Op 24 november 1884 werd in Amsterdam Michel de Klerk geboren, zoon van diamantwerker Joseph Leman de Klerk (Amsterdam, 7 december 1806 – Amsterdam, 29 oktober 1886) en wasvrouw Rebekka Roeper (Amsterdam, 17 mei 1849 – Amsterdam, 7 maart 1902). Michel was het zeventiende kind van zijn inmiddels stokoude vader, die twee jaar na zijn geboorte overleed. Michel zal dus nauwelijks herinneringen aan zijn vader gehad hebben, die eerder gehuwd was met Naatje van Moppes Cohen (Amsterdam, 13 september 1808), die al jong overleed en met wie hij een aantal kinderen van de grote kinderschare had. Het gezin woonde toen vader nog leefde op de Zwanenburgwal 29.
Na het overlijden van vader woonde Rebekka met de kinderen op de Sint Anthoniesbreestraat 81 en op de Nieuwe Prinsengracht 40. De jonge vrouw kreeg de zorg voor een groot deel van de kinderen; een deel woonde al niet meer thuis. Michel groeide op in grote armoede. Op de Lagere School bleek al dat hij een groot tekentalent had, en hij kon hier verder mee op de Ambachtsschool. In 1898 kwam hij als hulpje in dienst van architect Eduard Cuypers, de neef van architect P. J. H. Cuypers. Hij was veertien jaar oud toen hij bij Cuypers ging werken, en zou twaalf jaar bij zijn bureau blijven. Bij dit bureau kwam hij in contact met architecten Piet Kramer en Joan van der Meij, eveneens grootheden van de Amsterdamse School. Daarnaast ontmoette hij op dit bureau ook zijn latere vrouw, Lea Jessurun (Amsterdam, – Auschwitz, ). Ze was de secretaresse van Cuypers en trouwde op 31 maart 1910 met Michel. Ten tijde van de oorlog woonden Lea en Michel op de Volkerakstraat 45-2. Lea en Michel kregen twee kinderen, Joost Benvenuto (Amsterdam, 12 april 1915) en Edo (Amsterdam, – Sobibor, ). Joost trouwde in 1939 met de niet-Joodse Tinka Trijntje van der Molen (28 december 1912) en overleefde de oorlog.
Michel werkte na 1911 bij het architectenbureau Herman Baanders en werd in 1911 de ontwerper van het appartementencomplex op de Nicolaas Maesstraat / Gabriël Metsustraat. In 1913 en 1914 werd Michel gevraagd om twee blokken arbeiderswoningen te ontwerpen in de Spaarndammerbuurt. Zijn belangrijkste werken werden de twee woningbouwcomplexen van Het Schip en De Dageraad voor twee socialistische woningbouwcoöperaties. Deze blokken vallen op door de uitzonderlijke composities, de uitvoerige detaillering en vormenrijkdom en met name Het Schip is een symbool geworden van de Amsterdamse School én de Spaarndammerbuurt.
Michel overleed op jonge leeftijd, op 24 november 1923, zijn 39e verjaardag, aan een longontsteking. De architectuurwereld was in schok na dit overlijden, en de belangstelling bij de uitvaart was zeer groot. De stoet vertrok van de P. C. Hooftstraat 53, waar het gezin woonde, en ging naar Zorgvlied waar hij tijdens een sneeuwstorm begraven werd. Lijkredes werden gehouden door de chef van de afdeling Kunsten en Wetenschappen, mr. M. J. Duparc en wethouder Wibaut, een dankwoord werd door Lea de Klerk – Jessurun uitgesproken.
De Michel de Klerkschool is naar Michel de Klerk vernoemd.
bron:
Stadsarchief Amsterdam, Michel de Klerk, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 91
Stadsarchief Amsterdam, Rebekka Roeper, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2337
overlijden Rebekka, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-03-1902, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 11-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874143:mpeg21:p005
Michel de Klerk, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1563
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin De Klerk (geraadpleegd 15 september 2021).
Stadsarchief Amsterdam, Lea Jessurun, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 390.
Trijntje van der Molen, Familiebericht. “De Gooi- en Eemlander : nieuws- en advertentieblad”. Hilversum, 26-05-1939, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 15-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011154776:mpeg21:p004
Het overlijden van M. de Klerk DE UITVAART.. “Voorwaarts : sociaal-democratisch dagblad”. Rotterdam, 29-11-1923, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 15-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010210850:mpeg21:p002
Michel de Klerk op Wendingen, Amsterdamse School Platform, https://items.amsterdamse-school.nl/details/persons/100
Familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 26-11-1923, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 15-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010658541:mpeg21:p008
Maandblad voor beeldende kunsten, jrg 3, 1926, no 7, 1926. Geraadpleegd op Delpher op 15-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBVU08:001219008:00001
illustratie:
Michel de Klerk, copyright: Amsterdam Municipal Department for the Preservation and Restoration of Historic Buildings and Sites (bMA)
Familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 26-11-1923, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 15-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010658541:mpeg21:p008
gepubliceerd:
15 september 2021
laatst bijgewerkt:
29 juli 2023