, 4 mei 1873) en Jetje (Amsterdam, 1 oktober 1876) en een halfbroer Raphaël (Amsterdam, 23 juli 1875) van de eerste vrouw van vader, Jacoba Zwartverwer (Amsterdam, 11 november 1844). Schoontje woonde in haar jeugd (onder andere) op de Sint Antoniesbreestraat 58.
Schoontje werd op 30 januari 1943 in Westerbork geregistreerd en volgens de kaart van de Joodsche Raad woonde ze toen op de Kloveniersburgwal 17. Ze werd op 23 februari 1943 gedeporteerd.
Smokkelen van de kinderen van de crèche naar de kweekschool
Kinderen werden gesmokkeld van de crèche naar de kweekschool. Maar Pension Frank zat daar toch tussen? De achtertuin van Pension Frank was minder diep dan de achtertuinen van de crèche en van de kweekschool, waardoor deze aan de achterkant aan elkaar grensden. Daarom konden daar de kinderen over de heg worden doorgegeven, hun redding tegemoet.
bron:
Pension Frank, Advertentie. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 17-04-1942, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318314:mpeg21:p009.
Izak Frank, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 245.
Ondertrouw, Familiebericht. “Nieuwsblad van het Noorden”. Groningen, 14-02-1911, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010882800:mpeg21:p005.
Ester Heijmans, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 340.
Handtekening Izak Frank, Stadsarchief Amsterdam, Politierapporten ’40-’45, archiefnummer 5225, inventarisnummer 7185.
Arrestatie Izak en Ester, Stadsarchief Amsterdam. Politierapporten ’40-’45, archiefnummer 5225, inventarisnummer 7157.
Izak Frank, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130287001 (Izak FRANK).
www.joodsmonument.nl, Plantage Middenlaan 29.
Lijst Stolpersteine met dank aan An Huitzing.
Mozes Coopman, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 161.
Mozes Coopman, diamantwerker, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2327.
Mozes Coopman, lemma www.joodsmonument.nl (geraadpleegd 6 maart 2024).
Mozes Coopman, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130275102 (Mozes COOPMAN).
Benjamin Coopman, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 161.
Levi Denneboom, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 180.
Levi Denneboom, kaart Joodsche Raad, 130279050 (Levi DENNEBOOM).
Alida Meijer, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 558.
Abraham Meijer, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1794.
Rosette Meijer, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 553.
Petronella Meijer, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 553..
Alida Meijer, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130341537 (Alida MEYER)
Rosette Frank – Meijer, kaart Joodsche Raad, Arolsen archives, 130287403 (Rozet FRANK MEYER).
Marianna Worms, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130403655 (Marianne WORMS VIEYRA).
Marianne Vieijra, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 859.
Levie Worms, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-07-1930, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858626:mpeg21:p006.
Schoontje Roodenburg, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 683.
Schoontje Roodenburg, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130363704 (Schoontje ROODENBURG).
Jansje Bleekveld, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 71.
Jansje Bleekveld, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130351528 (Jansje PARYS BLECKWALD).
Samuel Parijs, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2081.
Jansje Bleekveld, Familiebericht. “Het volksdagblad”. Amsterdam, 01-03-1898, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000039126:mpeg21:p00004.
Jansje Bleekveld, lemma www.joodsmonument.nl (geraadpleegd 7 maart 2024)
Rachel Duinkerk, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2230.
Rachel Duinkerk, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 202.
Rachel Duinkerk, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2262.
Rachel Duinkerk, lemma www.joodsmonument.nl (geraadpleegd 7 maart 2024).
Gabriel Fonteijn, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 243.
Gabriel Fonteijn, lemma www.joodsmonument.nl (geraapleegd 7 maart 2024).
Keetje Fonteijn, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 243.
Johanna Fonteijn, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 243,
Izaak Fonteijn, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2459.
Bernardina Fonteijn, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2459.
Clara van Heeks, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 321.
Clara van Heeks, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 83.
Simon van der Linde, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 99.
Schoontje Gosschalk, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 276.
Schoontje Gosschalk, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1564.
Schoontje Gosschalk, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130295812 (Schoontje GOSSCHALK).
Saartje Slager, Familiebericht. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 03-01-1941, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010492807:mpeg21:p004.
Abraham Meijer, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-07-1933, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874851:mpeg21:p006.
Gabriel Fonteijn, Openbare kennisgevingen. NIJVERHEID.. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 30-07-1885, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010143398:mpeg21:p001.
Gosschalk, Weekblad van den Algemeenen Nederlandschen Diamantbewerkersbond. 28 oktober 1898. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMIISG06:001487043:00001.
Frank, Kanaalschans, De Drie Meren (6 juni 1925) 5.
I. Frank, Stadsarchief Amsterdam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 412.
Plantage Middenlaan 25hs, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 275.
Plantage Middenlaan 29, Advertentie. “De courant Het nieuws van den dag”. Amsterdam, 13-04-1934, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 13-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000608087:mpeg21:p00003.
illustratie:
Pension Frank, Advertentie. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 17-04-1942, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318314:mpeg21:p009.
Handtekening Izak Frank, Stadsarchief Amsterdam, Politierapporten ’40-’45, archiefnummer 5225, inventarisnummer 7185.
Levie Worms, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-07-1930, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858626:mpeg21:p006.
Jansje Bleekveld, Familiebericht. “Het volksdagblad”. Amsterdam, 01-03-1898, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000039126:mpeg21:p00004.
Saartje Slager, Familiebericht. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 03-01-1941, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010492807:mpeg21:p004.
Abraham Meijer, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-07-1933, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874851:mpeg21:p006.
Gabriel Fonteijn, Openbare kennisgevingen. NIJVERHEID.. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 30-07-1885, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010143398:mpeg21:p001.
Gosschalk, Weekblad van den Algemeenen Nederlandschen Diamantbewerkersbond. 28 oktober 1898. Geraadpleegd op Delpher op 07-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMIISG06:001487043:00001.
Plantage Middenlaan 29, Advertentie. “De courant Het nieuws van den dag”. Amsterdam, 13-04-1934, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 13-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000608087:mpeg21:p00003.
relatie broer Jacob met dank aan Anja van Bunnik
gepubliceerd:
7 maart 2024
laatst bijgewerkt:
24 maart 2024