door Erik Langeveld
Op de Tolstraat 29 werd op 15 juli 1921 fagottist Louis Salomons geboren als zoon van Henri Salomons en Christina Schraagé. Hij was van eenvoudige komaf maar had één bijzonder familielid: Joseph Samuel de Groen, tweede fagottist van het Concertgebouw Orkest gedurende de jaren 1888-1932.
Joseph Samuel de Groen (Rotterdam, – Westerbork, ) heeft een belangrijke rol gespeeld in het leven van zijn achterneef Louis. Hij zorgde ervoor dat deze al op zijn tiende jaar naar het Amsterdams Muzieklyceum (nu het Conservatorium) ging, waar hij les kreeg van Piet Elders, de eerste fagottist van het Concertgebouw Orkest. Al op zijn veertiende had hij zijn diploma op zak en kreeg hij zijn eerste betaalde schnabbels bij de radio orkesten.
Verder had Louis een neef Joseph Samson, ook fagottist, die in 1936 door Arturo Toscanini werd aangenomen voor het Palestine Symphony Orchestra, een orkest dat bedoeld was om Joodse musici die in eigen land vervolgd werden een veilig heenkomen te bieden. Joseph Samson wist Louis over te halen om ook naar Tel Aviv te komen. In september 1937 reisde Louis zijn neef achterna.
Aan het Palestijnse avontuur kwam snel een eind. In september 1938 was hij alweer terug Nederland om de post van plaatsvervangend solo-fagottist in het Concertgebouw Orkest in te vullen.
Op 12 februari 1941 trouwde Louis met Cootje Obdam, een fluitiste die hij had leren kennen toen ze remplaceerde bij het Concertgebouw Orkest. Het echtpaar trok in bij de grootouders van Cootje in de Reggestraat 19-3 hoog. Enkele maanden later, op 6 mei 1941, werd Salomons in het kader van de arisering van de Nederlandse orkesten ontslagen. Op 9 juni speelde hij zijn laatste concert met het Concertgebouw Orkest in de oorlog.
Vanaf oktober dat jaar speelde Salomons in het Joods Symfonie Orkest dat opgericht was om de ontslagen joodse orkestleden een baan te bieden. Daarnaast werkte hij ook regelmatig mee met het Joods Kamer Orkest en het Groot Joods Amusements Orkest. Hij trad ook af en toe als solist op. In juni 1942 gaf het JSO zijn laatste concert.
Toen de deportaties in de zomer van 1942 begonnen, besloot Louis om onder te duiken. Eerst trokken Louis en Cootje in bij zijn moeder op de Tolstraat 29. Maar spoedig daarna vond hij een onderduikadres op de Stadhouderskade 136 bij de bekende klaveciniste Janny van Wering, een hartsvriendin van zijn vrouw.
Na de bevrijding nam Salomons zijn plek in het orkest weer in. Maar omdat de sfeer hem niet meer beviel, ging hij graag in op de uitnodiging van de beroemde dirigent Erich Kleiber om in het Orquesta Filarmonica de Habana op Cuba te komen te spelen. In september 1946 vertrokken Louis en Cootje naar Cuba.
Voor Cootje werd het een kort verblijf: zij kon niet wennen aan de primitieve omstandigheden en ging al spoedig terug naar Nederland. Louis bleef achter. Het huwelijk zou geen stand houden. De scheiding werd in 1949 uitgesproken. In dat jaar vertrok Louis naar het Orquesta Nacional de Mexcio, ditmaal op uitnodiging van dirigent Sergiu Celibidache die hem in Habana had horen spelen.
In Mexico verwierf Salomons zich een grote roem met zijn spel. Maar Nederland bleef trekken. In 1966-67 speelde hij een jaar in het Residentie Orkest. Desondanks bleef Mexico zijn standplaats. Toen hij in de winter van 1970 een bezoek bracht aan vrienden in Naarden werd hij slachtoffer van een aanrijding. Hij overleefde het ongeval niet.
Louis Salomons was nog maar negenenveertig jaar oud.
bron:
artikel geschreven door Erik Langeveld, met vriendelijke dank voor de toestemming tot overname.
“uit de KUNST (in memoriam)”. “De tijd : dagblad voor Nederland”. Amsterdam, 1970/12/28 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 02-09-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110610268:mpeg21:p007.
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Louis Salomons Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 703.
www.joodsmonument.nl, lemma Joseph de Groen (geraadpleegd 2 september 2020).
illustratie:
“uit de KUNST (in memoriam)”. “De tijd : dagblad voor Nederland”. Amsterdam, 1970/12/28 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 02-09-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110610268:mpeg21:p007.
gepubliceerd:
2 september 2020
laatst bijgewerkt:
10 oktober 2024