Vanuit verschillende bronnen is bekend welke joodse inwoners op de Nieuwe Herengracht 19 hebben gewoond tijdens het begin van de bezetting. De bewoners die in 2024 op dit adres wonen, willen aandacht geven aan de mensen voor wie dit het laatste huisadres was.
| Overzicht bewoners | |
| Nieuwe Herengracht 19-1 |
Het gezin Lopes Cardozo |
| Nieuwe Herengracht 19-2 | Het gezin Coerant Philip Coerant Naatje Coerant – Achttienribben Marcus Coerant Hartog Coerant Jacob Coerant |
Het gezin Lopes Cardozo
Jacob Lopes Cardozo (Amsterdam, 30 juli 1895 – Auschwitz, 7 augustus 1942) was een zoon van Abraham Lopes Cardozo en Elisabeth Pais. Op 10 maart 1921 trouwde de toen vijfentwintigjarige antiquair met de zeventienjarige Rebecca Kirghijm (Amsterdam, 12 augustus 1903 – Auschwitz, 21 september 1942). Rebecca was een dochter van Jacob Kirghijm, die met garen en band op het Waterlooplein stond, en Rika Salomons. Twee jaar na hun huwelijk, op 5 juli 1923, werd het enig kind Abraham (Amsterdam, 5 juli 1923 – Auschwitz, 31 december 1942) van Jacob en Rebecca geboren. Op 16 april 1937 werd het gezin ingeschreven op de Nieuwe Herengracht 19–1. Zowel Jacob, als Rebecca en Abraham werden formeel op 17 december 1942 uitgeschreven met de vermelding: VOW, Vertrokken Onbekend Waarheen.
Van het huis werd een uitgebreide inboedellijst gemaakt per kamer. Het ging om kostbare zaken, als een kroonluchter en een vitrine met een waardevol porseleinen servies, maar ook om een schrijfbureau met brievenweger en puntenslijper. Van dit gezin is ook een JOKOS-dossier (nummer 36040) aanwezig op het Gemeentearchief van Amsterdam. Voor inzage is toestemming nodig van de stichting Joods Maatschappelijk Werk. Uit het JOKOS-dossier is bekend dat er een claim is ingediend voor vergoeding van waardevolle voorwerpen ingeleverd bij de roofbank Lippmann-Rosenthal (L-claim, nummer 5486/8708).
Het gezin Coerant
Philip Coerant en Naatje Achttienribben
Philip Coerant (Amsterdam, 7 maart 1886 – Sobibor, 21 mei 1943) was een zoon van Levie Coerant en Aaltje van de Kar. Hij was veehandelaar en trouwde op 11 november 1909 met Naatje Achttienribben (Amsterdam, 19 februari 1888 – Sobibor, 28 mei 1943), dochter van Salomon Achttienribben en Betje van Kam.
Het echtpaar kreeg negen kinderen, waarvan drie de oorlog overleefden: Alida, geboren in 1911, Louis, geboren in 1916 en Abraham, geboren in 1928. Twee van hun kinderen, Bertha en Salomon, stierven jong. De zonen Salomon (vernoemd naar zijn overleden broertje), Marcus, Hartog en Jacob overleefden de kampen niet.
Philip werd op 6 april 1943 in Kamp Westerbork geregistreerd en ging van daaruit op 18 mei 1943 op transport naar Sobibor. Naatje werd op 16 april 1943 eerst naar het kamp in Vught gebracht en daar geregistreerd met vermelding: ‘naaister’. Op 23 mei werd ze overgebracht naar Westerbork en twee dagen later gedeporteerd naar Sobibor. Direct bij aankomst werd ze daar op 28 mei vergast.
Salomon Coerant
Salomon Coerant (Amsterdam, 31 januari 1919 – Sobibor, 2 juli 1943) was slager en trouwde op 2 juni 1943 met Judic Prins (Amsterdam, 15 maart 1920 – Sobibor. 2 juli 1943). Judic was brailliste. Op grond van dit beroep was haar een zogeheten ‘Sperre’ verleend, wat inhield dat zij, althans in eerste instantie, niet zou worden gedeporteerd. Op 9 juni 1943 verhuisde het jonge paar naar de Waalstraat 97-2. Op 20 juni 1943 werden Salomon en Judic geregistreerd in Westerbork. Op 29 juni werden ze gedeporteerd naar Sobibor waar ze op 2 juli 1943, precies een maand na hun huwelijk, zijn vermoord.
Marcus Coerant
Marcus Coerant (Amsterdam, juni 1922 – Auschwitz, 9 februari 1943) werd op 8/9 januari 1943 vanuit de gevangenis op de Amstelveenscheweg overgebracht naar Westerbork. Op 11 januari 1943 werd hij hier vandaan naar Auschwitz gedeporteerd. Zijn personalia komen voor op de lijst met ‘Häftlinge’ (strafgevallen). Ook komen de personalia van Marcus voor op de lijst van overleden politieke gevangenen te Auschwitz I, blok 11. Over de omstandigheden van het overlijden van de politieke gevangenen in Auschwitz is het volgende bekend. Zij werden eerst door de SS ondervraagd, waarna zij ter dood veroordeeld werden. Over deze veroordelingen zijn geen details bekend. Na de executies werden de lichamen van blok 11 naar het crematorium overgebracht.
Hartog Coerant
Hartog Coerant (Amsterdam, 17 maart 1925 – Auschwitz, 25 januari 1943) zat van 8 juni 1931 tot 1 januari 1932 op de Amsterdamse dovenschool. Volgens de gegevens van de school werd hij op 1 januari 1932 overgeplaatst naar een gewone school en in het begin van de jaren veertig werd hij opgenomen in het Joods Psychiatrisch Ziekenhuis ‘het Apeldoornsche Bosch’ in Apeldoorn. Hier verbleef hij op het moment van transport. Hartog staat op de lijst van transportnummer 45. Dit transport vertrok op 22 januari 1943 uit Apeldoorn en kwam op 24 januari 1943 in Auschwitz aan. Het transport bevatte 921 gedeporteerden, waaronder 95 kinderen. Alle gedeporteerden van dit transport waren patiënten en personeel van het psychiatrische ziekenhuis ‘Het Apeldoornsche Bosch’.
Jacob Coerant
Jacob Coerant (Amsterdam, 11 augustus 1917 – Sobibor, 28 mei 1943) had verschillende beroepen na elkaar. Hij was slager, loonslachter, abattoirslachter en chauffeur. Zijn enige opleiding was lagere school. In 1930 trouwde hij met Hanna Leijden van Amstel (Amsterdam, 16 juli 1916 – Sobibor 28 mei 1943), medewerkster braille-afdeling tehuis Joodse Invaliden op het Weesperplein 1 en daarvoor werkzaam als verkoopster van stoffen. Hanna en Jacob kregen een dochter Nanny (Amsterdam, 1 september 1940 – Sobibor, 28 mei 1943). In Amsterdam woonde het gezin aan de Nieuwe Amstelstraat en de Vrolikstraat. Tijdens de oorlog, in februari 1941, verhuisden ze naar de Comeniuslaan 30 in Naarden. Op 1 juli 1942 moest Jacob met zijn vrouw en dochtertje van nog geen twee jaar oud gedwongen vertrekken naar Amsterdam en trokken in bij zijn ouders en broers op de Nieuwe Herengracht. Op 25 mei 1943 zijn ze vanuit Westerbork op transport naar Sobibor gezet. Direct na aankomst werden ze daar vergast, op 28 mei 1943. Voor dit gezin zijn Stolpersteine geplaatst op de Comeniuslaan 30 in Naarden.
bron:
huwelijk Jacob Lopes Cardozo, wiewaswie.nl (geraadpleegd 31 mei 2024).
Rebecca Kirghijn, Stadsarchief Amsterdam, https://archief.amsterdam/archief/30238/425.
Naatje Achttienribbe, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2006.
Philip Coerant, Stadsarchief Amsterdam, https://archief.amsterdam/archief/30238/156
Marcus Coerant, Oorlogsbronnen.nl, https://www.oorlogsbronnen.nl/tijdlijn/Marcus+Coerant/57/130270821 (geraadpleegd 31 mei 2024)
Salomon Coerant, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 156.
correspondentie Rode Kruis.
met dank aan K. Welling.
illustraties:
foto’s familie Coerant uit een fotoboek van de familie Coerant, met dank aan K. Welling.
gepubliceerd:
1 juni 2024
laatst bijgewerkt:
21 november 2024