Maria Rudelsheim werd op 27 augustus 1892 in Amsterdam geboren als dochter van Zadok Rudelsheim en Hanna Voorzanger. Op 2 april 1919 trouwde ze met Coenraad de Vries (Amsterdam, 6 juli 1893). Het huwelijk duurde kort, op 10 februari 1922 overleed Coenraad. Coenraad en Maria kregen twee kinderen, Celine (Amsterdam, 13 februari 1920 – 30 september 2011) en Zadok (Jacques, Amsterdam, – Auschwitz, ).
Na het overlijden van haar man moest Maria gaan werken om in het onderhoud van haarzelf en haar kinderen te voorzien. Ze ging werken op de Oude Waal, bij de firma Vos en was daar kantoorbediende. Ze werkte daar zo’n tien jaar totdat ze samen met Simon Goudeket (Amsterdam, 9 april 1909) een zaak opzette in elektrische apparaten, rijwielen en radio’s, Radio Goudal. Vanaf april 1936 woonde ze met haar kinderen op de Maasstraat 122-3. Simon woonde in Alkmaar en was gehuwd met Daatje Davidson (Amsterdam, 30 november 1902 – Auschwitz, 13 november 1942). Daatje werd op 7 november 1942 geregistreerd in Westerbork. In juli 1942 wordt Simon op de Maasstraat 122-2 ingeschreven.
De zaak was gevestigd op de Albert Cuypstraat 93 en de naam is best bijzonder. Jetta Goudal was in die jaren een bekende filmster in Hollywood en zij was niet minder dan de in Amsterdam geboren Juliëtte Henriëtte Goudeket. Of er een familierelatie was tussen Jetta en Simon is nog niet bekend.
De zaak draaide goed en in 1933 blijkt er een filiaal geopend te zijn op de Gedempte Gracht 8 in Zaandam. In 1938 was er een derde filiaal, op de Zilverstraat 8 in Alkmaar. In 1942 is het adres van de Amsterdamse vestiging gewijzigd in de Ferdinand Bolstraat 18. Er werd toen geadverteerd in de Deutsche Zeitung in den Niederlanden en het zou kunnen zijn dat de zaak inmiddels een Verwalter had, een zaakgelastigde. De advertenties gaan in deze krant door tot december 1943. De eerste en enige waar de zaak nog genoemd wordt na de oorlog is van december 1946, en dit betrof alleen het filiaal in Zaandam.
Celine
Dochter Celine overleefde de oorlog. Ternauwernood. Een agent stuurde haar toen ze kwam aanlopen dichtbij haar huis weg. Ze zag, het was juni 1942, dat haar moeder en broer op een Duitse wagen werden geladen. Celine dook onder, werd tot twee keer toe opgepakt en kwam in de Hollandsche Schouwburg terecht. En daar kwam ze ook weer uit, tot de derde keer toen ze op transport werd gesteld naar Westerbork. Daar verbleef ze een paar maanden voordat ze werd doorgestuurd naar Auschwitz. Ze werd geselecteerd om te werken en kreeg nummer A – 25236. Tot drie keer toe werd ze bij een selectie in Auschwitz bij de sterken gezet en overleefde Auschwitz. Toen werd ze overgebracht naar een munitiefabriek in Tsjechoslowakije. Celine kwam terug naar Nederland. Ze was niet welkom in Amsterdam. De filialen en alle bezittingen van haar moeder waren ‘overgenomen’, en ze kon niet bewijzen dat het haar eigendommen waren. Celine kreeg drie maanden een uitkering en daarna moest ze het zelf maar zien te redden. Er was geen familie meer.
Met haar man, en als koordirigent en zangpedagoge is dat haar gelukt. En haar hele leven zette ze zich in voor organisaties zoals het Kindermonument en AFVN/Bond van Antifascisten. Celine vond het van groot belang om de verhalen te blijven vertellen en om zich tot op hoge leeftijd in te zetten tegen het fascisme.
Net zoals haar zoon werd moeder Maria op in Auschwitz vermoord.
bron:
Stadsarchief Amsterdam, Maria Rudelsheim, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 693
Stadsarchief Amsterdam, Simon Goudeket, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 277
“Advertentie”. “De Telegraaf”. Amsterdam, 1929/10/12 00:00:00, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 30-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110569184:mpeg21:p011
Arolsen Archives, kaarten Joodse Raad, 124200019
“Advertentie”. “De tribune : soc. dem. weekblad”. Amsterdam, 1933/08/26 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 30-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010464126:mpeg21:p008
“Advertentie”. “Het volksdagblad : dagblad voor Nederland”. Amsterdam, 1938/11/30 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 30-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010474279:mpeg21:p002
“Advertentie”. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 1942/12/19 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 30-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011085081:mpeg21:p003
“Advertentie”. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 1943/12/04 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 30-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120571:mpeg21:p007
“Advertentie”. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 1943/12/04 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 30-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120571:mpeg21:p007
Celine van der Hoek – de Vries op AFVN (Antifascistische oud-Verzetsstrijders Nederland) via https://www.afvn.nl/celine-van-der-hoek-de-vries-2/ (geraadpleegd 30 mei 2020).
Vries-Rudelsheim, de (Maria/Marieke) op Joods Monument Zaanstreek via https://www.joodsmonumentzaanstreek.nl/vries-rudelsheim-de-maria-marieke/ (geradpleegd 30 mei 2020).
illustratie:
“Advertentie”. “De Telegraaf”. Amsterdam, 1929/10/12 00:00:00, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 30-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110569184:mpeg21:p011
“Advertentie”. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 1943/12/04 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 30-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120571:mpeg21:p007
gepubliceerd:
30 mei 2020
laatst bijgewerkt:
20 januari 2022