De Koningslaan in Amsterdam-Zuid is vernoemd naar de negentiende eeuwse koningen uit het Huis van Oranje-Nassau. De straat slingert zich aan de zuid-west zijde van het Vondelpark, straten in de buurt heten de Emmalaan, de Koninginneweg, de Oranje-Nassaulaan en de Prins Hendriklaan. De Koningslaan begint in het oosten bij de Koninginneweg en eindigt in het westen bij de Oranje-Nassaulaan. De laan wordt gekenmerkt door villa’s de met de rugzijde vaak richting Vondelpark zijn gericht.
Koningslaan 4 – Julie Keyser – Horwitz
Julie Keijser – Horwitz (Frankfurt, 8 januari 1862) overleed hier in mei 1939 in de ouderdom van 77 jaar. Julie was de echtgenote van bankier Maurits Keijser (Amsterdam, 30 oktober 1860).
Koningslaan 12 – Villa Rosa
De opdrachtgever voor dit bijzondere pand waren Josef Cohen en zijn vrouw Rosa Wittgenstein, eigenaren van Maison de Bonneterie in Amsterdam. Het pand werd in 1912 gebouwd en was ontworpen door de architect die ook Maison de Bonneterie op het Rokin ontwierp, A. Jacot. Het pand werd tijdens de oorlog geconfisqueerd door de Nederlandse SS.
Koningslaan 19hs– Georg Eugen Hecht
Georg Eugen Hecht (Breslau, – Amsterdam, ) was directeur bij Gerzon en woonde hier aan het begin van de oorlog. Hij was gehuwd met Emilie Gerzon (Keulen, 11 september 1889 – Amsterdam, 28 april 1977) en zij hadden twee zoons, Bernd (Rotterdam, 6 april 1914 – Florida, 13 januari 2000) en Alfred Maurits (Rotterdam, 5 juli 1917 – 20 augustus 2001).
Koningslaan 20 – Van Amerongen
Op dit adres woonde in 1941 de familie Van Amerongen. Simon van Amerongen (Amsterdam, 7 november 1888 – Amsterdam, 15 juni 1960) was vertegenwoordiger in manufacturen. Tijdens de oorlog had hij een aanstelling bij de Joodsche Raad. Simon was gehuwd met Aline Vogelina Cohen (Amsterdam, 7 november 1892 – Amsterdam, 23 april 1953).
Koningslaan 31-33 – Commissie voor Oorlogspleegkinderen
In 1946 werd hier de Commissie voor Oorlogspleegkinderen gevestigd.
Koningslaan 34 – Cornelia Krijn
Cornelia Krijn (Amsterdam, – Auschwitz, ) was gehuwd met Louis Schrijver (Amsterdam, 2 november 1881 – Amsterdam, 12 januari 1930). Op 19 juli 1940 nam Cornelia Herbert Gerson (Geldern, – Mauthausen, ) in huis, een vluchteling uit Duitsland die via vluchtelingenkamp Heijplaat bij Rotterdam en vluchtelingenkamp Oostelijke Handelskade 37 (Lloyd-hotel) in Amsterdam terecht was gekomen.
Koningslaan 48 – Jonas de Vries
Jonas de Vries (Hoorn, 8 december 1861 – Amsterdam, 12 juli 1936), zoon van Simon Isaac de Vries en Rachel du Mosch, was in 1928 penningmeester van ‘Het Joodsch Vacantiehuis’. Jonas was directeur van Handelsvereniging v/h S. I. de Vries. Jonas was gehuwd met Esther van Raap (1862 – 1928).
Dochter Cato (Hoorn, 10 april 1891) verloofde zich op 29 maart 1927 met textielkoopman Hugo Frankenhuis (Haaksbergen, 8 januari 1883 – Amsterdam, 26 november 1954) en trouwde met hem op 12 april 1927 in de Nieuwe Synagoge.
| Het Comité „Redt de Pogromweeeen in de Ukraine” (Penningmeester de heer M. L. Rosenberg, Koningslaan 56 Amsterdam, Postrekening No. 71380) schrijft ons: Wederom zijn uit gelden door de Joden in Nederland bijeengebracht 2 Kinderkeukens in de Ukraine geopend en wel te Zlatapol, waar thans 500 Joodsche kinderen gekleed, gevoed en van medische hulp voorzien worden. De stad Zlatapol telde indertijd 8000 Joden en was in 1919 – 1920 herhaaldelijk het tooneel van pogroms, waarvan er een 4 weken lang aanhield, en waardoor de Joodsche bevolking totaal geruïneerd werd. Vele Joden vluchtten naar de omliggende dorpen. In den winter van 1921 werd een Joodsche burgerwacht gevormd, die den strijd aanbond tegen de roovers, die in hevige mate de stad onveilig maakten, en dank zij het heldhaftig optreden van deze burgerwacht, gelukte het de Joodsche bevolking zich tusschen de ruïnes eenigermate te herstellen. Zelfs zijn de vluchtelingen in de stad teruggekeerd en de toestand in Zlatapol is thans veel verbeterd. Tot een verdere herleving zal de opening der kinderkeukens zonder twijfel bijdragen. Volgens de laatste gegevens zijn thans de volgende keukens, bekostigd uit Nederlandsch- Joodsche bijdragen in de Ukraine in werking: Tirapol 1 keuken voor 100 kinderen, Zahariwka 1 keuken voor 150 kinderen, Berezowka I keuken voor 250 kinderen, Nahar-Tov 1 keuken voor 250 kinderen, Zlatapol 2 keukens voor 500 kinderen. Dezer dagen zal wederom voor de oprichting van een keuken een bedrag naar Parijs geremitteerd worden. Ook de inzameling van kleeren en niet-bederfelijke levensmiddelen heeft een bevredigend resultaat. De zending zal dezer dagen naar de Ukraine geëxpedieerd worden en degenen, die voor dit menschlievende doel nog giften in natura willen afstaan, worden verzocht deze ten spoedigste te verzenden aan het adres van de Handelmaatschappij M. L. Rosenberg, Spuistraat 199, Amsterdam. |
Koningslaan 56 – gezin Rosenberg
Deze familie woonde hier rond 1918. In 1923 was filantroop Marcus Levie Rosenberg (Zevenaar, 21 oktober 1859) penningmeester van het comité ‘Redt de Pogromweezen in de Ukraïne’. In april van dat jaar stond er een verslag in het Nieuw Israëlietisch Weekblad over de activiteiten.
Verder was hij in 1924 penningmeester van het comité voor de huldiging voor de zestigste verjaardag van Herman Heijermans organiseerde.
Op 10 december 1925 overleed Marcus Levie Rosenberg. Hij was gehuwd met Rosine Wallagh (Den Haag, – Driebergen-Rijsenburg, ). Hun dochter was de feministe Charlotte Lisette Polak – Rosenberg (Amsterdam, – Auschwitz, ).
Rosine Wallagh was rond 1918 penningmeester van de Berg-Stichting te Laren.
Koningslaan 60 – familie Gerzon
Mevrouw Gerzon zocht in 1914 een dienstmeisje en woonde op dit adres. Mevrouw Gerzon was Sophia Gerzon – Marx (Keulen, – Sobibor, ), de vrouw van Eduard (Ephraim Juda) Gerzon (Groningen, 29 september 1862) die op 19 augustus 1935 te Zandvoort overleed. Eduard Gerzon was een van de compagnons van Gerzon. Sophia en Eduard hadden drie kinderen, Helena (Amsterdam, 10 mei 1891 – 24 december 1981), Alice Sara (Amsterdam, 8 oktober 1892 – Bergen, 9 juli 1977) en Julius Eduard (Amsterdam, 12 november 1893 – Lissabon, 14 december 1942).
Koningslaan 64 – Louis Kan
Op 26 maart 1930 overleed hier Louis Kan, weduwnaar van Laura van Dam.
bron:
Gerzon, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-06-1914, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859518:mpeg21:p012.
Rosenberg, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-06-1918, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859682:mpeg21:p007.
VOOR DE POGROMWEEZEN.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-03-1923, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874094:mpeg21:p001.
DE NEDERLANDSCH-JOODSCHE KINDERKEUKENS IN DE UKRAINE.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 06-04-1923, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874098:mpeg21:p002.
Heijermans, STADSNIEUWS. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 14-11-1924, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000583089:mpeg21:p00012.
Rosenberg, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 18-12-1925, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000585041:mpeg21:p00014.
Jonas de Vries, Stadsnieuws. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 11-05-1928, p. 15. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000579062:mpeg21:p00015.
Louis Kan, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-03-1930, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874409:mpeg21:p006.
Eduard Gerzon, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 22-08-1935, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582026:mpeg21:p00004.
Stadsarchief Amsterdam, Sophia Marx, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 537.
Julie Horwitz, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 11-05-1939, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000577011:mpeg21:p00004.
Koningslaan 12, Advertentie. “Storm : blad der Nederlandsche SS”. Amsterdam, 12-06-1942, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529492:mpeg21:p011.
Oorlogspleegkinderen, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-03-1946, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872186:mpeg21:p007
Berg-stichting, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 49, 1918, no 35, 30-08-1918. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005421035:00001
Van Amerongen, Het Joodsche weekblad; uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam, jrg 1, 1941, no 37, 19-12-1941. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:020994037:00001.
Stadsarchief Amsterdam, Georg Eugen Hecht, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 320.
Stadsarchief Amsterdam, Simon van Amerongen, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 13.
Stadsarchief Amsterdam, Hugo Frankenhuis, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 247.
Frankenhuis-de Vries, Familiebericht. “Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant”. Enschede, 29-03-1927. Geraadpleegd op Delpher op 06-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAEN01:000049080:mpeg21:p003.
illustratie:
Rosenberg, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 18-12-1925, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000585041:mpeg21:p00014.
Eduard Gerzon, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 22-08-1935, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 05-03-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582026:mpeg21:p00004.
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Barends jr, D.H. Koningslaan, achterzijde, gezien vanaf het Vondelpark. Uitgave D.H. Barends Jr. Amsterdam, 1917. PRKBB00490000003.
gepubliceerd:
5 maart 2022
laatst bijgewerkt:
6 maart 2022