De Leprozengracht werd in 1882 gedempt en vormde daarna, samen met de toen eveneens gedempte Houtgracht, een deel van het Waterlooplein. De straathandelaren die hun handel dreven in de omgeving van de Jodenbreestraat moesten hun nering toen verplaatsen naar deze nieuwe locatie. Ze zagen er geen heil in. Ze vonden het plein te winderig en dachten dat de klanten daar niet zouden komen.
Leprozengracht – De Cyperse Kat
In 1661 renoveerde weduwe Leonore de Paz, alias Ester Levy Maduro (ca. 1609 – 1666) haar huis en hernoemde het De Cyperse Kat. De matseiwa (zerk) van Ester op Beth Haim in Ouderkerk aan de Amstel is versierd met katten.
Leprozengracht 4 – Meubelmaker Sammes
J. J. Sammes vestigde zijn meubelmakerij op dit adres in juli 1876. De nabijheid van de diamantindustrie is eveneens aan zijn advertentie af te lezen, hij is ook gespecialiseerd om daar benodigdheden voor te maken. Waarschijnlijk was dit Joseph Jacob Sammes (Amsterdam, 13 juni 1823).
Leprozengracht 8 – Abraham Grünberg
Abraham Grünberg (Amsterdam, 21 oktober 1849 – Amsterdam, 25 juli 1930) adverteerde in 1883 en meldde dat hij nog enkele dag- en avonduren beschikbaar had voor het geven van privaatonderwijs. Abraham was godsdienstonderwijzer en gehuwd met Naatje Kosman (Den Haag, 14 maart 1845). Ze hadden twee kinderen, George (Amsterdam, 23 juni 1880 – onbekend, 1 augustus 1943) en Geertruida (Amsterdam, 4 mei 1881 – Auschwitz, 28 september 1942). Lees verder.
Leprozengracht 13 – Michel Schrijver
Michel Schrijver (Amsterdam, – Sobibor, ) was secretaris van de Vereniging Hulp voor Minvermoogenden Weezen en woonde op dit adres. In 1879 plaatste hij een advertentie in het Nieuw Israëlietisch Weekblad omdat er in het Jongensweeshuis plaats was voor twee wezen. De heer Schrijver was van beroep makelaar in assurantiën en hij verhuisde in april 1882 naar Amstel 314 (hoek Achtergracht).
Leprozengracht 13 – Restauratie Van der Hoek
Nadat Schrijver verhuisd was vestigde zich op dit adres een restaurant, dat onder de naam “Restauratie Van der Hoek” vanaf juli 1882 in het Nieuw Israëlietisch Weekblad adverteerde. Hier woonde het gezin van vleeshouwer (slager) Salomon van der Hoek (Bolsward, 14 mei 1820 – Amsterdam, 17 december 1886), zijn tweede vrouw Hester Deutz (Amsterdam, 1824 – Amsterdam, 6 mei 1883) en hun kinderen Sebilla (Harlingen, 24 oktober 1862 – Auschwitz, 5 oktober 1942), Rachel (Harlingen, 27 mei 1864 – Sobibor, 30 april 1943) en David (Harlingen, 27 mei 1865 – Amsterdam, 27 november 1904).
Leprozengracht 17 – M. A. Konijn
Op dit adres woonde vanaf ca. 1865 Mozes Abraham Konijn (Amsterdam, 19 maart 1828 – Amsterdam, 11 maart 1905). Bij hem konden bestellingen worden gedaan voor etrogs en loelavs (religieuze attributen voor Soekot, Loofhuttenfeest) die dan door zijn broer Barend Abraham Konijn (Amsterdam, 2 februari 1820 – Amsterdam, 21 juni 1890) werden verkocht. Mozes was gehuwd met Hannaatje Stodel (Amsterdam, 3 augustus 1831 – Amsterdam, 5 september 1894). Zij hadden de volgende kinderen: Abraham (Amsterdam, 15 juli 1855 – Amsterdam, 12 november 1830), Betje (Amsterdam, 13 januari 1857), Grietje (Amsterdam, 24 november 1858 – 15 mei 1916), Esther (Amsterdam, 3 oktober 1860 – 10 december 1922), Jacob (Amsterdam, 19 augustus 1862) en Isaac (Amsterdam, 27 maart 1865).
Leprozengracht 20 – behangerij Grewel
Hijman Sander Grewel (Amsterdam, 5 juni 1821) had rond 1873 op dit adres zijn behangerij. In maart 1875 werd de zaak verhuisd naar de Gelderschekade. Hijman was gehuwd met Vogeltje van der Tong (Amsterdam, 19 september 1819).
Leprozengracht 23 – behanger Abraham Philip Stranders
Abraham Philip Stranders (Amsterdam, 18 juli 1840) verhuisde in augustus 1877 van de Dijkstraat 41 naar dit adres.
Leprozengracht 23 – Ricardo’s leesinrichting
Ricardo’s leesinrichting was hier gevestigd in 1880. Er werd door hen een advertentie geplaatst aangezien er ergens ruimte was voor twee kostgangers. Bij Ricardo kon men de brief achterlaten wilde men in aanmerking komen. De zaak was genoemd naar Ester Ricardo (Amsterdam, 18 januari 1842). Zijn was gehuwd met koopman Nathan Polak (Zwolle, 4 september 1840).
Leprozengracht 25 – H. Wans
H. Wans (vermoedelijk Hartog Wans, 25 juli 1850) verkocht rond 1879 koosjere gemalen kaas van Louis de Haaff uit Rotterdam. Hij was voor hem depothouder.
Leprozengracht 28 – E. Zomerplaag
In juli 1880 plaatste E. Zomerplaag, die contactpersoon was van de godsdienstige vereniging Resjiet Tov (resjies touw) een annonce waarin voor de Hoge Feestdagen een functionaris werd gevraagd. Elias Zomerplaag (Amsterdam, 16 mei 1862) was een zoon van Jacob Elias Zomerplaag (Amsterdam, 28 maart 1827) en Dina Velleman (Amsterdam, 13 pril 1826). Vader was Sefardisch, moeder Asjkenazisch.
Leprozengracht 30 – Israëlitische Boterhal
Op dit adres was in 1882 de Israëlitische Boterhal gevestigd van de firma Van Saxen & Co.
Leprozengracht 35 – H. J. Levee
In 1878 stelde Hartog Jacob Levee (Amsterdam, 10 december 1810) zich beschikbaar voor het geven van godsdienstonderwijs aan de Israëlitische jeugd. Hartog was gehuwd met Marianne van Strien (Amsterdam, 19 augustus 1809).
Leprozengracht 35
Rond 1879 was H. Wans depothouder voor Louis de Haaff van de Hang 40 in Rotterdam. Er werd hier koosjere gemalen kaas geleverd. De kaas werd onder toezicht van rabbijn Berenstein uit Den Haag geproduceerd.
Leprozengracht 38 – café-restaurant Horowitz
Wolf Horowitz (Krakau, 28 december 1844) plaatste een advertentie in 1883 in het Nieuw Israëlietisch Weekblad. Hij beval het koosjere café-restaurant op dit adres ‘minzaam bij het publiek’ aan. Wolf was gehuwd met Fany Feicze (Krakau, 1849). Fany en Wolf hadden de volgende kinderen: Rosa (Potbusch, 23 maart 1877), Sara Lea (Potbusch, 24 april 1878) en Michael David (Amsterdam, 23 juni 1883).
Leprozengracht 112 – H. B. Perel
Advertenties om hulp aan wezen en andere hulpbehoevenden waren advertenties die zeer veelvuldig in de krant voorkwamen. In deze advertentie uit 1867 is het bovendien bijzonder dat hier functionarissen van diverse geloofsrichtingen samen de oproep doen. Verder woonde op dit adres de hof-pedicure van Zijne Majesteit de Koning. Het betrof hier Koning Willem III, die van 1849 – 1890 regeerde.
Pedicure Henri Baruch Perel werd in Brussel geboren op 2 december 1822. Hij staat in het archief geregistreerd als likdoornsnijder. Hij was gehuwd met Sara (1822) en zij kregen drie kinderen:
David Henri (Amsterdam, 5 februari 1842), Salomon (Amsterdam, 17 augustus 1847) en Abraham (Amsterdam, 17 juli 1849).
Leprozengracht 120 – Grewel – Van der Tong
Het echtpaar Hijman Sander Grewel (Amsterdam, 5 juni 1821 – Amsterdam, 3 juli 1899) en Vogeltje Leman van der Tong (Amsterdam, 7 augustus 1819) vierde op 11 en 12 juni 1870 hun 25-jarig huwelijk.
Leprozengracht P 276 – J. S. Italiaander en M. S. Schorlesheim
Italiaander en Schorlesheim hadden een school waar ze rond 1868 een leercursus voor Godsdienstig Onderwijs openstelde voor leerlingen aan Stadsburger- of Tusschenscholen.
Leprozengracht hoek Amstelplein
Op deze hoek was een koffijhuis gevestigd, een café dus. Het interessante aan deze advertentie is dat een van de uitbaters Tobias Bamberg was, wat in dit geval een van de goochelaars uit de bekende Bamberg-familie zou kunnen zijn. Hij wordt verder hier beschreven.
Leprozengracht hoek Lange Houtstraat – kleermaker Duijts.
Salomon B. Duits (Amsterdam, 31 oktober 1849) was tailleur – kleermaker – en vestigde zijn zaak hier in 1875. Hij was tot die tijd gevestigd in de Zanddwarsstraat. Salomon was gehuwd met Rachel Spijer (Amsterdam, 10 november 1850) .
bron:
“Advertentie Perel”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 18-10-1867. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871562:mpeg21:a0005
“Advertentie koffijhuis”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 22-11-1867. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871567:mpeg21:a0014
“Familiebericht Grewel”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 12-09-1873. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872858:mpeg21:a0015
“Advertentie Grewel”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 12-03-1875. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872936:mpeg21:a0015
“Advertentie Duits”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 08-10-1875. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872294:mpeg21:a0010
“Advertentie Sammes”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 07-07-1876. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872333:mpeg21:a0010
“Advertentie Levee”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 12-07-1878. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871967:mpeg21:a0010
“Advertentie Schrijver”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 26-12-1879. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860673:mpeg21:a0014|
“Advertentie Ricardo’s”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 17-12-1880. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860724:mpeg21:a0022
“Advertentie Saxen”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 24-03-1882. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860855:mpeg21:a0014
“Advertentie Schrijver”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 28-04-1882. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860859:mpeg21:a0015
“Advertentie Van der Hoek”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 14-07-1882. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860870:mpeg21:a0015
“Advertentie Grünberg”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 30-03-1883. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860907:mpeg21:a0009
“Advertentie Horowitz”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 25-05-1883. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860915:mpeg21:a0021
Stadsarchief Amsterdam, bevolkingsregister 1851 – 1853, Perel
M. A. Konijn, Weekblad voor Israëlieten, jrg 11, 1865, no 8, 08-09-1865. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005595009:00001
Italiaander en Schorlesheim, Weekblad voor Israëlieten, jrg 13, 1868, no 27, 17-01-1868. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005596079:00001
M. A. Konijn, Israelietische nieuwsbode; wekelijks orgaan voor Israelitische belangen, jrg 1, 1875, no 14, 01-10-1875. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005536015:00001
Abraham Philip Stranders, Weekblad voor Israëlieten, jrg 23, 1877, no 9, 31-08-1877. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005599009:00001
Stadsarchief Amsterdam, Abraham Philip Stranders, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 221.
Mozes Abraham Konijn, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1906.
Ester Ricardo, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1906.
Hartog Jacob Levee, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1851-1853, archiefnummer 5000, inventarisnummer 474, blad pagina 726.
Wolf Horowitz, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1911.
David van der Hoek, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1906.
Salomon Duijts, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1911.
Grewel – Van der Tong, Weekblad voor Israëlieten. 10 juni 1870. Geraadpleegd op Delpher op 31-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005597100:00001.
Wans, Israelietische nieuwsbode.14 maart 1879. Geraadpleegd op Delpher op 31-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005537090:00001.
Zomerplaag, Onafhankelijk Israëlitisch orgaan voor Nederland. 3 juli 1880. Geraadpleegd op Delpher op 31-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005603110:00001.
Zomerplaag, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1911.
Illustratie:
“Advertentie Perel”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 18-10-1867. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871562:mpeg21:a0005
“Advertentie koffijhuis”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 22-11-1867. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871567:mpeg21:a0014
“Advertentie Sammes”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 07-07-1876. Geraadpleegd op Delpher op 17-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872333:mpeg21:a0010.
Stranders, Weekblad voor Israëlieten. 28 decem ber 1877 Geraadpleegd op Delpher op 31-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005599026:00001
gepubliceerd:
16 december 2016
Laatst bijgewerkt:
26 mei 2024