De naam Meijer Streliski (Amsterdam, 7 maart 1891 – Midden-Europa, 8 mei 1945) wordt nauwelijks nog genoemd, maar als Marcel Barger maakte deze Joodse Amsterdammer meer furore.
Diamantbewerker Meijer was een zoon van diamantsnijder Eleazer Streliski (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Cellie Baggers (Amsterdam, – Auschwitz, ). Cellie en Eleazer hadden vier kinderen, naast Meijer een zoon David Eduard (Amsterdam, – Auschwitz, ), een zoon Eduard (Amsterdam,
| Bij de voornaam is de spelling Meijer aangehouden. Op de archiefkaart in het Stadsarchief Amsterdam staan er twee puntjes op de ij. De spelling Meyer komt ook veelvuldig voor. |
Het creatieve was Meijer niet vreemd. Moeder speelde piano en kon goed zingen. Grootvader David Isaac Streliski (Amsterdam, 16 november 1821 – Amsterdam, 27 maart 1908) was koorzanger, artiest, toneelspeler en wijnhandelaar en grootmoeder Grietje Roeg (Amsterdam, 25 januari 1829 – Amsterdam, 27 november 1916) was actrice. Ook de vader van David, Isak Polak Streliski (Amsterdam, 1788 – Londen, 25 juli 1878) was toneelspeler. De vader van Isak, Barend Isak Streletski, kwam naar Nederland vanuit Radzin in Polen.
Het was dus niet vreemd dat Meijer een muziekoplelding kreeg. Deze begon toen hij zestien jaar oud was en na vier jaar oplelding werd hij lid van de amateur-operette vereniging De Phoenix die in 1909 was opgericht. Een van de eerste optredens van deze vereniging was op 20 december 1909 in de ‘Hollandschen Schouwburg’. Meijer trad er op als Max Strelitskie.
Op 15 februari 1913 zong Meijer er een lied in een pierrotkostuum, met veel succes. Met dit kostuum ging hij verder en introduceerde zichzelf bij het grote publiek. Vanaf dat jaar stopte hij als diamantbewerker en werd artiest onder de naam Marcel Barger.
Marcel Barger werd de Nederlandse Pierrot, de droevige clown. Impresario Max van Gelder zorgde voor de engagementen. In 1915 trad Marcel op voor Prins Hendrik. Tijdens de dreiging rond de Eerste Wereldoorlog werd Meijer gemobiliseerd en na vier maanden werd hij gevraagd om op te treden voor de gemobiliseerde soldaten. Dat deed hij als onderdeel van het Militair Toneel.
Tijdens het interbellum groeide de naam van Marcel Barger en er volgden vele tournees, niet alleen in Nederland maar in heel Europa en Noord-Afrika. In 1933 nam Marcel Barger deel aan de eerste Nederlandse geluidsfilm, Romance Inpromptu. De interieuropnamen werden gemaakt in Het Koloniaal Instituut – het Tropenmuseum.
In 1936 maakte Marcel een succesvolle tournee door Zwitserland. Terug in Den Haag kreeg hij een ernstig auto-ongeluk. Hij bleef echter actief en tourde tot in 1941.
Voor en in het begin van de bezetting woorden Meijer Streliski in Scheveningen, op de Anthonie Duyckstraat 43. Op 4 oktober 1942 werd Meijer in Westerbork geregistreerd. Op 2 november 1942 werd hij gedeporteerd naar Auschwitz. Meijer werd geselecteerd voor werk en overleefde de oorlog, maar was te verzwakt en kwam door de ontberingen om op 8 mei 1945, ergens in Midden-Europa.
Verder lezen? In Ons Amsterdam van september 2023 schreef Martin Maas een artikel over Meijer Streliski onder de naam ‘Bonsoir Madame la Lune’.
bron:
Meijer Streliski, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1554.
Martin Maas, Bonsoir, Madame la Lune in Ons Amsterdam (Amsterdam september 2023) 26-29.
Liefdadigheidsvoorstelling.. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 24-11-1909, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010548824:mpeg21:p006.
MEVR. THEO MANN-BOUWMEESTER bezoekt den intiemen kunstavond Marcel. “De avondpost”. ‘s-Gravenhage, 10-11-1937, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB27:021089070:mpeg21:p00010.
DE EERSTE NEDERLANDSCHE GELUIDSFILM, waarvan onder leiding van den heer Joh. Gilderaeyer (staaude links) de laatste interieuropnamen zijn gemaakt in bet Koloniaal Instituut te Amsterdam, als Artisten werken hieraan roede: mevr. Betty v. d. Bosch Schmidt, Joh. Gobau en Marcel Barger.. “De Sumatra post”. Medan, 22-07-1933, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010970846:mpeg21:p016.
Marcel Barger. “De tribune : soc. dem. weekblad”. Amsterdam, 31-12-1936, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010482476:mpeg21:p006.
Kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130382713 (Meyer STRELISKI).
illustratie:
Liefdadigheidsvoorstelling.. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 24-11-1909, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010548824:mpeg21:p006.
MEVR. THEO MANN-BOUWMEESTER bezoekt den intiemen kunstavond Marcel. “De avondpost”. ‘s-Gravenhage, 10-11-1937, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB27:021089070:mpeg21:p00010.
gepubliceerd:
26 augustus 2023
laatst bijgewerkt:
26 augustus 2023