De Nieuwe Kerkstraat ontstond rond 1700 toen Amsterdam ten oosten van de Amstel ging uitbreiden. De Nieuwe Herengracht, Nieuwe Keizersgracht en Nieuwe Prinsengracht werden aangelegd, en gelijktijdig ontstond de Nieuwe Kerkstraat.
De Nieuwe Kerkstraat kan verdeeld worden in twee stukken. Het deel tussen Amstel en Weesperstraat werd vooral bewoond door Asjkenazische Joden. In het deel tussen de Weesperstraat en de Roetersstraat woonden veel Joden van Oost-Europese afkomst (met name in de Manegestraat), gevlucht voor de pogroms en er woonden enkele Sefardische Joden. In dit deel van de Nieuwe Kerkstraat werd nog lang Jiddisj gesproken.
De Nieuwe Kerkstraat stond lang bekend om het volkse karakter, met gezellige zomeravonden, burenruzies en één keer per jaar met veel bewoners uit de straat een tochtje over de Amstel met een boot. De Nieuwe Kerkstraat werd decennia lang Jodenkerkstraat genoemd.
Nieuwe Kerkstraat 1c – Brood-, beschuit- en pain de luxebakkerij “De Amstel”
Deze bakkerij werd in april 1903 geopend, stond onder rabbinaal toezicht en verkocht dus koosjere producten.
Nieuwe Kerkstraat 4 – E. Cohen
E. Cohen had op dit adres in het begin van de vorige eeuw zijn vleeschhouwerij.
Nieuwe Kerkstraat 7-2 – Samuel Levie Swaab en Sara Swaab.
Aan het begin van de oorlog woonde hier het gezin van Salomon Levie Swaab en Sara Swaab. Lees verder.
Nieuwe Kerkstraat 9 – besteldienst DAGO
Dit bedrijf, van Daniël Goldfeder, was hier rond 1941 gevestigd. Daniel Goldfeder (Kalisch, – Sobibor, ) woonde op 9h met zijn vrouw Rachla Hendeles (Kozminek, Rusland, – Sobibor, ). Hun kind Ilena overleefde de oorlog.
Nieuwe Kerkstraat 10-14 – synagoge
Vanaf 1841 hield de Vereniging Neir Mitswoh Wetouro Our (het gebod is gelijk een licht, de leer gelijk een vuur) diensten op de Nieuwe Kerkstraat 26, op 28 oktober 1913 werd op Nieuwe Kerkstraat 10 – 14 een nieuwe sjoel betrokken. Hier konden 192 mannen en 26 vrouwen de dienst meemaken. Dit was de eerste synagoge dit door architect Harry Elte ontworpen werd.
Nieuwe Kerkstraat 10-1 – Nathan Englander
Nathan Englander won in juli 1931 de door het Nieuw Israëlietisch Weekblad georganiseerde wedstrijd waarbij tien synagoges in Nederland herkend moesten worden. De hoofdprijs was een horloge. Nathan Englander (Amsterdam, 16 maart 1916 – Natzweiler, 7 maart 1945) was de zoon van Eliazer Englander (Amsterdam, 18 april 1886 – Sobibor, 16 juli 1943) en Veronika Braadbaart (Dordrecht, 11 maart 1885 – Sobibor, 16 juli 1943).
Veronika was verloskundige, Eliazar was elektricien en monteur. Nathan had nog een zus, Betje (Amsterdam, 10 januari 1922 – Auschwitz, 28 januari 1944). Het gezin verhuisde in 1937 naar de Transvaalkade 9a. Daar begonnen Eliazar en Veronika een pension.
Nieuwe Kerkstraat 11 – Abraham Vleeschdrager
Abraham Vleeschdrager (Amsterdam, 19 december 1851) was rond 1881 voorzitter van de Vereniging Ets Haim, een vereniging die was opgericht om Joodse gemeente de nodige kerksieraden te verschaffen. Abraham was gehuwd met Esther Cohen de Solla (Londen, 22 november 1852 – 1919).
Nieuwe Kerkstraat 14 – horlogemaker en goud- en zilversmid Prijes
In mei 1880 vestigde horlogemaker en goud- en zilversmid M. Prijes zich op de Leprozengracht 38. Morits Prijes (Vlissingen, 26 oktober 1837) was gehuwd met Marianne Spijer (Amsterdam, 29 juli 1839). In juli 1882 verhuisde de onderneming naar de dit adres.
Nieuwe Kerkstraat 16 – Fernandes Nuneshuis
Hier was het Fernandes Nuneshuis. Dit was een hofje voor arme Portugees-Joodse vrouwen. De gevelsteen is gerestaureerd in de jaren negentig van de vorige eeuw en er staat een tekst op in het Hebreeuws en het Nederlands. Deze tekst betekent dat het belangrijk is om aan liefdadigheid te doen (Tsedeka). De tekst is: “Ende de Heere was met Joseph, soodat hij een voorspoedich man was“.
Joseph Fernandes Nunes (1721 – 1788) had rond 1788 in zijn testament bepaald dat zijn geld voor een stichting bedoeld was om arme vrouwen op te vangen. Het werd dit huis.
Het Fernandes Nuneshuis werd in de oorlog geplunderd. De bewoners werden in januari 1943 weggevoerd en vermoord.
Nieuwe Kerkstraat 18-3 – gezin Schachner
In 1942 woonde hier het gezin van Salomon Schachner (Dukla, – Auschwitz, ), zijn vrouw Rachella Rosner (Brody, – Auschwitz, ) en hun zoontje Alfred Alexander. Rachella kwam na de Eerste Wereldoorlog naar Amsterdam als Oostenrijks pleegkind. In de zomers ging ze naar haar oom en tante in Wenen waar ze Salomon leerde kennen. Ze trouwde met hem en in 1939 vluchtten ze naar Nederland. Ze vestigden zich in Haarlem en moesten, omdat Joden uit de kuststreek moesten vertrekken, in 1942 naar Amsterdam. Hun zoon kregen ze in 1942. In mei 1943 werd Salomon op straat opgepakt en Rachel wist dat haar hetzelfde zou gaan overkomen. Ze gaf haar zoontje, toen vijf maanden oud, aan de directeur van de koffiebranderij waar haar man werkte.
Iet van Dijk, van het Amsterdamse Studentenverzet, ontfermde zich over Alfred en bracht hem naar Den Helder. Alfred werd verraden en kwam terecht in de crèche op de Plantage Middenlaan. Voor de tweede keer bracht Iet hem in de onderduik, nu naar Sneek waar hij bij de groentehandelaar Martin van Vliet en zijn vrouw Helene werd opgevangen. Alfred overleefde de oorlog en zijn pleegouders ontvingen in 2019 postuum de Yad Vasjem onderscheiding.
Om onbekende redenen woonden Salomon en Rachella gescheiden van elkaar vlak voor hun arrestaties, Rachel woonde toen op de Nieuwe Achtergracht 93hs, volgens het Stadsarchief Amsterdam woonde Salomon op dit adres in de Nieuwe Kerkstraat. Volgens de kaart van Kamp Vught woonde Salomon echter ook op de Nieuwe Achtergracht 93hs.
Nieuwe Kerkstraat 19 – Slagerij Van Dam
Rond 1904 was hier de slagerij van Izak van Dam gevestigd. In 1923 werd een nieuw pand gebouwd voor deze slagerij op nummer 29 (zie aldaar).
Nieuwe Kerkstraat 25-27 – Drukkerij B. H. van Straaten
Deze drukkerij was hier rond 1933 gevestigd.
Nieuwe Kerkstraat 26 – synagoge
Hier zat tot voor 2014 een garage, maar vroeger was dit de synagoge van de Vereniging Neir Mitswoh Wetouro Our. Deze sjoel werd in 1841 ingewijd en verhuisde in 1913 naar Nieuwe Kerkstraat 10-14. Vanaf de zomer van 2015 was men bezig met de verbouw en renovatie van dit pand, tegenwoordig is er een winkel gevestigd.
Nieuwe Kerkstraat 29 – slagerij Van Dam
Voor de oorlog was hier Slagerij Van Dam gevestigd, en eerder, in 1904, op nummer 19. Izak van Dam werd op 5 mei 1878 in Smilde geboren en was gehuwd met Anna Mok (Amsterdam, 2 september 1875 – Sobibor, 4 juni 1943). Zij hadden twee kinderen, Emanuel (Amsterdam, 23 december 1901 – Sobibor, 4 juni 1943) en Helena (Amsterdam, 11 augustus 1906 – Bussum, 16 mei 1993). Emanuel nam al voor de oorlog de zaak over. Tijdens de oorlog werd deze zaak door de bezetter aangemerkt als ‘Joodsch lokaal’. Alleen Joden mochten hier hun inkopen doen.
Izak werd op 4 juni 1943 in Sobibor vermoord. Samuel Sealtiel was een van zijn werknemers.
Het pand werd ontworpen door Hijman Louis de Jong. In de plint links naast de voordeur zit een gevelsteen met de tekst ‘Eerste steen gelegd door Helena van Dam 16 october 1923’
Nieuwe Kerkstraat 29 – Drukkerij J. Markus
Rond 1923 was hier de drukkerij van J. Markus gevestigd.
Nieuwe Kerkstraat 34 – S. Sarphati
S. Sarphati was in 1880 depothouder van broodfabriek A. de Haan ORT.
Nieuwe Kerkstraat 36 – kruidenierswaren M. Benjamins
Deze kruidenier was hier rond 1902 gevestigd.
Nieuwe Kerkstraat 38 – schoenmakerij en -stikkerij A. J. Hes
Rond 1901 was hier deze onderneming gevestigd.
Nieuwe Kerkstraat 39 – kruidenier Marcus Benjamins
In het begin van de twintigste eeuw was hier kruidenier Marcus Benjamins gevestigd. Hij was bestuurslid van de Boottochtvereniging Nieuwe Kerkstraat en omgeving.
Nieuwe Kerkstraat 45 – Sam Glasoog
De bokser Samuel Glasoog werd geboren op 8 oktober 1878 als zoon van sigarenmaker Jacob Glasoog (1845 – ?) en Rebecca Sealtiel (1846-1922) in de Joden Kerkstraat 45 (oftewel de Nieuwe Kerkstraat 45).
Nieuwe Kerkstraat 50 – gezin Barzilai
Rond 1850 was dit adres de Jodenkerkstraat 300 en woonde het gezin Barzilai er, bestaande uit sigarenmaker Salomon Barzilai (Amsterdam, 1803), zijn echtgenote Rachel Nunes Nabaro (Amsterdam, 1806) en hun zoons Isaac (Amsterdam, 1837), Abraham (Amsterdam, 1840) en Benvenida (Amsterdam, 1844). Het gezin woonde ook een tijd op Jodenkerkstraat 400, tegenwoordig Nieuwe Kerkstraat 155.
Nieuwe Kerkstraat 54 – Matzes M. Piller
In 1902 verkocht koopman Moses Piller (Amsterdam, 23 maart 1836) matzes. Moses was gehuwd met Kaatje Snoek (Amsterdam, 20 maart 1834).
Nieuwe Kerkstraat 57 – bakkerij weduwe Simon Salomon Levij
De koosjere bakkerij van Vogeltje, de weduwe van Simon Salomon Levij (Doetinchem, 13 januari 1823), werd in oktober 1899 overgenomen door bakker Willem Stork die al een bakkerij had op de Korte Houtstraat 9.
Nieuwe Kerkstraat 61 – inventarisatie
Van één huis, Nieuwe Kerkstraat 61, is geïnventariseerd wie er woonde en wat er met hen gebeurde in de Tweede Wereldoorlog.
Nieuwe Kerkstraat 63 – gezin Cardozo
In 1894 werd dit gezin getroffen door een uitslaande brand, waarbij vier van hun kinderen omkwamen.
Nieuwe Kerkstraat 64 – M. C. de Lara
In 1902 verkocht M. C. de Lara ‘vette ganzen’ vanaf dit adres.
Nieuwe Kerkstraat 68 – De Volksbazar
De Volksbazar van Jacob Coopman (Amsterdam, – Sobibor, ) was rond 1935 op dit adres gevestigd. Jacob was gehuwd met Debora Smit (Amsterdam, – Sobibor, ) en zij hadden een zoon Meijer (Amsterdam, – Sobibor, ). In het begin van de oorlog woonde het gezin op de Weesperstraat 87-2.
Nieuwe Kerkstraat 71 – melk Ph. Reindorp
Ph. Reindorp was in juli 1941 nog geopend voor de verkoop van melk ORT (koosjer). Hier woonden Izaak Philip Reindorp (Amsterdam, – Sobibor, ), zijn vrouw Vogelina Veffer (Amsterdam, – Sobibor, ) en hun dochter Esther (Amsterdam, – Sobibor, ). Ook de vader van Izaak Philip, Hijman (Amsterdam, – Auschwitz, ) woonde op dit adres.
Nieuwe Kerkstraat 73 – slager Querido
Aan het begin van de vorige eeuw was op dit adres slagerij ORT Querido gevestigd. David Querido werd in Amsterdam op 30 maart 1861 geboren en was gehuwd met Esther Maijkels (Amsterdam, 22 april 1861 – Amsterdam, 20 november 1922). David overleed op 30 november 1902. David en Esther hadden in ieder geval zes kinderen; Abraham (Amsterdam, 15 maart 1884 – Amsterdam, 2 mei 1927), Judith (Amsterdam, 7 september 1885 – Amsterdam, 22 september 1939), Sophia (Amsterdam, 24 juni 1887 – Amsterdam, 10 april 1889), sigarenwinkelier Mozes (Amsterdam, 18 april 1889 – Amsterdam, 8 november 1942), Hijman (Amsterdam, 22 augustus 1891) en slager Isaac (Amsterdam, 17 september 1893 – Auschwitz, 22 oktober 1943). De slagerij was hier aan het begin van de oorlog nog gevestigd.
Nieuwe Kerkstraat 75 – melkslijter Levie de Jong
Tot 1930 was hier de melkzaak van Levie de Jong (Amsterdam, – Amsterdam, 0) gevestigd, itgebaat door zijn dochter Nanette de Jong (Amsterdam, 21 februari 1884 – Sobibor, 9 juli 1943). Levie was gehuwd met Sara Serlui (Amsterdam, – Apeldoorn, ). Nanette woonde in het begin van de bezetting op de Marathonweg 39-1.
Nieuwe Kerkstraat 75 – groentezaak Jesaias Corper
Van 1930 tot 1933 was hier de groentezaak van Jesaias Corper (Amsterdam, 1 februari 1908 – Amsterdam, 21 juli 2003) gevestigd. Jesaias was gehuwd met Jansje Koster (Amsterdam, 11 juni 1909 – Auschwitz, 13 november 1942). Zij hadden twee zoons; Simon (Amsterdam, 8 februari 1932 – Sobibor, 4 juni 1943) en Louis (Amsterdam, 15 oktober 1935 – Auschwitz, 13 november 1942). Jesaias trouwde in 1947 met Elisabeth Groen (Amsterdam, 8 april 1910).
Nieuwe Kerkstraat 77hs – kruidenier Koekoek
Vlak voor de huidige locatie van een snackbar op de hoek Nieuwe Kerkstraat – Weesperstraat stond in het begin van de oorlog de woning en kruidenierszaak van het gezin Koekoek. Het gezin bestond uit Sippora van der Bijl (Amsterdam, – Auschwitz, ), haar man Levie Koekoek (Amsterdam, – Midden-Europa, ) en hun kinderen Catharina, Sara, Jacob (Amsterdam, – Auschwitz, ), Annie (Amsterdam, – Auschwitz, ). Catharina en Sara overleefden de oorlog.
Nieuwe Kerkstraat 81 – vishandelaar Joseph Brilleslijper
Dit was een van de adressen waar Joseph Brilleslijper (Amsterdam, 27 februari 1891 – Auschwitz, 6 september 1944) heeft gewoond. Hij was in die tijd ingeschreven als vishandelaar, later verhuisde het gezin naar andere adressen en in 1939 woonden ze op de Nieuwe Achtergracht 14-2 en was Joseph handelaar in fruit. Dochter Marianne scheef over de zaak op de Nieuwe Kerkstraat dat dit avondverkoopzaak was waar vis en fijne delicatessen werden verkocht. Joseph was gehuwd met Fijtje Gerritse (Amsterdam, – Auschwitz, ) en zij hadden drie kinderen; Rebekka (Lin Jaldati, Amsterdam, – Berlijn, ), Marianne (Janny, Amsterdam, – Amstelveen,
Nieuwe Kerkstraat 85 – cuisinier S. A. Zendijk
Tijdens de kroningsfeesten van 1898 was hier een gelegenheid om ORT (koosjer) te dineren. Vermoedelijk was deze cuisinier Salomon Aron Zendijk (Olst, 14 oktober 1854). Lees verder.
Nieuwe Kerkstraat 88 – Coiffeur Louis Pruim
In 1910 was hier kapper Louis Pruim gevestigd. Waarschijnlijk was dit Levie Pruim (Amsterdam, 8 juni 1853).
Nieuwe Kerkstraat 90hs – slagerij Abraham Bas
Abraham Bas (Amsterdam, – Auschwitz, ) was slager van beroep. Hij was een zoon van diamantair Hartog Bas (Amsterdam, – Amsterdam, ) en Sientje Peperwortel (Rotterdam, – Amsterdam, ). Op 22 mei 1907 trouwde Abraham met Chaje Trobuschicht (Odessa, – Auschwitz, ) en zij verhuisden op 15 november 1921 naar de Roetersstraat 203h. Zij kregen drie kinderen; Sientje (Amsterdam, – Herisau, ), Sophie (Amsterdam, – Haarlem, ) en Hartog (Amsterdam, – Amsterdam, ).
In 1926 ging het gezin naar de Nieuwe Kerkstraat 90hs waar Abraham zijn slagerij vestigde. Deze zaak zat er in het begin van de oorlog nog. Abraham en Chaje hebben tot begin september 1942 in hun slagerij gewerkt, werden op 3 september 1942 in Westerbork geregistreerd en werden de volgende dag gedeporteerd naar Sobibor.
Op 20 september 2023 werden er voor Abraham en Chaje Stolpersteinen geplaatst. Het pand op de Nieuwe Kerkstraat 90hs werd afgebroken in verband met de verbreding van de Weesperstraat, de Stolpersteinen liggen op de locatie van Nieuwe Kerkstraat 90, nu Weesperstraat 388.
Nieuwe Kerkstraat 92 – L. Wins
L. Wins had in 1905 op dit adres een zaak in zuurwaren en comestibles. Een jaar later was de zaak op de Weesperstraat 78 gevestigd.
Nieuwe Kerkstraat 100 – D. A. Montanjes
In 1894 was hier de koek- en banketbakkerij ORT van D. A. Montanje(e)s gevestigd. Het zou kunnen zijn dat dit David Montanjees was, geboren op 20 augustus 1875 te Amsterdam. Hij was zoon van diamantslijper Abraham Montagnies (Amsterdam, 13 februari 1838) en Keetje Heijmans (Amsterdam, 6 augustus 1840). De ouders van David hadden in totaal acht kinderen.
Nieuwe Kerkstraat 100h – Comestibles Weduwe Gans & Zonen
Deze zaak, in comestibles, koloniale- en grutterswaren, koffie en thee, boter, kaas en eieren, was hier rond 1890 gevestigd.
Nieuwe Kerkstraat 100a en b – De Nederlandsche Broodfabriek ORT
In april 1895 opende W. A. Kupfer hier de Nederlandsche Broodfabriek onder Rabbinaal toezicht.
Nieuwe Kerkstraat 100d en 100f – R. Sweijd-Meijers en S. I. Norden
Rond 1894 konden leerlingen tijdens hun zomervakantie op dit adres godsdienstlessen en handwerklessen krijgen bij R. Sweijd-Meijers en S. I. Norden.
Nieuwe Kerkstraat 102 – E. A. Roos
Rond 1890 verkocht E. A. Roos ‘loelaviem en etrogim’ (loelafs en etrogs) voor Soekot (Loofhuttenfeest).
Nieuwe Kerkstraat 103 – schoenmaker S. Cardozo
Deze schoenmaker was rond 1917 op dit adres gevestigd.
Nieuwe Kerkstraat 102-104 – vleeshal
In 1883 werd op dit deel van de Nieuwe Kerkstraat de vleeshal van de Portugees-Israëlitische Gemeente gebouwd. In 1959 werd het gebouw gesloopt om het parkeerterrein van het gebouw Metropool aan de Weesperstraat mogelijk te maken.
Rond 1920 werkten Jacob Ph. Polak op Bank 6 en Ph. E. Sijes op Bank 7 in deze vleeshal.
Nieuwe Kerkstraat 104-3 – Heinrich Schulmann
Kort voor de oorlog kwam Heinrich Schulmann hier wonen.
Nieuwe Kerkstraat 106 – gezin Nunes Vaz
Nieuwe Kerkstraat 106 is nog duidelijk herkenbaar als winkel. Het is het eerste pand na de Weesperstraat dat niet is afgebroken, zoals de vleeshal. De laatste winkeleigenaar was Marcus Nunes Vaz (Amsterdam, 19 mei 1899 – Sobibor, 4 juni 1943) en zijn vrouw Heintje Canes (Amsterdam, 22 april 1899 – Sobibor, 4 juni 1943). Hij had er een brandstoffenzaak en een zaak in huishoudelijke artikelen. Marcus en Heintje hadden drie kinderen, Elizabeth (14 februari 1924), Klara (29 december 1929 – 5 maart 1931) en Klara (20 december 1932 – Sobibor, 4 juni 1943). Elizabeth overleefde de oorlog.
Nieuwe Kerkstraat 106-3 – Salomon Montezinos
Voor kapper Salomon Montezinos (Amsterdam, – Midden-Europa, ) ligt voor zit pand een Stolperstein. Salomon woonde tot 1938 op het Weesperplein 17-2 en verhuisde toen naar dit adres. Tot 1925 had hij zijn zaak op de Nieuwe Kerkstraat 54 terwijl hij toen op Vrolikstraat 271-2 woonde. Rond 1935 was zijn zaak op de Nieuwe Kerkstraat 63 gevestigd. Mogelijk was tijdens de oorlog zijn zaak gevestigd op de Weesperstraat 82. Deze zaak werd door de bezetter aangemerkt als ‘Joodsch lokaal’ en mocht worden voortgezet, uitsluitend voor Joodse klanten.
Nieuwe Kerkstraat 108-110 – school
Op dit adres was rond 1897 de Fröbelschool van Salomon Israël Norden gevestigd. Een Fröbelschool verzorgde voorbereidend onderwijs, we zouden dat het best met een kleuterschool kunnen vergelijken. Norden stond goed bekend in de Amsterdams-Joodse wereld rond 1900. Hij werd door Philip Veffer in het Nieuw Israëlietisch Weekblad van 16 september 1898 bedankt voor zijn werk voor zijn kind en Veffer beveelde de school van Norden sterk aan. Wanneer de nummering in de Nieuwe Kerkstraat niet is aangepast bestaan de panden nog steeds.
Nieuwe Kerkstraat 108hs – Chaja Landau en Moses Cohen
Op 14 augustus 1937 verloofde Chaja (Hella) Landau (Klodawa, – Sobibor, ) zich met Moses (Maurits) Cohen (Amsterdam, – Sobibor, ). Hella was een zus van Abraham en Philip, van de suikerwerkfabriek op 110. In het begin van de oorlog woonden Hella en Maurits op de Swammerdamstraat 6-2 en hadden ze een kind dat de oorlog heeft overleefd.
Nieuwe Kerkstraat 108 – gezin Pels
Grossier Marcus Pels (Amsterdam, – Auschwitz,
Nieuwe Kerkstraat 110 – Suikerwerkfabriek Gebroeders Landau
Rond 1934 was hier de suikerwerkfabriek van de gebroeders Landau gevestigd. Abraham en Philip Landau woonden op de Plantage Franschelaan 30.
Nieuwe Kerkstraat 111 – Jacob Judels
Jacob Marius Judels (Nederhorst den Berg, 24 juni 1826) was in 1900 op dit adres gevestigd en hij was boekbinder. Jacob was gehuwd met Kaatje Salomons (Utrecht, 2 juni 1841).
Nieuwe Kerkstraat 116 – koloniale waren C. A. Meslier
Rond 1903 was deze zaak hier gevestigd, met twee filialen in de Lepelstraat en de Blasiusstraat. Hoewel Meslier in Joodse media adverteerde was dit waarschijnlijk de niet-Joodse Cornelis Adriaan Meslier (Vlissingen, 13 maart 1870).
Nieuwe Kerkstraat 118hs – melk ORT Ch. Chiff
Ch. Chiff was in juli 1941 nog geopend voor de verkoop van melk ORT (koosjer). Chaim Dawid Chiff (Gorliche, 10 oktober 1885 – Sobibor, 4 juni 1943) was als Schiff ingeschreven bij de Burgerlijke Stand. Chaim was gehuwd met Maria Weinberger (Badejov, – Sobibor, ).
Nieuwe Kerkstraat 120 – Van Es
Rond 1903 woonde de heer Van Es op dit adres. Hij was betrokken bij de ‘Vereniging tot bevordering van Minvermoogende Kinderen’ en hier werden kledingstukken uitgereikt, waardoor een groot aantal kinderen van de nodige kleding kon worden voorzien.
Nieuwe Kerkstraat 120 – Algemeen Assurantiekantoor De Lieme
Rond 1919 was hier het Algemeen Assurantiekantoor van A. de Lieme. gevestigd. Abraham de Lieme (Amsterdam, 25 januari 1881 – Amsterdam, 10 mei 1938) was gehuwd met diamantsnijdster Marretje Konijn (Amsterdam, 13 december 1877 – Amsterdam, 9 november 1936) en zij hadden vier kinderen: Jacob (Amsterdam, 2 februari 1914), Joseph (Amsterdam, 27 januari 1915 – Amsterdam, 30 september 1984), Elsje Sophia (Amsterdam, 18 juli 1917 – Auschwitz, 11 februari 1944) en Sophia (Amsterdam, 31 augustus 1920).
Nieuwe Kerkstraat 123 – Mozes Teixiera de Mattos
Hier woonde Moos Teixeira de Mattos (Amsterdam, 24 maart 1857 – Amsterdam, 17 oktober 1933). Hij verdiende zijn geld met de verkoop van handgemaakte sigaren en wordt omschreven als een kleine, springerige en zenuwachtige man. Zijn waren wilde hij onder de aandacht brengen en wanneer de snoge (Portugese Synagoge) uitging stond hij bij de uitgang en zei ratelde aan een stuk door zijn adres, Nieuwe Kerkstraat 123. Voor de hele gemeente was zijn bijnaam Moos 1-2-3.
Moos huwde op 9 december 1931 met Esther Kleerekoper (Amsterdam, 3 september 1875 – Auschwitz, 5 februari 1943).
Nieuwe Kerkstraat 126 – godsdienstonderwijs
In 1930 was dit adres, in een van de lokalen van deze school, een van de locaties waar godsdienstlessen konden worden gevolgd. Dit was een initiatief van de Kerkenraad van de Portugees Israëlitische Gemeente.
Nieuwe Kerkstraat 127 – metaheirhuis
Dit is het voormalige metaarhuis (metaheirhuis). Een metaarhuis is een reinigingshuis voor overledenen.
Het metaheirhuis was een ontwerp van architect Harry Elte en werd gebouwd in 1926/1927 waarbij gebruik is gemaakt van de bouwmuren van het vroegere woonhuis. Het gebouw werd officieel geopend op zondag 27 maart 1927. Henriëtte Boas meldde in een van haar ingezonden stukken dat vanaf dat moment alle Joden na hun overlijden hier ritueel werden gewassen.
Na de oorlog werd het pand enige tijd gebruikt (vermoedelijk tussen 1947 en 1950) als wijnhandel en limonadefabriek van de Joodse firma J. Goldstein, die het opschrift aanbracht. Deze firma werd in 1955 in het Nieuw Israëlietisch Weekblad genoemd als een van de firma’s die onder toezicht van het rabbinaat stonden, en dat de flessen voorzien moesten zijn van het Rabinnaatszegel.
In 1964 werd het gebouw verbouwd door architect Abraham Oznowicz. De entree is toen sterk veranderd, het beeldhouwwerk (hand met bijl die een boom kapt) ging, samen met de Hebreeuwse tekst, verloren.
Na de opening in 1927 verscheen er een uitgebreid verslag van deze gebeurtenis in het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland, dat hier is te lezen. Voor de oorlog werd wel gezegd, wanneer het slecht met je afgelopen was: ‘op de Nieuwe Keizersgracht erin, op de Nieuwe Kerkstraat eruit‘. Het Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis aan de Nieuwe Keizersgracht lag achter deze instelling en was met een deur verbonden met het metaheirhuis. Het gezegde verwees naar het naar binnen gaan in het ziekenhuis als patiënt, en eruit als dode.
Een verhaal van een bewoner van de Nieuwe Kerkstraat van voor de oorlog staat hier.
Nieuwe Kerkstraat 131-139 – bejaarden Hier was het Nederlands Israëlitisch Oude Mannen- en Vrouwenhuis gevestigd, opgericht in 1833. Abraham Goud overleed hier in 1941.
Dit adres was in 1883 het sterfhuis van Abraham Gosselaar.
Nieuwe Kerkstraat 135 – Bernard GaarkeukenEen advertentie die regelmatig in de kranten verscheen was die van Bernard Gaarkeuken (Rotterdam, 3 februari 1873 – Amsterdam, 20 februari 1936). Hij was vanaf 5 juni 1916 waker van het Nederlandsch Israëlietisch ziekenhuis.
Nieuwe Kerkstraat 137 – Isaäc Vleeschdraager en Sara Jacobs
Op dit adres woonden Isaäc Vleeschdraager (1855-1922) en Sara Jacobs (1854-1910). Zij huwden in 1879.
Nieuwe Kerkstraat 141 – Portugees Israëlitische Godsdienstschool
Hier was de Portugees Israëlitische Godsdienstschool gevestigd. In 1816 werd de school in de buurt van de Weesperstraat al opgericht. In deze school konden 300 kinderen les krijgen, ten tijde van de opening waren er al 176 leerlingen. Op deze locatie kregen 150 kinderen die openbaar onderwijs volgden aanvullend Joods onderwijs.
Voor de oorlog was het al geen school meer, maar in de oorlog bepaalde de bezetter dat dit weer een school voor Joodse kinderen was. Van oktober 1941 tot september 1943 werd er weer les gegeven. In die tijd werden er muurschilderingen gemaakt die er nog zijn. Nu zit hier loodgietersbedrijf C. J. Ockeloen.
Tot de oorlog zat hier de zogenoemde Matrozensjoel. Deze synagoge werd tot 1943 gebruikt. De sjoel was van de vereniging Rino oeTefillo en deze vereniging had vanaf 1888 een sjoel op Waterlooplein 10. Deze sjoel werd in 1896 ingeruild voor deze, kleinere, sjoel in de Nieuwe Kerkstraat.
Nieuwe Kerkstraat 149 – synagoge
Sinds 1880 kwamen er grote groepen Oost-Europese Joden naar Amsterdam, die op doorreis waren naar Amerika. Ze vluchtten toen vanwege pogroms in Oost-Europa. In 1884 stichtten zijn de Vereniging Nidchei Jisroeil Jechaneis (De verdrevenen van Israël zal Hij verenigen). Een deel van de Joden die op doorreis waren bleef hier en zij namen middels de door het gestichte vereniging in 1889 deze sjoel in gebruik. De sjoel wordt dan ook de Russische Sjoel genoemd.
in januari 1933 overleed de leraar en koster van deze sjoel, Jankel Merwis, die bekend stond als Reb Jankl.
Nieuwe Kerkstraat 153 – Timmerman en makelaar W. J. Mulder Canter
Deze timmerman/makelaar woonde hier rond 1903.
Nieuwe Kerkstraat 153 – David Ploeg
In een advertentie in de Joodse Jeugdkrant Betsalel van 26 april 1928 liet Beppie Ploeg weten dat ze op 17 april 1928 een broertje David had gekregen.
Nieuwe Kerkstraat 153hs – fam Polak-Lewijt.
Fia Polak schreef het boek “Oorlogsverslag van een zestienjarig Joods meisje“. Ze vertelt over haar grootouders, die in een krot wonen op de Nieuwe Kerkstraat. Dit huis was op nummer 153.
“Mijn vader kwam uit de oude Jodenbuurt van Amsterdam. Hij woonde daar met zijn ouders en zijn vele broertjes en zusjes in een klein krot in de Nieuwe Kerkstraat vlak naast een daar nu nog bestaande synagoge. In het souterrain was een koosjere kippenslachterij gevestigd. Je rook er altijd de weeë geur van geslachte kippen. Het huis, zo klein als het was, had twee buitentrappen. Een vóór het huis om naar de voordeur te kunnen klimmen en een achter het huis om naar het petieterige tuintje af te kunnen dalen.”
De grootouders van Fia waren Raphaël Polak (Amsterdam, 23 november 1865 – Sobibor, 30 april 1943) en Judic Isaac Polak – Lewijt (ze werd Grietje genoemd), (Rhenen, 25 juni 1873 – Sobibor, 30 april 1943).
Grietje was een zeer orthodoxe vrouw en hield zich strikt aan de spijswetten. Ze werkte eerst als keukenmeisje bij de familie Goudsmit, een van de oprichters van de Bijenkorf, en trouwde met Raphaël Polak, een Joodse oud koloniaal met de bijnaam Folie Generaal. Raphaël bemoeide zich weinig met zijn gezin en zat meer in de cafés. In de herinneringen van Fia Polak was het bij haar grootmoeder altijd warm en gezellig en was zij de spil van het gezin.Het was een groot gezin en de vader van Fia, Isaäc, sportte bij BATO en leidde daar jeugdkampen. Isaäc werd in Amsterdam geboren op 30 januari 1900 en in Gleiwitz vermoord op 15 oktober 1944. Hij trouwde met Catharina Lisser. Ze hadden twee kinderen, Margaretha (Amsterdam, 27 mei 1927 – Bussum, 7 februari 1946) en Sophia (Amsterdam, 11 mei 1929). Catharina en Fia overleefden de oorlog.
bron:
metaheirhuis: nai.nl
iamsterdam.com
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 19 mei 1916, advertentie halslagersvereniging
ibidem, 10 juli 1931, synagoge-prijsvraag
ibidem, 17 sep 1880, S Sarphati
ibidem, 16 maart 1894, Montanjes, nummer 100
ibidem, 28 dec 1900, J Judels, nummer 111
www.theobakker.net/pdf/weeperstraat.pdf, lemma vleeshal (geraadpleegd 10 oktober 2015)
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Raphaël Polak
Polak, Fia, Oorlogsdagboek van een zestienjarig Joods meisje (Amsterdam 1995)
Englander – Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Eliazar Englander
slager Van Dam – Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Izak van Dam
David Montagnes – Stadsarchief Amsterdam, overgenomen delen, David Montanjees
gezin Marcus Nunes Vaz op www.joodsmonument,nl (geraadpleegd 1 juli 2017)
stadsarchief Amsterdam, persoonskaart Marcus Nunes Vaz
“Advertentie”. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij“. Amsterdam, 17-07-1940. Geraadpleegd op Delpher op 01-07-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011117583:mpeg21:a0026
“Advertentie Cohen”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-02-1906. Geraadpleegd op Delpher op 26-10-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871824:mpeg21:a0023
“Advertentie Wins”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 29-09-1905. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871805:mpeg21:a0034
“Advertentie Wins”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-09-1906. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871856:mpeg21:a0022
“Advertentie Sweijd-Meijers en Norden”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 22-05-1896. Geraadpleegd op Delpher op 11-08-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858483:mpeg21:a0004
“Advertentie S. I. Norden”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 15-10-1897. Geraadpleegd op Delpher op 11-08-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873284:mpeg21:a0018
“Advertentie S I Norden”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 15-04-1898. Geraadpleegd op Delpher op 11-08-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873320:mpeg21:a0030
“NED. ISR. HOOFDSYNAGOGE (opening metaheirhuis)”. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 23-03-1927. Geraadpleegd op Delpher op 12-08-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010658026:mpeg21:a0220
“Joods Amsterdam (ingezonden metaheirhuis Henriette Boas)”. “Het Parool”. Amsterdam, 02-08-1991. Geraadpleegd op Delpher op 12-08-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010845768:mpeg21:a0059
“Advertentie Goldstein”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 29-08-1947. Geraadpleegd op Delpher op 12-08-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873375:mpeg21:a0027
Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Pels, Marcus – 03-02-1906 – A01232_0626_0703
Verhaal gezin Pels in De Telegraaf, 28 augustus 2019
“Advertentie godsdienstles”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1930/10/31 00:00:00, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 20-03-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858641:mpeg21:p001
Stadsarchief Amsterdam, gezin Barzilai, Bevolkingsregister 1853-1863, archiefnummer 5000, inventarisnummer 572 en Bevolkingsregister 1853-1863, archiefnummer 5000, inventarisnummer 575.
“Advertentie slagerij E van Dam”. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij”. Amsterdam, 1932/04/09 00:00:00, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011116787:mpeg21:p014
Stadsarchief Amsterdam, Salomon Schachner, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 708
Karin de Mik, De Smokkelkinderen; net op tijd gered en liefdevol opgevangen in Friesland in Trouw, 28 februari 2020.
www.joodsmonument.nl, lemmata Salomon Schachner (geraadpleegd 18 april 2021)
Registratiekaart Vught Rachella Rosner via Arolsen Archives, 404041
Registratiekaart Vught, Salomon Schachner via Arolsen Archives, 4040045
Amsterdam, den 27 October.”. “Nederlandsche staatscourant”, armenschool 1816. ‘s-Gravenhage, 1816/10/31 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 19-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010052456:mpeg21:p003
bakkerij S S Levij, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 06-10-1899, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 10-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000563100:mpeg21:p00003
Nieuwe Kerkstraat 100, broodfabriek, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 26-04-1895, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 02-02-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000562003:mpeg21:p00003.
Simon Salomon Levij, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1840.
Jacob Marius Judels, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1841.
A. J. Hes, Eerste Israëlitisch advertentieblad in Nederland, jrg 1, 1901, no 1, 20-12-1901. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005732002:00001.
Moses Piller, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 1, 1902, no 14, 21-03-1902. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005732015:00001.
Moses Piller, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1842.
Benjamins, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 1, 1902, no 42, 01-10-1902. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005732043:00001.
M. C. de Lara, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 1, 1902, no 44, 15-10-1902. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005732045:00001.
C. A. Meslier, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 2, 1903, no 4, 09-01-1903. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005733004:00001.
Meslier, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 194.
De Amstel, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 2, 1903, no 18, 17-04-1903. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005733018:00001.
W. J. Mulder Canter, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 2, 1903, no 40, 18-09-1903. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005733040:00001.
Van Es, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 3, 1903, no 2, 25-12-1903. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005734002:00001.
Izak van Dam, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 3, 1904, no 9, 12-02-1904. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005734009:00001.
Volksbazar, Ha’ischa; orgaan van de joodsche vrouwenraden in Nederland, jrg 7, 1935, no 2, 01-02-1935. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMATR01:001888015:00001.
Ets Haim, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 12, 1881, no 28, 29-07-1881. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005397028:00001.
Abraham Vleeschdrager, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1840.
Weduwe Gans & Zonen, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 21, 1890, no 4, 31-01-1890. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005405056:00001.
E. A. Roos, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 24, 1893, no 36, 08-09-1893. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005407036:00001.
Zendijk, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 29, 1898, no 33, 12-08-1898. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005409033:00001.
Salomon Aron Zendijk, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1842.
Levie Pruim, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1793.
Louis Pruim, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 41, 1910, no 35, 02-09-1910. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418088:00001.
Cardozo, Maandblad van “Mizrachie, afd. van den Nederl. Zionistenbond, jrg 2, 1917, no 6, 1917. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005549018:00001.
Assurantiekantoor De Lieme, Maandblad van “Mizrachie, afd. van den Nederl. Zionistenbond, jrg 4, 1919, no 6, 1919. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005549042:00001.
Polak en Sijes, Maandblad van “Mizrachie, afd. van den Nederl. Zionistenbond, jrg 4, 1920, no 11, 1920. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005549047:00001.
J. Markus, Maandblad van “Mizrachie, afd. van den Nederl. Zionistenbond, jrg 7, 1923, no 5, 1923. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005548028:00001.
Reb Jankl, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 64, 1933, no 4, 27-01-1933. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005427004:00001.
B. H. van Straaten, De Joodsche middenstander; algemeen Joodsch tijdschrift, jrg 3, 1933, no 11, 01-12-1933. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005669011:00001.
Dago, Het Joodsche weekblad; uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam, jrg 1, 1941, no 5, 09-05-1941. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:020994005:00001.
Reindorp en Chiff, Het Joodsche weekblad; uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam, jrg 1, 1941, no 13, 04-07-1941. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:020994013:00001.
Daniël Goldfeder, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 272.
Mozes Teixeira de Mattos, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 122.
Mozes Teixeira de Mattos: Arnold Bueno de Mesquita, Portgusade (Delft 1988) 93.
Landau, Advertentie. “Het volk”. Amsterdam, 27-09-1934, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 24-02-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000898071:mpeg21:p00013.
Landau – Cohen, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 13-08-1937, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 25-02-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872970:mpeg21:p006.
Abraham Bas, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 38.
Abraham Bas, Het Joodsche weekblad. 24 april 1942. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:020995003:00001.
Abraham Bas, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130255105 (Abraham BAS).
Chaim Dawid Schiff, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 716.
Abraham de Lieme, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 181.
David Ploeg, Stadsarchief Amsterdam, De Joodsche jeugdkrant. Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=OBA01:022967004:00001.
Levie Koekoek, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 439.
Annie Koekoek, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 12-12-1935, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582042:mpeg21:p00004.
Salomon Montezinos, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 181.
Salomon Montezinos, Stadsarchief Amsterdam, FAILLISEMENTEN.. “De Maasbode”. Rotterdam, 20-06-1925. Geraadpleegd op Delpher op 07-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000194725:mpeg21:p008.
Salomon Montezinos, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 569.
Salomon Montezinos, Advertentie. “Het volk”. Amsterdam, 21-11-1935, p. 17. Geraadpleegd op Delpher op 07-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000885008:mpeg21:p00017.
S. Montezinos, “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 10-07-1942, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 07-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318326:mpeg21:p001.
Slagerij Van Dam, Slagers. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 10-07-1942, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 07-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318326:mpeg21:p001.
Goldstein rabbinaat, Kennisgeving. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 30-12-1955, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860795:mpeg21:p006.
Janny Brandes – Voltooid en onvoltooid verleden tijd. Eigen druk, geïllustreerd, 26-8-1986
Joseph Brilleslijper, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 120.
Nieuwe Kerkstraat 75, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 180.
Jesaias Corper, Stasarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 163.
Levie de Jong, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2267.
Prijes, Israelietische nieuwsbode. 7 juli 1882. Geraadpleegd op Delpher op 21-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005539054:00001.
Illustraties:
Nieuwe Kerkstraat 127 © joodsamsterdam.nl
foto Nieuwe Kerkstraat 26 en 108 © joodsamsterdam.nl (30 aug 2015)
Foto familie Polak – Lewijt met dank aan Jan den Haan, © Jan den Haan
“Advertentie”. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij“. Amsterdam, 17-07-1940. Geraadpleegd op Delpher op 01-07-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011117583:mpeg21:a0026
“Advertentie Cohen”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-02-1906. Geraadpleegd op Delpher op 26-10-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871824:mpeg21:a0023
“Advertentie Wins”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 29-09-1905. Geraadpleegd op Delpher op 12-01-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871805:mpeg21:a0034
“Advertentie dienstboden 135”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 02-03-1894. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858109:mpeg21:a0020
“Advertentie S I Norden”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 15-04-1898. Geraadpleegd op Delpher op 11-08-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873320:mpeg21:a0030
foto’s gevelreclame Pels © joodsamsterdam (29 augustus 2019)
foto Isaac Vleeschdraager en Sara Jacobs © collectie Marijke Sterman – Vleeschdraager met vriendelijke toestemming
Stadsarchief Amsterdam. beeldbank, Nieuwe Kerkstraat 104-102, Israëlitische vleeshal, Polygoon, december 1927, Nieuwe Kerkstraat 104-102, OSIM00006000708
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Nieuwe Kerkstraat 14 (ged.)-20 (v.r.n.l.), Het beddengoed hangt buiten te luchten. Archief van het Bureau Monumentenzorg: glasnegatieven en negatiefloze foto’s. november 1940. 012000004993
“Advertentie slagerij E van Dam”. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij”. Amsterdam, 1932/04/09 00:00:00, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011116787:mpeg21:p014
Nieuwe Kerkstraat 100, broodfabriek, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 26-04-1895, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 02-02-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000562003:mpeg21:p00003
A. J. Hes, Eerste Israëlitisch advertentieblad in Nederland, jrg 1, 1901, no 1, 20-12-1901. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005732002:00001.
Moses Piller, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 1, 1902, no 14, 21-03-1902. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005732015:00001.
M. C. de Lara, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 1, 1902, no 44, 15-10-1902. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005732045:00001.
C. A. Meslier, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 2, 1903, no 4, 09-01-1903. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005733004:00001.
De Amstel, Israëlietisch nieuws- en advertentieblad voor Nederland, jrg 2, 1903, no 18, 17-04-1903. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005733018:00001.
Boottocht naar Velsen van bewoners van de Nieuwe Kerkstraat, De Joodsche Prins, geïllustreerd weekblad, 1912, 01-08-1912. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022.
Dago, Het Joodsche weekblad; uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam, jrg 1, 1941, no 5, 09-05-1941. Geraadpleegd op Delpher op 26-04-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:020994005:00001.
Landau, Advertentie. “Het volk”. Amsterdam, 27-09-1934, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 24-02-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000898071:mpeg21:p00013.
Landau – Cohen, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 13-08-1937, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 25-02-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872970:mpeg21:p006.
Abraham Bas, Het Joodsche weekblad. 24 april 1942. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:020995003:00001.
David Ploeg, Stadsarchief Amsterdam, De Joodsche jeugdkrant. Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=OBA01:022967004:00001.
Levie Koekoek, Stolpersteinen, © joodsamsterdam 23 november 2023.
Vleeshal slagers, De Joodsche prins. 1 augustus 1912. Geraadpleegd op Delpher op 17-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005795002:00001.
Prijes, Israelietische nieuwsbode. 7 juli 1882. Geraadpleegd op Delpher op 21-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005539054:00001.
gepubliceerd:
5 mei 2016
Laatste aanpassing:
21 december 2024