Deze straat was een deel van de straat die gedurende de eerste helft van de zeventiende eeuw de Breestraat werd genoemd en liep vanaf de Nieuwmarkt naar het Mr. Visserplein. Er kwamen op het deel vanaf de Anthoniessluis tot aan het Mr. Visserplein in de zeventiende eeuw veel Joden wonen, waardoor dit deel Jodenbreestraat genoemd werd, en het andere deel van de Breestraat werd -daarvoor al- Sint Antoniesbreestraat genoemd. Voor de geschiedenis van deze straten volg deze link.
Tot 1893 werd de straat gebruikt als markt. Deze markt moest op last van het gemeentebestuur beëindigd worden en verhuisde toen, met ongenoegen van de marktkooplui, naar het Waterlooplein. In het begin van de vorige eeuw werd er voor Pesach nog gemarkt in deze straat.
Aan het begin van de bezetting, op 9 februari 1941, sloeg een groep meisjes van de Jeugdstorm, begeleid door bewapende Duitse soldaten, de ruiten van Joodse winkels met hakbijlen in. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werden de meeste Joodse bewoners van deze straat weggevoerd. De straat kwam grotendeels leeg te staan en na de oorlog werd er in eerste instantie niet veel gedaan om de verloedering te voorkomen.
In de zestiger jaren ontstonden er plannen om de straat te verbreden en brede verkeersader aan te leggen tussen de Weesperstraat en de Prins Hendrikkade. De panden aan de noordzijde van de straat werden hiervoor gesloopt, voor zover ze direct na de oorlog niet al gesloopt waren of ontdaan waren van hout tijdens de hongerwinter.
Acties van buurtbewoners én beschermers van monumenten hebben de sloopdrift kunnen stoppen bij de Sint Antoniessluis. Daarbij speelde vooral de cultuurhistorische waarde van het Huis de Pinto een belangrijke rol.
In deze straat werd na de oorlog het “Maupoleum” gebouwd, tal van jaren in de top-10 van de lijst van lelijkste gebouwen van Nederland. Het Maupoleum is gesloopt, op die plek verrees een appartementencomplex met op de begane grond onder meer een supermarkt.
Jodenbreestraat 1 – bakkerij Theeboom
Op nummer 1 was de vermaarde bakkerij Theeboom gevestigd. De bakker zat hier tot in de oorlog, en na de oorlog kon deze zaak weer geopend worden. De locatie van de zaak is schuin tegenover het Rembrandthuis, bij de ingang van de Academie voor Theater en Dans. De zaak was van Mozes Theeboom (Amsterdam, 27 september 1887) en zijn vrouw Saartje Berklou (Amsterdam, 14 juni 1889 – Amsterdam, 10 februari 1950). Zij hadden drie dochters; Rika (Amsterdam, 3 augustus 1912), Judith (Amsterdam, 5 november 1914) en Mina (Amsterdam, 13 april 1918). Het gehele gezin Theeboom overleefde de oorlog.
Jodenbreestraat 1 – Café De Sluyswacht
Voor de sloop van de Jodenhouttuinen was het adres van dit pand Jodenhouttuinen 1 en de naam van dit pand was het Huisje van Gosler.
Jodenbreestraat 2 – loofhut
De tekening werd waarbij een loofhut (soeka) zichtbaar is, op het pand rechts van het Rembrandthuis, werd rond 1900 gemaakt.
Jodenbreestraat 4 – Rembrandthuis
In de zeventiende eeuw woonde Rembrandt in deze straat, eerst van 1631 – 1635 en later van 1639 – 1656 in het pand dat nu het Rembrandthuis is. In het Rembrandthuis is later zelfs de huissynagoge van de familie Spits gevestigd geweest.
Jodenbreestraat 5 – (Van) Maarssen
Aan het einde van de negentiende eeuw kon men bij J. H. van Maarssen terecht voor dekens. Joël Maarsen was gehuwd met Schoontje Kinsbergen en zij hadden een zoon Wolff.
Jodenbreestraat 8-12 – De Vries van Buuren & Co.
De Vries van Buuren & Co. was vanaf 1829 op nummers 8-10 een winkel in garen, band, kant en mutsen. De zaak groeide uit tot een belangrijke groothandel en leverde goederen aan marskramers, venters en marktkooplui in de Jodenhoek. Het werd Amsterdams grootste grossier in stoffen, naaisters werden aangetrokken om confectie te vervaardigen. In 1882 werd een nieuwe pand gebouwd, uitbreidingen en verbouwingen volgden in 1898 (Jodenbreestraat 12), Waterlooplein 5-9, Zwanenburgwal 11. In 1904 een nieuwe uitbreiding onder leiding van architect A. Jacot met de panden Waterlooplein 1-3 en Zwanenburgwal 13-17. Lees verder over De Vries van Buuren & Co.
Jodenbreestraat 11 – sigaren Maurits Schatz & Co
Rond 1913 was hier de sigarenhandel van Maurits Schatz (Amsterdam, – Auschwitz, ) gevestigd. Maurits was later kantoorbediende. Maurits was gehuwd met Alida Fransman (Haarlem, – Auschwitz, ) en vader van onder anderen kunstenaar en verzetsman Leo Schatz (Amsterdam, 10 maart 1918 – Amsterdam, 4 oktober 2014).
Jodenbreestraat 14 – Kapper Kool
Zadok Kool (Amsterdam, 1 juni 1853) opende zijn zaak in 1892 op dit adres. Zadok was gehuwd met Eva Bleekveld (Amsterdam, 12 februari 1853).
Jodenbreestraat 16 – grutterij Van Swede
Op dit nummer verkocht in 1903 Simon van Swede (Amsterdam, 8 februari 1866 – Auschwitz, 5 oktober 1942) zijn grutterswaren. Simon was gehuwd met Rebecca Catharina Sons (Den Haag, – Auschwitz, ) en zij hadden twee kinderen; Esther (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Johanna (Amsterdam, – Amsterdam, ). Aan het begin van de oorlog woonde het gezin op de Holendrechtstraat 18-2.
Jodenbreestraat 17 – Meijer Witteboon
Vanaf 1863 woonde koopman Meijer Witteboon (Amsterdam, 27 juli 1839) op dit adres. Hij was lid van een comité dat een speciale godsdienstvoering organiseerde voor Samuel Gordon.
Jodenbreestraat 17 – poelier Veerman
Philip Veerman (Amsterdam, 19 januari 1892 – Amsterdam, ) en zijn vrouw Rebecca Gokkes (Amsterdam, 28 maart 1894 – Auschwitz, ) hadden hier hun poelierszaak.
Jodenbreestraat 18 – Emanuel Sarphati
Van 1814 – 1839 had Emanuel Sarphati hier zijn tabakshandel. Emanuel was de vader van Samuel Sarphati en was gehuwd met Reyna Mustaphia. Samuel had een oudere zus Ribca.
Jodenbreestraat 18 – E. S. van Raap
Op deze locatie had E. S. van Raap zijn zaak in tabak, sigaren, koffie en thee rond 1850 – 1875. In 2017 werd sigarenmagazijn Esch er gevestigd. In dit nieuwe pand is een Hebreeuwse gevelsteen aangebracht met de tekst “Indien ik u vergeet O Jeruzalem, zo vergete mijn rechterhand”.
Jodenbreestraat 18-2 – Isaac Beugeltas en Johanna Wegloop
Hier woonde het gezin Beugeltas. Dochter Sara werd slachtoffer van een lustmoord.
Jodenbreestraat 19 – restaurant/slagerij Van Tijn
In 1905 was hier restaurant/slagerij Van Tijn gevestigd, enkele jaren eerder was dit het restaurant van J. N. Frank Gerzon.
Jodenbreestraat 19-1 – gezin Rosenbaum
Tot in 1941 woonde het gezin van apotheker Rosenbaum op dit adres.
Jodenbreestraat 19-2 – Isaac Brander
Hier woonde bokser Isaac Brander.
Jodenbreestraat 21 – bakker Hijman Kalf
Op dit nummer was in 1922 bakker Hijman Kalf (Amsterdam, 3 november 1891 – Auschwitz, 28 februari 1943) gevestigd. Volgens zijn zeggen was dit hét adres voor gember- en boterkoek. Hij voerde op dit adres een lunchroom, later werd Hijman vertegenwoordiger. Hijman huwde op 9 oktober 1918 met Beletje Kattenburg (Amsterdam, – Amsterdam, ) van wie hij op 31 oktober 1931 scheidde. Zij hadden een zoon Willem (Amsterdam, – Sobibor, ).
Jodenbreestraat 24 – Titushuis
Op de Jodenbreestraat 24 is het Titushuis gevestigd, het enig overgebleven oorspronkelijke winkelpand in deze voormalig Joodse winkelstraat. De verbouw of bouw in de jaren dertig werd waarschijnlijk door architect E. M. Rood gedaan. Tot in de oorlog was hier een kruidenierszaak van de familie Rimini gevestigd. Dit waren Leendert Rimini (Amsterdam, 31 augustus 1898 – Naarden, ) en zijn vrouw Esther Blog (Amsterdam, 28 december 1901 – Amsterdam, ). Na de oorlog werd in Het Parool van 27 oktober 1962 door Meyer Sluyser opgetekend dat bij deze kruidenier levensmiddelenbonnen konden worden ingeruild die werden uitgedeeld door Piet Westendorp, de operateur van het Tip Top Theater (zie Jodenbreestraat 27).
Jodenbreestraat 25 – bakker M. Van Thijn
Bakker Meijer van Thijn (Uitgeest, 7 november 1871 – Sobibor, ) was hier al in het begin van de twintigste eeuw gevestigd en had tegen de oorlog al een broodsnijmachine. Meijer was gehuwd met Helena Hartog (Stad Almelo, 5 mei 1876 – Sobibor, ).
Jodenbreestraat 27 – Tip Top Theater
Op dit adres was het beroemde Tip Top Theater gevestigd.
Jodenbreestraat 28 – restaurant De Jong
In 1898 was op dit adres het restaurant van I. de Jong gevestigd.
Jodenbreestraat 28 – Chocolaterie Hartog
Op dit adres was in 1932 Chocolaterie Hartog gevestigd. Deze zaak had meerdere vestigingen in Amsterdam; Van Woustraat 80, Maasstraat 48, Weesperstraat 85 en Jodenbreestraat 28.
Jodenbreestraat 31 – fotograaf S. M. Jacobs
Hier is fotograaf S. M. Jacobs gevestigd geweest, volgens een opschrift op een oude foto. Verdere gegevens ontbreken nog.
Jodenbreestraat 31 – kruidenier H. Zwaaf
Rond 1929 was hier de kruidenierszaak van H. Zwaaf gevestigd. Het was de onderneming van Hartog Zwaaf (Amsterdam, 20 oktober 1885 – Auschwitz, 26 oktober 1942). Hij was gehuwd met Clara Zwaaf (Breda, 29 april 1884 – Auschwitz, 26 oktober 1942). Het echtpaar Zwaaf woonde hier nog in het begin van de bezetting.
Jodenbreestraat 33 – slagerij Velleman
Slagerij J. S. Velleman was op dit adres gevestigd en kon in 1942, alleen voor Joods publiek, geopend blijven.
Jodenbreestraat 35 – slagerij N. L. Joosten
Slagerij Nicolaas Laurens Joosten (Oosthuizen, 4 mei 1894) was op dit adres gevestigd en kon in 1942, alleen voor Joods publiek, geopend blijven. Nicolaas was volgens de gezinskaart in het Stadsarchief Amsterdam Nederlands-hervormd.
Jodenbreestraat 38 – snoepwinkel Nabarro
Mozes Nabarro had op dit adres een van zijn negen snoepzaken.
Jodenbreestraat 40 – slager Bartels
Slagerij A. J. Bartels was op dit adres gevestigd vanaf 1927. Daarvoor was deze slager gevestigd op de Zwanenburgwal 16 en de Sint Anthoniesbreestraat 40.
Jodenbreestraat 40 – slager D. ten Brink
In 1942 was dit de slagerij van D. ten Brink. Hij kon, alleen voor Joods publiek, geopend blijven.
Jodenbreestraat 42 – Abas
In 1907 was hier Abas gevestigd, handelaar in koffie, thee, tabak en sigaren.
Jodenbreestraat 43 – slager Quiros
Op nummer 43 was koosjere slagerij Quiros gevestigd. Later werd deze locatie de broodjeszaak van Sal Meijer.
Jodenbreestraat 43 – café Vega
Hier (advertentie uit 1901) heeft I. M. Vega nog een koffiehuis. Later werd het een nachtcafé en waarschijnlijk op een andere locatie in de Jodenbreestraat.
Jodenbreestraat 45 – M. S. Messias
In juni 1893 verhuisde Michael Samson Messias (Amsterdam, – Amsterdam, ), kleermaker, naar dit adres.
Jodenbreestraat 46 – boekhandel/drukkerij Leefsma
In 1903 zat Leefsma’s boekhandel en drukkerij op dit adres.
Jodenbreestraat 47 – bakkerij Snatager
Een van de bekendste bakkers van deze straat was zonder twijfel S. B. Snatager. Hij was er in 1894 al gevestigd.
Jodenbreestraat 48 – kruidenier M. Nabarro
Kruidenier Nabarro was in 1893 op dit adres gevestigd.
Jodenbreestraat 51 – drogisterij Polak Aan het einde van de negentiende eeuw was op dit adres drogisterij Polak gevestigd.
Jodenbreestraat 52hs – kapper Pruijm
Kapper Pruijm was een kapper die pruiken maakte voor het toneel, maar ook voor orthodoxe vrouwen. Zijn zaak had hij op 52hs.
Jodenbreestraat 53 – tapperij De Stad Schiedam
Op 6 september 1902 werd tapperij en slijterij ‘De Stad Schiedam’ op dit adres heropend. De onderneming van de firma Gagesteijn adverteerde in het Nieuw Israëlietisch Weekblad.
Jodenbreestraat 56 – boekhandel en papiermagazijn N. M. Löwenstam & Comp.
Rond 1891 was deze firma op dit adres gevestigd.
Jodenbreestraat 56 – schoenen Melhado
Schoenenzaak Melhado was op dit adres gevestigd in 1903. Meyer Milhado (Amsterdam, 17 november 1887 – Sobibor, ) en zijn vrouw Lea Milhado-Zwartverwer (Amsterdam, 3 september 1905 – Sobibor, ) woonden met hun zoon Abraham Milhado (Amsterdam, 12 juni 1935 – Sobibor, ) op dit adres. De dag voor de deportatie sprak Meyer een buurjongen aan. Hij waarschuwde hem met de zin: “Jij overleeft dit wel. Vertel het verder en verder“.
Jodenbreestraat 58 – Maison de Blanc
Jacobson & Manus was een bedrijf in kleding en had een vestiging op dit adres en op de Kalverstraat. In maart 1914 werd deze vestiging opgeheven.
Jodenbreestraat 58 – Goud’s inleggerij
Firma Goud was een fabrikant van zuurwaren en op dit adres gevestigd tussen 1914 en 1940. Men verkocht zuurwaren, groentes en verduurzaamde levensmiddelen.
Jodenbreestraat 60 – In den Bijenkorf
Rond 1890 was hier deze zaak in kruidenierswaren van S. Blitz gevestigd.
Jodenbreestraat 60 – slagerij Van Gelder
Felix van Gelder (Amsterdam, 4 november 1876) had op dit adres aan het begin van de twintigste eeuw zijn koosjere slagerij. Hij begon in 1901 een filiaal in Zandvoort, aan de Haltestraat. In maart 1902 werd Felix failliet verklaard. Felix was gehuwd met Grietje Levie (Amsterdam, 27 juli 1877) en zij hadden een zoon Bernard.
Jodenbreestraat 60 – kruidenier Sluijs
Eduard Sluijs had in 1903 zijn zaak in boter, kaas, eieren, chocolade e.d. op dit adres. Eduard Sluijs (Amsterdam, 13 april 1876 – Auschwitz, 30 september 1942) woonde hier met zijn vrouw Helena de Vries (Leiden, 7 juni 1879 – Auschwitz, 12 februari 1943) en hun zoons Mark (Amsterdam, 21 augustus 1910 – Sobibor, 4 juni 1943), David (Amsterdam, 21 september 1917 – Sobibor, 4 juni 1943) en Joseph (Amsterdam, 15 maart 1919 – Sobibor, 4 juni 1943).
Jodenbreestraat 61II – bloemenzaak Reens
Op dit adres hadden Levie Reens (Amsterdam, 18 juni 1859 – Amsterdam, 10 oktober 1940) en zijn vrouw Rachel Kosman (Amsterdam, 3 mei 1852 – Amsterdam, 24 januari 1942) hun bloemenzaak.
Bloemenzaak Reens verzorgde de bloemen ter gelegenheid van het zestigjarig bestaan van het Nieuw Israëlietisch Weekblad in 1925 en werden in de toespraak van J. Joachimsthal genoemd.
Jodenbreestraat 62 – koosjere poelier Hamerslag
Op dit adres was de koosjere poelier Jacob Hamerslag gevestigd.
Jodenbreestraat 63 – Joachimsthal
Hier was drukkerij-uitgeverij Joachimsthal gevestigd.
Jodenbreestraat 63 – Nieuw Israëlietisch Weekblad
Hier zat de redactie van het Nieuw Israelietisch Weekblad tot deze krant verboden werd op 26 september 1940.
Jodenbreestraat 63 – Het Joodsche Weekblad
De redactie en drukkerij Joachimsthal van Het Joodsche Weekblad was hier gevestigd vanaf april 1941. Het eerste nummer van deze onder censuur staande krant voor Joods Nederland verscheen op 11 april 1941 in een oplage van 21.000 (het Nieuw Israëlietisch Weekblad had in 1940 een oplage van 15.000 exemplaren) . Het laatste nummer verscheen op 28 september 1943.
Jodenbreestraat 63-2 – Max Peereboom
Max Peereboom groeide op op dit adres.
Jodenbreestraat 65 – tabak en koffie Lioni
De firma Lioni, in tabak en koffie, was op dit adres gevestigd in 1903 en de onderneming bestond sinds 1846.
Jodenbreestraat 65 – Slagerij D. E. Content
Al voor de oorlog zat hier de slagerij van D. E. Content. dit was een van de slagers die in 1942 nog open kon blijven, alleen voor Joodse klanten. Op 13 januari 1944 blijkt het pand eigendom te zijn van M. en A. Gosschalk en wordt het pand gedwongen verkocht voor ƒ 20.000,- (Verkaufsbücher). Pand werd in 1963 afgebroken.
Jodenbreestraat 66-68 – Bakkerij Van Thijn
Isaac Joseph van Thijn (1898 – 1961) had hier met zijn vrouw Henriette van Thijn (6 juli 1900 – 4 maart 1985) zijn bakkerij ORT. Van Thijn had in 1936 ook zaken op de Weesperstraat 120 en op het Cornelis Troostplein 16-18.
Jodenbreestraat 69 – groenten M. L. Groen
Machiel Levie Groen (Amsterdam, 11 april 1845) verkocht aan het einde van de 19e eeuw vanaf dit adres groenten en dergelijke. Hij was getrouwd met Branca Kleerkooper (Amsterdam, 13 oktober 1844).
Jodenbreestraat 70 – Gebroeders Krant
Op dit adres hadden in 1903 de gebroeders Krant hun zaak “De Koophandel”.
Jodenbreestraat 71 – slagerij A. M. Prins
Op dit adres zat in het begin van de twintigste eeuw de slagerij ORT van Aaron Meijer Prins (Hoorn, 15 mei 1879). In 1941 was dit tevens een restaurant en het bedrijf was aangesloten bij REOR. Aaron was gehuwd met Henriette Koster (Amsterdam, – Auschwitz, )
Jodenbreestraat 73 – kruidenier Mouwes
Tot in de oorlog was hier de ORT zaak Mouwes gevestigd.
Jodenbreestraat 79 – Bartels
Op dit adres was Bartels gevestigd in 1890 en hij verkocht Saksische Kanarievogels, en gros en detail. Dit pand was op de hoek met de Markensteeg.
Jodenbreestraat 81 – slagerij Content
In 1903 woonde hier de slager van D. E. Content. Hij werkte in in de vleeshal op de Amstelstraat en had daar bank 25 en 26.
Jodenbreestraat 89 – weeshuis Aby Jethomim
Van 1861 – 1930 was hier het weeshuis van Aby Jethomim gevestigd. In 1930 ging het weeshuis naar de Plantage Middenlaan 80.
Jodenbreestraat 89 – Joodsche Raad
Op dit adres was een van de bureaus van de Joodsche Raad gevestigd, en wel die van de “Verwerking van oude materialen tot gebruiksvoorwerpen ten dienste van naar Duitsland vertrekkenden”.
Jodenbreestraat 91 – vleeshouwerij Bier & Kaiser
In 1937 was hier de Vleeschhouwerij annex Fijne Vleeschwaren ORT Bier & Kaiser gevestigd. Julius Bier was bij de Burgerlijke Stand ingeschreven als ‘Duitse worstfabrikant’ en werd op 1 augustus 1877 in Keulen geboren en op 11 februari 1944 in Auschwitz vermoord. Hij was gehuwd met Berta Lewin (Niederburg, 10 april 1890 – Auschwitz, 11 februari 1944) en zij hadden vijf kinderen van wie vier kinderen de oorlog overleefden. Het gezin werd in juli 1933 ingeschreven in Amsterdam, aan te nemen is dat ze vluchtelingen waren uit Duitsland. Ten tijde van de oorlog woonde het gezin in De Bilt waar ze het REOR Pension Berta Bier hadden.
Jodenbreestraat 97 – slagerij Meijer
Op dit adres zat in het begin van de twintigste eeuw de slagerij ORT van A. Meijer. Nathan Meijer (Kampen, 8 februari 1873 – Sobibor, 2 juli 1943) baatte deze slagerij waarschijnlijk met zijn vader Abraham (Kampen, 9 augustus 1836) uit. De moeder van Nathan was Marianna den Hartog en Nathan was gehuwd met Frederika Kleerekoper (Amsterdam, 12 december 1872 – Amsterdam, 7 november 1919) en daarna met Pauline Soesman (Valkenburg, 4 november 1876 – Amsterdam, 28 januari 1937).
Jodenbreestraat 97 – dameshoedenwinkel Wolf
Kleermaker Louis Wolf (Amsterdam, – Auschwitz, ) had hier aan het begin van de oorlog een dameshoedenwinkel. Louis was gehuwd met diamantsnijder Geertruida van Oesteren (Amsterdam, – Auschwitz, ). Geertruida had uit een eerdere relatie een dochter, Carla (Amsterdam, – Auschwitz, ).
Jodenbreestraat 97-2 – Kokadorus
De bekende standwerker Kokadorus (Meijer Linnewiel) woonde van november 1912 tot mei 1933 op dit adres.
Jodenbreestraat 101 – Maison Korn
In 1947 opende Maison Korn hier haar deuren.
Jodenbreestraat 102 – Wapen van China
De gebroeders Krant hadden hier hun koffie- en theemagazijn “Het Wapen van China” in 1903.
Jodenbreestraat 103 – opticien J. D. Davids & Zonen
Hier was de winkel van opticien J. D. Davids & Zonen gevestigd. Via de link is een brillenkoker te zien.
Jodenbreestraat – synagoge
Naast de Mozes en Aaronkerk, stond de Talmoed Torahsynagoge van 1618 tot 1675. Dit was de oudste sjoel van de stad. Toen de Portugese synagoge geopend werd in 1675 was deze sjoel niet meer nodig. Het gebouw bleef belangrijk voor de Joodse gemeenschap en werd gebruikt als trouwlocatie tot 1875. Daarna werd het -voor de allerarmsten- gebruikt als vergaderlocatie tot 1931. In 1930 verkreeg de gemeente het bezit en zij sloopte het in 1931. De locatie bleef lang braak liggen, uiteindelijk werden er huizen gebouwd.
bron:
Groot-Papegaaij, A. de, herinneringen kapper Pruim (mail 4 nov 2014)
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 19 mei 1916, advertentie halslagersvereeniging
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 6 september 1909, advertentie Abas
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 13 sep 1940, advertentie Mouwes
Nieuw Israëlieitsch Weekblad, 11 sep 1925, toespraak J Joachimsthal – Reens
ibidem, 5 sep 1947, Maison Korn, nummer 101
ibidem, 3 sep 1937, Bier & Kaiser, nummer 91
ibidem, 22 jan 1932, Hartog
ibidem, 7 juli 1905, Van Tijn, nummer 19
ibidem, 11 jan 1901, bakkerij Van Thijn, nummer 25
ibidem, 4 juli 1934, poelier Veerman, nummer 17
ibidem, 15 nov 1901, Vega, nummer 43
ibidem, 22 jan 1892, drogist Polak, nummer 52
ibidem, 1 juli 1892, Gerzon, nummer 19
ibidem, 26 aug 1892, Kool, nummer 14
ibidem, 9 dec 1892, Groen, nummer 69
ibidem, 16 dec 1892, Van Maarssen, nummer 5
ibidem, 2 juni 1893, Nabarro, nummer 48
ibidem, 9 juni 1893, Messias, nummer 45
ibidem, 10 aug 1894, Snatager, nummer 47
ibidem, 28 jan 1898, I de Jong, nummer 28
ibidem, 27 maart 1903, Sluijs, nummer 60
ibidem, 3 april 1903, Lioni, nummer 65
ibidem, 28 aug 1903, Leefsma, nummer 46
ibidem, 18 sep 1903, Melhado, nummer 56
ibidem, 18 sep 1903, Krant, nummer 70 en nummer 102, Content nummer 81, Van Sweden nummer 16, |
ibidem, 26 jan 1940, oplage
Het Nieuws van den Dag: kleine courant, jan 1890, Bartels, nummer 79
Het Volk, 19 okt 1928, advertentie slager Bartels, nummer 40
Het Joodsche Weekblad, 12 juni 1942, Theeboom, nummer 1
ibidem, 24 april 1942, Mededeeling – slagerij Content, slagerij Joosten, slagerij Ten Brink, slagerij J S Velleman
Jaap van Velzen, herinneringen op Buurtwinkels, de Jodenbreestraat voor de oorlog (youtube) (geraadpleegd 28 dec 2015)
www.joodsmonument.nl, lemma gezin Meyer Milhado (geraadpleegd 31 dec 2015), nummer 56hs
ibidem, lemma gezin Eduard Sluijs (geraadpleegd 21 dec 2015), nummer 60hs
“JACOBSON & MANUS v/h E. v. Embden”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 06-03-1914. Geraadpleegd op Delpher op 21-10-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860300:mpeg21:a0054
beeldbank stadsarchief Amsterdam, gravure Jodenbreestraat 18
Stigter, Bianca, De Bezette Stad, Plattegrond van Amsterdam 1940 – 1945 (Amsterdam 2005) p 70
vertaling gevelsteen Jodenbreestraat 18 met dank aan Aron Sterk
“Advertentie Van Thijn”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-02-1936. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871447:mpeg21:a0018
Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Julius Bier
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Zadok Kool
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Philip Veerman
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Leendert Rimini
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Meijer van Thijn
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Nicolaas Laurens Joosten
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Machiel Levie Groen
Stadsarchief Amsterdam, bevolkingsregister 1874 – 1893, Messias
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Aaron Meijer Prins
www.joodsmonument.nl, lemma Julius Bier (geraadpleegd 4 juni 2018).
“Advertentie bakker Kalf nummer 21”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 22-09-1922. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874070:mpeg21:a0056
Verkoop nummer 65, Verkaufsbucher, lemma Jodenbreestraat 65 via https://labs.kadaster.nl/ (geraaadpleegd 13 februari 2020).
“Advertentie Blitz, Jodenbree 60”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1889/04/19 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 06-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000559055:mpeg21:p00002
“Advertentie De Stad Schiedam”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1902/09/05 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 07-11-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874167:mpeg21:p008
Libanon. M Schatz & Co, 1 april 1913. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005803009:00001
Hijman Kalf, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 405.
Mozes Theeboom, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 808
Maurits Schatz, Stadsarchief Amsterdam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 1287.
Jodenbreestraat 97, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 161.
Nathan Meijer, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 554.
Abraham Meijer, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1792.
Simon van Swede, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 797.
Bier, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-07-1935, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871413:mpeg21:p004.
Felix van Gelder, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-06-1901, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 22-10-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874311:mpeg21:p003.
Felix van Gelder, BEURS EN NIJVERHEID. Amsterdam, Vrijdag 7 Maart. Failissementen.. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 08-03-1902, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 22-10-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010647159:mpeg21:p003.
Felix van Gelder, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 259.
Rimini, TSIP-TSOP door Meyer Sluyser. “Het Parool”. Amsterdam, 27-10-1962. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010841465:mpeg21:p025 (met dank aan P. Beek).
Lydia Hagoort, Samuel Sarphati, van Portugese armenarts tot Amsterdamse ondernemer (Amsterdam 2019) 39.
joel Maarsen, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1851-1853, archiefnummer 5000, inventarisnummer 479, blad pagina 10.
Meijer Witteboon, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1793.
Löwenstam, Israelietische nieuwsbode. 10 april 1891. Geraadpleegd op Delpher op 30-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005543095:00001.
Zwaaf, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 04-10-1929, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 13-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874384:mpeg21:p012.
Illustraties:
foto’s van nu: © joodsamsterdam.nl
“Advertentie Van Thijn”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-02-1936. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871447:mpeg21:a0018
Bianca Stigter, Atlas van een bezette stad, Amsterdam 1940 – 1945 (Amsterdam 2019) 78.
“Advertentie Blitz, Jodenbree 60”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1889/04/19 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 06-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000559055:mpeg21:p00002
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Jodenbreestraat. Gezien naar Muiderstraat. De eerste dwarsstraat links is de Uilenburgersteeg. 1905. OSIM00003000923
dameshoedenwinkel Wolf, www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Louis Wolf (geraadpleegd 16 januari 2021).
Felix van Gelder, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-06-1901, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 22-10-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874311:mpeg21:p003.
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Jodenbreestraat 2-8 met het Rembrandthuis, Jodenbreestraat 4-6. Voor de deur van het hoekpand op nr. 2 een loofhut. Op de voorgrond aan weerszijden van de straat enkele kraampjes. Op de achtergrond de brug over de Zwanenburgwal naar de Sint Antoniesbreestraat, met v.r.n.l. 96, 98, 100, zijkant van hoekhuis 102. Op achtergrond de Zuiderkerkstoren. Techniek: potlood. 010097001598.
Löwenstam, Israelietische nieuwsbode. 10 april 1891. Geraadpleegd op Delpher op 30-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005543095:00001.
Blitz, Jodenbreestraat 60, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 06-12-1895, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 06-09-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858460:mpeg21:p004.
Zwaaf, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 04-10-1929, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 13-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874384:mpeg21:p012.
gepubliceerd:
5 mei 2016
Laatst aangepast:
13 december 2024