Het deel van de stad waar de Koningsstraat zich nu bevindt, tussen de Nieuwmarkt en de Oudeschans, werd in het begin van de zestiende eeuw in gebruik genomen als havengebied en werd Lastage genoemd. Eind zestiende eeuw werden de werven van de Lastage onteigend door het stadsbestuur en werd hier een woonwijk aangelegd, de Koningsstraat ontstond toen. De naamgeving van deze nieuwe straten in de Lastage (Jonkerstraat, Ridderstraat, Keizersstraat en Koningsstraat) is het vroegste voorbeeld in Nederland van straatnaamgeving door een overheid. De naamkeuzes waren ongebruikelijk omdat Nederland in die tijd een republiek was. De namen hadden niets te maken met de ligging van de buurt, met de eigenaren van de grond of met haar bewoners. De straat lag in de voormalige Jodenbuurt en had een groot aantal Joodse bewoners, de eerste Joodse vestiging in Amsterdam was door Sefardische Joden in deze buurt.
Koningsstraat 6 – Kruidenier Abraham Plas
Op dit adres was een kruidenierswinkel en verkooppunt van koosjer brood gevestigd. De eigenaars van de winkel was het echtpaar Abraham Plas (Amsterdam, – Sobibor, ) en Heintje Plas – van Rheenen (Amsterdam, – Sobibor, ). Abraham en Heintje trouwden op 6 januari 1904 en ze kregen vier kinderen, waarvan hun enige dochtertje Anna (Amsterdam, 28 november 1908) maar vijf maanden oud werd. De andere kinderen waren Arie (Amsterdam, 10 mei 1904), Simon (Amsterdam, 19 april 1905) en Joseph (Amsterdam, 18 oktober 1906). Abraham was diamantwerker en raakte in de periode dat de diamantindustrie op de teruggang was werkloos. Hij begon een eigen zaak, een kruidenierswinkel met brooddepot op de Koningsstraat 5. In augustus 1936 gaat het gezin naar de overkant, naar nummer 6 en ze gaan daar boven de zaak wonen. Meer over dit gezin via deze link.
Koningsstraat 13 – N. V. J. Sajet
N. V. J. Sajet was een groothandel die onder andere koosjere stroopwafels leverde. Het bedrijf was hier in ieder geval in 1940 gevestigd. De firma Sajet was in 1954 nog op dit adres gevestigd. Lees verder.
Koningsstraat 13 – Branca Simons
Op nummer 13 woonde ook de ongehuwde Branca Simons (Amsterdam, – Auschwitz, ), die werkzaam was als huishoudster. Zij was geboren in de Roode Leeuwengang, een van de gangen in de Valkenburgerstraat, berucht om de krotwoningen. Branca had vier broers en vier zussen, die allen vermoord zijn in Duitsland.
Koningsstraat 18 – sigarenmaker Druijf
Mozes Druijf (Amsterdam, 7 april 1885) woonde op dit adres met zijn vrouw Esther Benavente (Amsterdam, 4 juli 1886) en hun dochter Rebecca Jacoba (Amsterdam, 6 oktober 1909) en Judith Benvenida (Amsterdam, – Auschwitz, ). Mozes was sigarenmaker van beroep en begon later een winkel in tabakswaren. Op 21 juli 1910 verhuisde het gezin naar Koningsstraat 16, in 1923 gevolgd door een verhuizing naar de Nieuwe Prinsengracht 26. Esther Benavente was de zuster van Bertha Benavente.
Koningsstraat 32-34 – koekfabriek De Onderneming
Voor de Tweede Wereldoorlog was koekfabriek ‘De Onderneming’ eerst op dit adres gevestigd, later op de Schaafstraat 24.
Koningsstraat 40 – Slagerij S. Veldman
In 1942 was hier slagerij S. Veldman gevestigd, een van de slagerijen waar Joodse klanten tijdens de oorlog nog mochten kopen. Samuel Veldman (Amsterdam, 12 april 1908 – Sobibor, ) was de slager. Hij was de zoon van Salomon Veldman (Opsterland, 11 december 1872 – Amsterdam, 10 december 1932) en Vrouwtje Blog (Amsterdam, 13 juni 1879 – Sobibor, ). Samuel had volgens andere gegevens (ook) een slagerij op de Nieuwe Amstelstraat 7-9.
Koningsstraat 42-44-46 – Firma Asser
Op dit adres was in 1931 de Firma Asser gevestigd. Zij verkochten bedden, tapijten, meubelen en alle zaken die nodig waren voor de huisinrichting.
Koningsstraat 52 – poelier De Haan
De Rotterdamse poelier Andries de Haan van de Helmersstraat zag bij het bombardement op Rotterdam van 14 mei 1940 zijn zaak in vlammen opgaan. Hij en zijn gezin kwam in Amsterdam terecht en ging wonen op de Sint Anthoniesbreestraat 58. Op 7 oktober 1940 kreeg Andries toestemming om op dit adres een zaak te beginnen. Of de zaak er ooit geweest is, is niet duidelijk. In de kranten is er geen advertentie gevonden van de zaak uit de beginjaren van de oorlog.
bron:
algemene informatie via Wikipedia, lemma Koningsstraat
informatie over gezin Plas met vriendelijke toestemming via https://www.helenavanessen.nl/installatie-gedenken/ (geraadpleegd 1 september 2018)
“MALAISE-PRIJZEN firma Asser.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 02-01-1931. Geraadpleegd op Delpher op 01-09-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858650:mpeg21:a0054
“Advertentie Sajet”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 05-01-1940. Geraadpleegd op Delpher op 01-09-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874605:mpeg21:a0015
“Advertentie Sajet”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-05-1954. Geraadpleegd op Delpher op 01-09-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858316:mpeg21:a0014
“Mededeeling Veldman”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 24-04-1942. Geraadpleegd op Delpher op 01-09-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318315:mpeg21:a000S3
Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Samuel Veldman
www.joodsmonument.nl, lemma Samuel Veldman (geraadpleegd 1 september 2018)
stadsarchief Amsterdam, Druijf, M. – 07-04-1885 – 5422-0346-3550
aanvulling Poelier de Haan met dank aan Ditha Willemsen (1 november 2018)
illustratie:
gezin Plas met vriendelijke toestemming via https://www.helenavanessen.nl/installatie-gedenken/ (geraadpleegd 1 september 2018)
“Advertentie Sajet”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 05-01-1940. Geraadpleegd op Delpher op 01-09-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874605:mpeg21:a0015
Afbeelding vestigingsvergunning poelier De Haan met dank aan Ditha Willemsen
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Inhuldiging Koningin Wilhelmina. Ingang Koningsstraat, met erepoort. Rechts: Nieuwmarkt nr. 1 en links: Geldersekade nr. 123. september 1898. OSIM00001005279
gepubliceerd:
1 september 2018
laatst bijgewerkt:
29 mei 2023