Cornelius (Cernelius) Hauer werd als Cornel Hauer op 18 april 1889 in Wenen geboren als zoon van Isidor Hauer en Josefa Hahn. Hij trouwde op 21 december 1938 te Amsterdam met Johanna Maria Kortmulder (Rotterdam, 28 juli 1914 – 26 januari 2003). In Amsterdam woonde Cornelius op verschillende adressen, zoals op de Herengracht 557 en de Amstel 128 (148?). Op 1 september 1939 verhuisde het gezin naar de Willemsparkweg 128hs.
Cornelius werd geboren als zoon in een Hongaarse-Joodse familie. Vader en moeder hadden het Jodendom verlaten en waren katholiek geworden.
Vader was fabrikant van zoetwaren en hij stuurde zijn zoon naar de grafische school in Berlijn. Daar was Cornelius echter niet vaak te vinden. Hij struinde liever de kermissen af om daar te kijken naar de goochelaars. Hij werd er als talent ontdekt en begon op de kermissen zijn carrière.
De Eerste Wereldoorlog werd een cesuur in zijn loopbaan. Hij vocht voor Duitsland en het leger van de Kaiser zond hem naar het front in Rusland. Cornelius werd er krijgsgevangen gemaakt door de Russen en kwam terecht in een kamp in Siberië. Hij ontvluchtte dit kamp, en tijdens die vlucht liep hij een zware oorontsteking op waardoor hij slechthorend werd. Het lukte Cornelius om terug te keren naar Duitsland.
In de twintiger jaren werd Cornelius door impresario Max van Gelder naar Amsterdam gehaald. Dit impresariaat had ook goochelaar Ben Ali Libi onder contract.
Onder de artiestennaam Larette werd Cornelius dé goochelaar van zijn tijd. Zijn roem ging zo ver dat hij de hofgoochelaar genoemd kon worden, hij trad regelmatig op voor Prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Wilhelmina.
Cornelius kon met zijn vak zijn brood goed verdienen, wat af te lezen is aan de locaties waar hij woonde; -de Herengracht, de Amstel en vanaf 1939 de Willemsparkweg, maar ook aan de talloze aankondigingen van zijn optredens in Nederland. Optredens in kleine zaaltjes, maar ook bij grote gezelschappen. Larette werd “top of the bill”.
Studio Larette
Cornelius richtte in Amsterdam de “Nederlandsche Verkoopcentrale van Moderne Goocheltrucs” op, een bedrijf dat al snel bekend werd onder de naam Studio Larette. Hij verkocht daar zijn trucs, zoals nu ook nog gewoon is in de wereld van de goochelaars, met de bijbehorende apparatuur. De winkel was in het souterrain van zijn huis op de Willemsparkweg 128hs gevestigd.
Na de oorlog heeft Studio Larette nog een tijd bestaan. Het Limburg Dagblad maakt er in 1955 nog melding van.
Oorlog
In eerste instantie maakte de oorlog niet veel verschil voor Cornelius. Hij beschouwde zichzelf niet als Joods. Zijn ouders waren immers al over gegaan tot het katholicisme en zijn vrouw, Johanna, was in Rotterdam geboren uit een Brabantse katholieke familie.
Zelfs wanneer de bezetter de Neurenberger Rassenwetten van toepassing op hem verklaarde, was hij als gemengd gehuwde Jood vooralsnog gevrijwaard van deportatie.
Cornelius liep zonder ster op zijn jas, bleef optreden en zette zijn zaak voort. Zo kocht in de zomer van 1942 de jonge goochelamateur Dick Harris, de later manager van Rudi Carell, nog drie goocheltrucs bij Cornelius, en ook Bram Bongers, beter bekend als de goochelaar Fred Kaps, was een van zijn klanten.
14 mei 1943
Wat er gebeurde op 14 mei 1943 is niet helemaal duidelijk. Er stonden twee Duitsers op de stoep. Dat was niet ongebruikelijk, want Studio Larette werd ook vermeld in het Duitse goochelblad Die Magie. Er kwamen daarom regelmatig Duitse soldaten naar de zaak om trucs te kopen voor hun feesten.
Er zijn lezingen die melden dat de soldaten voor de bovenburen kwamen, maar op dat adres is niet vinden of er Joodse bovenburen waren. In ieder geval is Cornelius naar een andere kamer gelopen, heeft daar een pistool gepakt en heeft zichzelf neergeschoten. Toen Johanna en de soldaten bij hem kwamen was Cornelius al dood.
Op 18 mei 1943 werd Cornelius, onder grote belangstelling, begraven op de RK Begraafplaats Buitenveldert.
Over de ware doodoorzaak van Cornelius mocht in de pers niet geschreven worden. Het was niet toegestaan om dergelijke berichten over Joden publiek te maken. Pas in oktober 1945 werd in “Triks, Nederlands Maandblad voor de Goochelkunst” Cornelius herdacht als “een van hen die als slachtoffer van het nazi-regime voorgoed van het toneel zijn verdwenen”.
verder
Johanna (Joke) Kortmulder was tevens medewerkster van Larette. Zij hertrouwde in 1949 met William Harry Potter (Crawley, UK, 8 augustus 1914 – 23 februari 1951) en op 9 september 1962 met Johan Reith (Maarsseveen, 5 juni 1902 – 25 oktober 1990).
bron:
stadsarchief Amsterdam, persoonskaart
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart
Gelder, Henk van, Larette de goochelkunstenaar, Ons Amsterdam, januari 2010
joodsmonument.nl, pagina cornelius hauer (geraadpleegd 15 nov 2014)
Het nieuws van de Dag, 18 mei 1943, Larette overleden
Limburgs Dagblad, 12 aug 1955, Studio Larette in Amsterdam
Mierlo, Stefan van, Met een lach, een babbel en een goocheldoos, Nieuw Israëlietisch Weekblad, 2 sep 1994
advertenties en artikelen:
Larette in Hamdorf, Gooi- en Eemlander, 3 jan 1936
Optreden Larette, De Graafschap-bode, 20 jan 1936
illustratie
Mierlo, Stefan van, Met een lach, een babbel en een goocheldoos, Nieuw Israëlietisch Weekblad, 2 sep 1994
Film
youtube, old school magic TV, van hier en daar uit Nederland, filmpje toont grotendeels Larette.
gepubliceerd:
2 mei 2016
laatst bijgewerkt:
14 mei 2021