Nieuwsbrief Joodsamsterdam en Joodserfgoedrotterdam december 2024

En weer is er een jaar voorbij. De laatste nieuwsbrief van 2024 ligt voor u. Deze wordt vergezeld van een jaaroverzicht.
Ik had in de afgelopen maand de eer om bij een voorpremière te mogen zijn van Nesjomme, een film van Sandra Beerends. Al enkele jaren hebben Sandra en ik contact en ik was een van de mensen die haar mocht adviseren over veel aspecten en details van Joods Amsterdam. Het was een eer om dat te doen en het product is heel bijzonder. Zo bijzonder dat er een documentaire gemaakt kon worden van 90 minuten lang die met bewegende beelden het verhaal vertelt over Joods Amsterdam tijdens het interbellum, een stukje Tweede Wereldoorlog en erna. Een film over dilemma’s, keuzes en leven. Het levende Joods Amsterdam, gevangen in beelden, aaneengeregen tot een prachtig en actueel verhaal. Als historicus, die toch veel in archieven zit, heb ik nooit geweten dat er zoveel uniek beeldmateriaal is waar zo’n prachtig document gemaakt van kon worden. Onderaan deze nieuwsbrief de gegevens over waar de documentaire te zien is.

De beste wensen voor 2025
Deze nieuwsbrief verschijnt terwijl het Chanoeka is. Chag sameach! Met dit feest wordt de herinwijding van de Tweede Tempel gevierd in 164 voor de algemene jaartelling. Ook verschijnt deze nieuwsbrief in het nieuwe jaar. Daarvoor wens ik u allen een gezond 2025 en een גוט־יאָר

Jaaroverzicht
Het secretariële jaaroverzicht verschijnt binnenkort en zal u worden toegezonden, mogelijk al met deze nieuwsbrief. Het financiële jaaroverzicht volgt binnen drie maanden.

Sociale media
Het account op X (Twitter) zal in de loop van de tijd worden verlaten. Joodsamsterdam en Joodserfgoedrotterdam zitten op Bluesky (@joodsamstenrot.bsky.social) en op Mastodon (https://mastodon.social/@Joodsamsterdam). Daarnaast ook op Facebook.

Archief Nieuwsbrieven
Voor het geval dat u een nieuwsbrief verwijderd had, of ze in uw spambox terecht komen, is al sinds het begin van de nieuwsbrieven een archief opgezet waar ze allemaal in geplaatst worden. Dit archief is hier te vinden. De nieuwsbrieven komen elke 1^e van de maand uit, behalve wanneer dat op de sjabbat valt. De zomermaanden werden wel eens overgeslagen wegens vakantie, hoewel dit de laatste jaren niet meer is gebeurd.

Crescas gaat door!
Crescas, een van de organisaties waar mee wordt samengewerkt, moest eerder dit jaar de deuren sluiten. Op 8 december kwam de mededeling dat er een doorstart wordt gemaakt met de steun van het Joods Maatschappelijk Werk. Een geweldig bericht!  Meer informatie op de site van Crescas.

Rondleidingen Wist u dat de historicus achter deze sites ook rondleidingen geeft door Joods Rotterdam en Joods Amsterdam? De verhalen van de site, verhaalt door de verteller. Lees hier meer.		Stichting Heimisj Ook in de afgelopen maand zijn er giften ontvangen voor deze twee websites. Daarvoor heel veel dank.Tot begin 2022 werden ruim 15 jaar lang de kosten voor deze websites, met inmiddels een enorme hoeveelheid informatie, particulier gedragen. Nu kunt ook u de sites financieel ondersteunen en daarmee meehelpen met het voortbestaan én nieuwe initiatieven mogelijk maken. Daarvoor is Stichting Heimisj opgericht. Lees hier hoe u kunt helpen.
Joodserfgoed Rotterdam		Joods Amsterdam
1 dec – de Nassauhaven is toegevoegd.		1 dec – de Passeerdersgracht is toegevoegd
9 dec – Abraham Oberstein was een bekend cellist.		6 dec – Philip de Schaap was actief in de publiciteit rond films en in de damsport.
10 dec – Max Neter was een violist die in Rotterdam werd geboren.		7 dec – de Rabbijn De Hond Stichting was een organisatie voor de belangen van Joodse blinden.
11 dec – de Zijdewindestraat is toegevoegd.		9 dec – Awraham Roet bleef tot op hoge leeftijd actief en maakte direct na de oorlog Aliya.
11 dec – de Tiendstraat is toegevoegd.		10 dec – Jacob (Jack) Mossel was musicus bij de KRO-boys.
17 dec – Salomon Manheim was een pianist uit Rotterdam.		12 dec – David Isaac Loeza werd ooit veroordeeld tot 5 jaar tuchthuis.
19 dec – Jonas David Oppenheim was arts en woonde op de Zuidblaak.		12 dec – Samuel Israël Mulder speelde een belangrijke rol in, onder andere, het onderwijs op de Joodse armenscholen.
22 dec – de Hendrick Sorchstraat is toegevoegd.		13 dec – Salomon Aron Norden was arts in Amsterdam.
29 dec – Larazus Engers vertrok uit Winschoten en verschillende van zijn kinderen begonnen winkels in gedragen kleding.		14 dec – Leonard Pinkhof ontwierp de gebrandschilderde gedenkramen voor de de synagoge aan de Linneausstraat.
		15 dec – de Danie Theronstraat is toegevoegd.
		19 dec – In 2016 werd er een oproep geplaatst op deze site in verband met een vleugel. Dat verhaal is nu afgerond.
		21 dec – de Leprozengracht is aangevuld.
		21 dec – Al voor 1900 verdween de naam Muiderplein.
		24 dec – Marcus Pels en Hendrika Brandon werden herkend in de ‘Westerborkfilm’. Er is meer te vertellen over dit echtpaar.
		25 dec –  Gerard du Bruin vocht mee in de Spaanse Burgeroorlog.
		26 dec – Niek Engelschman zette zich voor en na de oorlog in voor de homo-emancipatie.
Nesjomme
Het was een eer om advies te mogen geven bij de productie van de nieuwe documentaire Nesjomme die vanaf 2 januari 2025 in verschillende theaters te zien is. De documentaire is trefzeker in het duiden van de Joodse ziel (nesjomme) die Amsterdam heeft en juist in deze tijd van het grootste belang. Nesjomme volgt het fictieve personage Rusha, een jonge Joodse vrouw in Amsterdam in de periode tussen de twee wereldoorlogen. Haar verhaal, gebaseerd op echte getuigenissen en historische feiten, wordt verteld door brieven aan haar naar Nederlands-Indië geëmigreerde broer Max. In deze brieven beschrijft ze haar leven in de Jodenbuurt, haar familie en de veranderingen in de stad. De film verweeft archiefbeelden met Rusha’s verhalen en schetst zo een kleurrijk en ontroerend portret van de Joodse gemeenschap in het interbellum. Van trotse diamantbewerkers, sjacherende handelaren en populaire cabaretiers tot sociale hervormers zoals wethouder De Miranda tot de ondernemers achter iconen als de Bijenkorf en Tuschinski, Nesjomme toont de rijke bijdrage van de Joodse gemeenschap aan Amsterdam. Het optimisme na de Eerste Wereldoorlog wordt op de proef gesteld door economische depressie, de opkomst van het fascisme en de Tweede Wereldoorlog. Tegen deze achtergrond groeit Rusha uit van een jong meisje tot een zelfstandige vrouw die haar eigen keuzes moet maken. Nesjomme is niet alleen een herinnering aan het verloren verleden, maar ook een eerbetoon aan de Joodse ziel van Amsterdam: de nesjomme. Voor speellocaties en -tijden: klik hier.