Tot 1968 lag ongeveer op de plek van het huidige Markenplein het oude Markenplein; het pleintje dat een belangrijke locatie was in het Joodse Amsterdam van voor de oorlog. In 1968 werd dat plein bij het Mr. Visserplein getrokken. In 1997 kwam de naam Markenplein weer terug. Het huidige Markenplein is een kwartslag gedraaid ten opzichte van het voormalige plein en het oude Markenplein 1 stond ongeveer naast de ingang van de filmacademie.
Markenplein 1 – Sara Wertheim en Abraham Zwarts
Sara Wertheim (Amsterdam, – Sobibor, ) en Abraham Zwarts (Amsterdam, – Auschwitz, ) verloofden zich in mei 1911 en dit adres werd aangegeven in de annonce. Zij zouden drie kinderen krijgen, van wie er geen de oorlog overleefde. In het begin van de oorlog woonde het gezin op de Monnikenstraat 2hs in Amsterdam.
Markenplein 1hs – gezin Hilversum
Hier woonden in het begin van de oorlog koopman Levie Hilversum (Amersfoort, 2 april 1876 – Sobibor, 30 april 1943) en zijn vrouw Branca Nabarro (Amsterdam, 12 januari 1873 – Sobibor, 30 april 1943). Het gezin Hilversum werd op 30 november 1935 op dit adres ingeschreven en Levie en Branca hadden een groot gezin met elf kinderen waarvan in ieder geval dochter Anna (Amsterdam, – ‘s-Hertogenbosch, ) de oorlog overleefde. Op 26 augustus 1936 vierden Branca en Levie hun 40-jarig huwelijk. Ter gelegenheid daarvan verscheen er van het paar een foto in Wij, Ons Werk Ons Leven van 28 augustus 1936. Levie en Branca werden op 15 april 1943 in Westerbork geregistreerd en op 27 april 1943 gedeporteerd. Voor Levie en Branca werden er op 22 juni 2023 Stolpersteinen gelegd.
Markenplein 1-1– gezin Springer- Korper
Op 4 september 1934 vierden Sellij Springer (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Mozes Korper (Amsterdam, – Amsterdam, ) hun 45-jarig huwelijk. In het begin van de oorlog woonden zij op het Waterlooplein 74-2. Hun drie zoons overleefden de Sjoa niet.
Markenplein 1-1 – gezin De Boer
In het begin van de oorlog woonden hier vanaf 25 september 1940 expeditieknecht Levie de Boer (Amsterdam, 28 september 1905 – Auschwitz, 28 februari 1943) zijn tweede vrouw Rachel Moffie (Amsterdam, 29 september 1914 – Sobibor, 11 juni 1943), met wie hij op 25 september 1940 huwde, en hun dochter Carolina (Amsterdam, 1 oktober 1941 – Sobibor, 11 juni 1943). Levie had met zijn eerste echtgenote Esther Leijden van Amstel (Amsterdam, 4 maart 1917) drie kinderen; Hendrika, Isaac en Maurits. Het huwelijk met Esther eindigde op 1 juni 1939 in een echtscheiding. Esther hertrouwde op 3 april 1940 met Jan de Jonge en overleefde de oorlog. Voor Levie, Rachel en Carolina werden er op 22 juni 2023 Stolpersteinen gelegd.
Markenplein 1-2 – gezin Sluijser
In het begin van de oorlog woonden hier Hartog Sluijser (Amsterdam, 18 november 1875 – Auschwitz, 7 december 1942) en zijn vrouw Sara Dresden (Amsterdam, 14 september 1873 – Auschwitz, 7 december 1942). Hartog en Sara hadden vijf kinderen: kleermaker Samuel (Amsterdam, – Extern kommando Fürstengrube, ), stikster Betje (Amsterdam, – Auschwitz, ), regenjassenplakster Jansje (Amsterdam, – Auschwitz, ), Karel Hartog (Amsterdam, – Auschwitz, ) en letterzetter Alexander (Amsterdam, – Sobibor, ). Voor Hartog en Sara werden er op 22 juni 2023 Stolpersteinen gelegd.
Markenplein 1-3 – Pakkedrager – Voorzanger
Op 1 juli 1911 vierden Jacob Pakkedrager (Amsterdam, 29 mei 1863 – Amsterdam, 28 juli 1917) en Esther Voorzanger (Amsterdam, 14 januari 1872 – Amsterdam, 23 januari 1913) hun 12½-jarig huwelijk.
Markenplein 1-3 – Helena Le Fevre-Paardje
In het begin van de oorlog woonde hier Helena le Fevre – Paardje (Amsterdam, 14 mei 1875 – Amsterdam, 9 februari 1941). Helena was een dochter van Saartje Noach Paartje (achternaam werd ook wel met een t geschreven; Amsterdam, 22 januari 1840) en groeide onder meer op op de Valkenburgerstraat 97, en op een slop van de Valkenburgerstraat – de Liefdegang.
In het bevolkingsregister 1874 – 1893 van het Stadsarchief Amsterdam is de voornaam van Helene anders. Saartje Noach Paartje had drie kinderen; David (Amsterdam, – Auschwitz, ), Betje (Amsterdam, 14 mei 1875) en Salomon (Amsterdam, – Sobibor, ), en de oorspronkelijke naam van Helena was Betje. De naam Betje werd in een volgend document gewijzigd in Helena. Zij trouwde op 31 mei 1916 in Amsterdam met Salomon Kopee (Amsterdam, 24 november 1890 – Monowitz, 24 september 1942), zoon van Hijman Kopee en Betje Kan. Op 29 december 1924 zijn Salomon en Helena gescheiden, Helena trouwde op 30 november 1927 met los werkman/portier van de kaasbeurs Johannes Jacobus Le Fevre (Amsterdam, 25 september 1891 – Blaricum, 1 augustus 1966). Op 21 mei 1941 hertrouwde Johannes met Mina Rooselaar (Amsterdam, 19 november 1896 – Amsterdam, 30 augustus 1956).
Voor Helena werd er op 22 juni 2023 een Stolperstein gelegd.
Markenplein 1 – Nederlandse Filmacademie
De Nederlandse Filmacademie is op dit adres gevestigd.
Markenplein 2 – Benedictus Reindorp
Benedictus Reindorp was rond 1890 op deze locatie gevestigd en verzorgde het bezorgen van koosjer roggebrood uit de fabriek van Simon Wilmink (Hengelo, 12 mei 1814) aan de Westerstraat 104. Benedictus Reindorp (Leeuwarden, 14 juni 1843 – Amsterdam, 15 januari 1915) was gehuwd met Betje Frank (Meppel, 4 juni 1845 – Amsterdam, 5 april 1911).
Markenplein 2 – Broodbakkerij ’t Markenplein
Rond 1907 was Broodbakkerij ’t Markenplein van M. A. Werkendam hier gevestigd. Mozes Werkendam (Alkmaar 6 maart 1866 – Amsterdam, 14 december 1926) was gehuwd met Vrouwtje Marcus (Leeuwarden, 5 december 1867 – Amsterdam, 9 maart 1928) en zij hadden zeker drie kinderen; Jacob (Amsterdam, 9 oktober 1897 – Bloemendaal, 4 april 1940), Abraham (Amsterdam, – Sobibor, ) en Sara (Amsterdam, – Auschwitz, ).
Rond 1920 heette de broodbakkerij ‘Bakkerij M. Werkendam’. Er is een foto waarop op het plein voor de bakker voor Pesach Chometz werd verbrand.
Markenplein 2 – Tweedehands boekhandel en leesbibliotheek Haringman
In 1928 was op de hoek met de Jodenhouttuinen de tweedehands boekhandel en leesbibliotheek van Jacob Haringman (Amsterdam, – Sobibor, ) gevestigd (foto rechtsboven). Jacob was gehuwd met Leentje Gobetz (Amsterdam, – Sobibor, ) en zij hadden een pleegdochter Sientje da Costa da Fonseca (Amsterdam, – Sobibor, ), dochter van Margaretha da Costa da Fonseca. De achternaam van Sientje werd later veranderd in Haringman.
Markenplein 3 – Philip Brouwer
Rond 1883 was Philip Brouwer hier gevestigd; ziekenoppasser en waker.
Markenplein 3-2 – Mozes Kanes en Maria Kanes – Roe
Mozes (Amsterdam, 27 juli 1847 – Amsterdam, 4 september 1935) en Maria Kanes (Amsterdam, 9 augustus 1847 – Amsterdam, 14 september 1923) vierden op 30 november 1920 hun 50-jarig huwelijk. Zij hadden onder meer op de Rode Leeuwengang 187 gewoond.
Mozes en Maria hadden veertien kinderen; Leentje (Amsterdam, 12 juni 1870 – Sobibor, 26 maart 1943), Barend (Amsterdam, 28 april 1872 – Auschwitz, 15 december 1942), Roosje (Amsterdam, 17 april 1874), Schoontje (Amsterdam, 5 maart 1876), Abraham (Amsterdam, 4 februari 1878 – Auschwitz, 21 januarI 1943), Saartje (Amsterdam, 13 mei 1880 – Auschwitz 23, november 1942), Mina (Amsterdam, 28 mei 1882 – Auschwitz, 23 november 1942), Jacob (Amsterdam, 14 januari 1884 – Amsterdam, 24 januari 1884), Levie (Amsterdam, 20 februari 1885), Jacob (Amsterdam, 13 januari 1887), Leendert (Amsterdam, 5 mei 1889 – Amsterdam, 11 augustus 1889), Sophia (Amsterdam, 9 juni 1890 – Amsterdam, 9 januari 1891), Duifje (Amsterdam, 14 mei 1892 – Sobibor, 4 juni 1943), Sophia (Amsterdam, 4 maart 1895).
Markenplein 4 – S. A. L. Montezinos
S. A. L. (Salomon Levie) Montezinos (Amsterdam, 14 februari 1872) was hier rond 1913 gevestigd en was een gediplomeerd waker.
Markenplein 4 – bakkerij M. A. Blok
In 1928 was hier de bakkerij van M. A. Blok gevestigd (foto).
bron:
“Advertentie Reindorp”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1890/06/06 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000560008:mpeg21:p00002
“Advertentie Philip Bouwer”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1883/07/20 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871449:mpeg21:p004
“Advertentie broodbakkerij Markenplein”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1907/03/22 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871778:mpeg21:p004
“Advertentie Montezinos”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1913/08/01 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860269:mpeg21:p003
“Familiebericht Kanes Roe”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1920/11/26 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859811:mpeg21:p006
Stadsarchief Amsterdam, Mozes Kanes, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2213
www.maxvandam.info, lemmata gezin Kanes – Roe (geraadpleegd 26 juli 2020)
Stadsarchief Amsterdam, Mozes Werkendam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 1650
Stadsarchief Amsterdam beeldbank / Jansen, C.F. (1895-1961), Collectie Leenheer / Martelhoff / Jansen, december 1928, 010118000158
Stadsarchief Amsterdam, B. Reindorp, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 1199
Salomon Levie Montezinos, Stadsarchief Amsterdam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 1018.
Levie Hilversum, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 345.
Levie Hilversum, kaart Joodsche Raad, Arolsen Arcihves, 130307026 (Levi HILVERSUM).
Levie de Boer, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130264201 (Levie DE BOER).
Levie de Boer, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 86.
Hartog Sluijser, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 749.
Saartje Noach Paartje, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2212.
Betje Paartje, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2216.
Zwarts-Wertheim, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-05-1911, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 28-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859329:mpeg21:p005.
Pakkedrager – Voorzanger, Advertentie. “De courant”. Amsterdam; Amsterdam, 28-06-1911, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 28-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:003530108:mpeg21:p00003.
Springer – Korper, “Het volk”. Amsterdam, 03-09-1934, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 28-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000898028:mpeg21:p00008.
Hilversum-Nabarro, Wij. Geraadpleegd op Delpher op 28-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMIISG17:021296004:00001.
johannes Jacobus le Fevre, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1422.
Simon Wilmink, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2276.
J. Haringman, Stadsarchief Amsterdam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 534.
illustratie:
“Advertentie Reindorp”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1890/06/06 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000560008:mpeg21:p00002
“Advertentie broodbakkerij Markenplein”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1907/03/22 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871778:mpeg21:p004
“Familiebericht Kanes Roe”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1920/11/26 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859811:mpeg21:p006
Stadsarchief Amsterdam beeldbank / Jansen, C.F. (1895-1961), Collectie Leenheer / Martelhoff / Jansen, december 1928, 010118000158.
Pakkedrager – Voorzanger, Advertentie. “De courant”. Amsterdam; Amsterdam, 28-06-1911, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 28-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:003530108:mpeg21:p00003.
Springer – Korper, “Het volk”. Amsterdam, 03-09-1934, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 28-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000898028:mpeg21:p00008.
Hilversum-Nabarro, Wij. Geraadpleegd op Delpher op 28-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMIISG17:021296004:00001.
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. De broodbakkerij M. Werkendam, Joden Houttuinen, hoek Markenplein 2A, ca. 1920. 012000006001.
gepubliceerd:
26 juli 2020
laatst bijgewerkt:
28 mei 2023