Jeroen Krabbé vertelde op 16 april 2023 tijdens de boekpresentatie van Joodse Huizen 9 in het Victoria-hotel in Amsterdam over Berta (Thea) Vig-Fuchs voor wie hij op de Eerste Helmersstraat 111-1 geen Stolperstein heeft laten plaatsen, maar haar naam op het bellenbord heeft gezet. Dit ter herinnering aan deze vrouw. Wie was Berta?
Berta Fuchs, dochter van tandtechnicus Richard Fuchs en Betty Fischer, werd op 31 augustus 1911 in Wenen geboren. Ze trouwde op 24 april 1935 met muziekleraar en pianist Ladislas Laszlo Vig (Baja, Hongarije, 17 augustus 1907), zoon van Adolf Vig en Karolina Epstein. In juni 1938 werden Berta en Laszlo geregistreerd in Bussum, waar ze op de Waltherlaan 33 gingen wonen. Ze waren echter al voor januari 1935 in Nederland, toen werd in een viertal kranten hun huwelijksaankondiging geplaatst. Het gemeentearchief van Den Haag laat vervolgens zien dat Ladislas Laszlo Vig en Berta Fuchs op 22 september 1934 vanuit Boedapest naar Den Haag kwamen en daar op de Gedempte Burgwal gingen wonen. In 1936 gingen ze naar Rotterdam, vervolgens naar Bussum.
In december 1938 woonden Berta en Laszlo op de Leidsegracht 111 in Amsterdam om daarna, volgens de woningkaart, op de 1e Helmersstraat 111-1 te gaan wonen, en daarna te verhuizen naar de 1e Constantijn Huijgensstraat 105hs. De kaart van de Joodsche Raad geeft vervolgens aan dat Laszlo en Berta op de Roompotstraat 5hs woonden hetgeen bevestigd wordt door de woningkaart van dat adres. Op die kaart is aangegeven dat ze hier kwamen wonen vanaf de 1e Constantijn Huijgensstraat 105hs.
De kaart van de Joodsche Raad geeft nog een gegeven prijs. Laszlo is niet alleen gehuwd met Berta Fuchs, maar zij hadden een dochter Elisabeth, die werd geboren op 10 februari 1942. In het Algemeen Handelsblad van 14 februari 1942 werd dit bevestigd.
De kaart van Berta van de Joodsche Raad geeft vervolgens aan dat zij op 9 mei 1944 in Westerbork werd geregistreerd en in Strafbarak 67 terecht kwam. Vermoedelijk was ze met haar dochter Elisabeth ondergedoken en werd gearresteerd. Vervolgens werd Berta op 19 mei gedeporteerd naar Auschwitz waar ze bij aankomst op 22 mei 1944 werd vermoord. Ook dochter Elisabeth werd met haar moeder gedeporteerd en vermoord.
Op de kaart van Laszlo is niet aangegeven dat hij op transport ging en ook niet dat hij in Westerbork heeft gezeten. Waarschijnlijk overleefde hij in de onderduik. Gegevens van na de oorlog zijn niet over hem gevonden. In 1978 kwam er een oproep in De Telegraaf vanuit Zuid-Afrika, men wilde meer weten over dit gezin. Dat was het laatste spoor.
Opmerking:
bij de spelling van de voornaam van Berta is de spelling volgens het Stadsarchief Amsterdam aangehouden.
bron:
Laszlo Vig, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 859.
1e Helmersstraat 111-1, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 117.
Elisabeth Vig, BURGERLIJKE STAND. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 14-02-1942. Geraadpleegd op Delpher op 17-04-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000054371:mpeg21:p010.
Laszlo Vig, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130390236 (Laszlo VIG).
Oproep, Advertentie. “De Telegraaf”. Amsterdam, 08-07-1978, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 17-04-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011200231:mpeg21:p016.
Berta Fuchs, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130390234 (Berta VIG FUCHS).
Ladislas Laszlo Vig, Gemeentearchief Den Haag, Haags Gemeentearchief te Den Haag, Bevolkingsregister, Bevolkingsregister gemeente Den Haag, ‘s-Gravenhage, archief 354-01, inventarisnummer 1824, 1913, Haags Bevolkingsregister (gezinskaarten).
Elisabeth Vig, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130390235 (Elisabeth VIG).
illustratie:
Laszlo Vig, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130390236 (Laszlo VIG).
gepubliceerd:
17 april 2023
laatst bijgewerkt:
17 april 2023