Marianna Polak – Levie (Groningen, – Amsterdam, ) woonde in Amsterdam op de Corellistraat 14hs. Onder druk van de omstandigheden maakte ze een dag na haar verjaardag in 1943 een einde aan haar leven. Verder was Marianna van groot belang voor Hoorn. Wie was ze?
Marianna werd in Groningen geboren als dochter van Gompert Levie en Grietje van Hessen. Ze had drie broers; Louis (Groningen, ), Alexander (Groningen, ) en Leman Gompel (Groningen, ). Op 16 februari 1894 trouwde Marianna met Hijman Gabriël Polak (Hoorn, 23 december 1868 – Amsterdam, 11 juli 1927), zoon van winkelier in manufacturen Valentijn Polak (Hoorn, 14 juni 1837) en Rebecca Vigeveno (Amsterdam, 18 augustus 1839).
Hijman Gabriel Polak was zoals zijn vader een koopman in manufacturen. Het gezin Polak vestigde, bestaande uit vader Hijman, moeder Marianna, Rebecca (Rika; Groningen, 26 november 1895 – Amsterdam, 11 maart 1972), Margaretha Henriëtte (Groningen, 23 december 1898 – Amsterdam, 13 mei 1964), zich in Hoorn. Eerst gingen ze wonen op de Grote Havensteeg 11, daarna op de Kaasmarkt 6.
De manufacturenzaak moet goed gelopen hebben, het gezin Polak-Levie werd eigenaar van verschillende panden in Hoorn. Dit bouwde Hijman op in de eerste decennia van de twintigste eeuw. Tijdens de oorlog werden er 51 panden, waarvan de weduwe Polak-Levie eigenaar was, van haar geroofd.
Het gezin verliet Hoorn in 1913 en ging op de Van Baerlestraat 13hs in Amsterdam wonen. Veertien jaar later overleed Gabriël, nog maar 58 jaar oud en Marianna stond er alleen voor. Ze woonde een korte periode op de Stadionweg 61 in pension Tesselschade, daarna ging ze op de Corellistraat wonen.
Op de Corellistraat nam Marianna het besluit om een razzia niet af te wachten. Op 8 april 1943 maakte ze een einde aan haar leven.
De woningen en panden die Marianna in Hoorn bezat, 51 stuks, werden in 32 transacties vervreemd aan derden. Het grootste deel van het bezit van het gezin was geconcentreerd rond de Groote Havensteeg, voor de oorlog een winkelstraat.
De panden die in Hoorn vervreemd werden en eigendom waren van Marianna Polak – Levie waren:
Achterom 87 – 89 – ‘gekocht’ door P. Loos, beheerder Everout
Bottersteeg 16 -18 – ‘gekocht’ door S. Alkema, beheerder Everout
Bottersteeg ongenummerd – ‘gekocht’ door S. Alkema, beheerder Everout
Gedempte Turfhaven 46 – ‘gekocht’ door J. F. Lange, beheerder Everout
Gravenstraat 46 – ‘gekocht’ door H. R. Kalter, beheerder Everout
Groote Havensteeg 4 – ‘gekocht’ door W. Wormsbecker, beheerder Everout
Groote Havensteeg 5 – 7 – 9 – ‘gekocht’ door H. Appelman, beheerder Everout
Groote Havensteeg 10 – 12 – 14 – ‘gekocht’ door C. Schoenmaker, beheerder Everout
Groote Havensteeg 11 – 13 – ‘gekocht’ door W. Leeuwerik, beheerder Everout
Groote Havensteeg 15 – 17 – ‘gekocht’ door J. de Bruijn, beheerder Everout
Groote Havensteeg 18 – ‘gekocht’ door J. Huesmann, beheerder Everout
Groote Oost 2 – ‘gekocht’ door L. J. Gravendijk, beheerder Everout
Groote Oost 37 – ‘gekocht’ door C. D. Wormsbecker, beheerder Everout
Italiaanse Zeedijk 23 – 71 – 73 – ‘gekocht’ door G.J. Brevé, beheerder Everout
Italiaanse Zeedijk 110 – ‘gekocht’ door C. D. Wormsbecker, beheerder Everout
Kleine Havensteeg 4 – ‘gekocht’ door H. Appelman, beheerder Everout
Kleine Noord 20 – ‘gekocht’ door G. A. Brieffies, beheerder Everout
Kuil 22 – 24 – ‘gekocht’ door J. Koopman, beheerder Everout
Kuil 28 – 30 – ‘gekocht’ door J. Koopen, beheerder Everout
Nieuwendam 33 – ‘gekocht’ door J. Bakker, beheerder Everout
Nieuwendam 34 – ‘gekocht’ door J. Bakker, beheerder Everout
Nieuwendam 35 – ‘gekocht’ door J. Bakker, beheerder Everout
Nieuwendam 36 – ‘gekocht’ door J. Bakker, beheerder Everout
Nieuwsteeg 16 – ‘gekocht’ door H. J. Lindram, beheerder Everout
Peperstraat 7 – 9 – ‘gekocht’ door W. Zeilmaker, beheerder Everout
Slapershaven 2 – 3, beheerder Everout
Veenenlaan – ‘gekocht’ door J. F. Mak, beheerder Everout
Visscherseiland 14 – 16 – 18 – ‘gekocht’ door C. Schoenmaker, beheerder Everout
Vijzelstraat 5 – ‘gekocht’ door J. Huesmann, beheerder Everout
Westerdijk 63 – 65 – ‘gekocht’ door J. Waterman, beheerder Everout
Wijdebrugsteeg 2 – ‘gekocht’ door A. C. v. Veen, beheerder Everout
Wijdesteeg 3 – ‘gekocht’ door J. de Bruin, beheerder Everout
bron:
zelfdoding Marianne, NIOD, Archief Joodse Raad, doos 36d, brief dd. 29 april 1943.
Westfries Archief, Bevolkingsregisters van de gemeente Hoorn, Hoorn, archief 1701-14, inventarisnummer 53, 1900-1921, Bevolkingsregister Hoorn 53, 1900-1921.
Westfries Archief, 1701-14 Bevolkingsregisters van de gemeente Hoorn, toegangsnummer 29.
Marianna Levie, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 504.
Corellistraat 14hs, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 63.
Raymund Schütz en Egbert Ottens, Blindheid voor eigen tekortkomingen, Verslag van het historisch onderzoek naar de roof van Joods onroerend goed tijdens de Tweede Wereldoorlog in Hoorn, naar de rol van de gemeente en naar het rechtsherstel na de oorlog (Hoorn 2021) 19, 20.
Nationaal Archief, Verkaufsbücher, Toegang: 2.09.16 (Inventaris van het dossierarchief van het Nederlandse Beheersinstituut (NBI), en van de in beslag genomen administraties, 1945-1967).
Davidson – Polak, Familiebericht. “De Nederlander”. Rotterdam, 23-05-1916, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 14-08-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000791139:mpeg21:p00004
illustratie:
Davidson – Polak, Familiebericht. “De Nederlander”. Rotterdam, 23-05-1916, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 14-08-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000791139:mpeg21:p00004
gepubliceerd:
14 augustus 2022
laatst bijgewerkt:
14 augustus 2022