Rond 1900 hebben Leman Alexander Velleman (Groningen, 27 januari 1870 – Sobibor, 2 april 1943) en Abraham Gompert Verdoner (Amsterdam, 9 januari 1870) een ijzerhandel aan de Prins Hendrikkade 134-135. Enkele jaren later beginnen ze met de handel in rijwielen. Vanaf 1909 worden er fietsen verkocht onder de merknaam “The Magnet”, maar er is dan nog geen sprake van eigen productie.
In 1922 wilden Velleman en Verdoner naast de groothandel een volledige fietsenfabriek oprichten. Hiervoor nemen ze Jacobus van den Berg in dienst, die op de Gieterstraat 5 een fietsenfabriek opzet en daar Magnet Rijwielen opbouwt. In 1926 brandde de fabriek af en het bedrijf verhuisde naar een nieuw fabrieksgebouw aan de Asterweg 21-23 in Amsterdam-Noord. De productie van rijwielen gaat daar verder, nu onder de merknaam “Magneet”.
In 1928 is het weer mis, ook de nieuwe locatie wordt door brand verwoest. De bedrijfsleiding besluit de fabriek niet op de Asterweg te herbouwen, maar vindt een leegstaande fabriek aan de Groenesingel in Weesp. De activiteiten aan de Prins Hendrikkade werden ook overgeplaatst naar Weesp.
In 1931 is Magneet een trendsetter wanneer men begint met de productie van bruin gemoffelde en verchroomde fietsen. Dat was nieuw, tot die tijd werden er alleen zwarte fietsen geproduceerd. Dit bleek een groot succes. In 1933 stapte Velleman uit het bedrijf. Zijn aandelen – 50% – worden overgenomen door Jacobus van den Berg. Het blijft goed gaan met het bedrijf, zeker wanneer in 1934 er baanracefietsen worden gemaakt, eerst voor de bekende wielrenner Cor Blekemolen, en later de eerste Nederlandse prof-wielerploeg. Daarnaast blijft Magneet trendsetter wanneer men de productie van sportfietsen begint, de lichtere fiets met een toeristisch doel.
In 1940 begint een moeilijke periode voor het bedrijf. Verdoner is Joods, krijgt in 1942 een aanstellen op de afdeling Financiën van de Joodsche Raad en moet uiteindelijk onderduiken. Van den Berg kan wel door met het bedrijf, maar alleen onder toezicht van een Verwalter. Het bedrijf wordt gezien als een Joods bedrijf en tijdens de oorlog grotendeels ontmanteld. In 1942 moet Magneet vertrekken uit de gebouwen aan de Groenesingel, de bezetter heeft deze gebouwen nodig voor vliegtuigbouwer Fokker. Magneet verhuisde naar de Achtergracht in Weesp maar was inmiddels veel kleiner. De gebouwen aan de Groenesingel kreeg Magneet in 1945 niet meer terug.
Verdoner krijgt kanker en overlijdt in 1947. Na zijn overlijden koopt Van den Berg de familie Verdoner uit. in 1948 wordt de fabriek aan de Achtergracht door brand verwoest.
Van den Berg vindt een nieuwe locatie; villa Casparus in Weesp. Dit is de oude woning van een van de directeuren van Van Houten’s chocoladefabriek en de woning wordt verbouwd tot een moderne fabriek. De concurrentie is echter groot en het merk Locomotief is op een aantal vlakken nu de marktleider.
In 1956 overleed Van den Berg, en hij werd opgevolgd door zijn zoons. Het bedrijf blijft redelijk goed draaien, maar in 1969 blijven door fusies alleen de grote merken bestaan. Magneet ontkomt daar ook niet aan en de rijwielproductie wordt aan Batavus verkocht. De handelsonderneming bestaat tot 1976, toen werd het bedrijf opgeheven.
bron:
wikipedia,
magneetclub.nl
“Advertentie Asterweg”. “De courant Het nieuws van den dag”. Amsterdam, 1926/11/05 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 12-04-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000603109:mpeg21:p00008.
Arnold Douwes, The Secret Diary of Arnold Douwes: Rescue in the Occupied Netherlands (Bloomington 2019).
Abraham Verdoner, Stadsarchief Amsterdam, https://archief.amsterdam/indexen/persons?ss=%7B%22q%22:%22abraham%20verdoner%22%7D
illustratie:
“Advertentie Asterweg”. “De courant Het nieuws van den dag”. Amsterdam, 1926/11/05 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 12-04-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000603109:mpeg21:p00008
gepubliceerd:
21 april 2016
laatst bijgewerkt:
30 juni 2023