Op de Valkenburgerstraat 149-151, nabij de Rode Leeuwengang, werd rond 1931/1932 jeugdgebouw De Leeuw gebouwd. Het was een groot gebouw, met naast een zaak ook ruimten waar tafeltennistafels e.d. geplaatst waren.
Het jeugdgebouw werd voor verschillende activiteiten gebruikt. Zo werd er op 21 oktober 1932 een jeugdherbergavond georganiseerd door de Nederlandschen Trekkersbond. Ook vond de Joodse schaakvereniging Tschigorin er een plek in 1934 voor haar wekelijkse schaakavonden. Er werden in 1932 lezingen georganiseerd over politieke partijen.
| Herinnering Anna de Groot – Papegaai kan zich gebouw De Leeuw nog herinneren en zag daar als heel klein kind een kindervoorstelling (herinnering juli 2020). |
Naast de Joodse schaakvereniging vonden meer Joodse organisaties een plek in dit gebouw. De Vereniging Bachoerei Mewakshij Jausher, de Joodse vereniging voor de Nieuwmarktbuurt (opgericht tegen de zendingsdrang van christenen onder – met name – Joodse kleuters), organiseerde een feestmiddag voor kinderen in februari 1935 in dit gebouw. De organisatie bestond toen zeven jaar.
Deze vereniging had zeer veel te maken met het Trenshuis, een Joodse school in de Barndesteeg (Nieuwmarktbuurt) en het is dan ook niet vreemd dat een feestweek van deze school rond Chanoeka werd geopend op zondag 15 december 1935 in dit jeugdgebouw met een film van de kinderen van het Trenshuis.
De Joodsche HBS hield jaar jaarlijkse feestavond in dit gebouw in 1936 en op 7 maart 1937 hield mevrouw Salomea Taubes van het Oost-Joodsch Verbond er een lezing over “Assimilatie en Zionisme”.
In 1939 worden er avonden georganiseerd die met de oorlog te maken hebben. De Arbeiders Cultuur Vereeniging Sch. Anski organiseerde er op 7 januari 1939 een avond ten bate van de “verdreven Poolsche Joden uit Duitschland”. Deze organisatie maakt zich ernstig zorgen om de gebeurtenissen in het oosten. Een maand later al organiseerde men in ditzelfde gebouw een grote vergadering over de actuele problemen met als sprekers Dr. Maximilian Landau uit Warschau, J. M. Kleerekoper uit Den Haag en Dr. J. Taubes.
Dat de oorlog steeds dichterbij komt, én ook voelbaar was, blijkt uit een verslag van de laatste van vier cursusavonden voor blokhoofden van de luchtbeschermingsdienst. Die cursus werd in dit gebouw gegeven.
Gedurende heel 1939 werden er frequent avonden georganiseerd door het Oost-Joodsch verbond op deze locatie. Deze lezingen waren gericht op de situatie voor de Poolse Joden en ook op de dreiging die hier voelbaar was.
Al snel na het begin van de oorlog stoppen de Joodse bijeenkomsten in dit jeugdgebouw, behalve die van Bachoerei Mewakshij Jausher, die er, volgens Het Joodsch Weekblad van 11 april 1941, iedere avond van half 8 tot kwart voor 9 een bijeenkomst hield. Hoe lang dit plaats kon vinden is niet na te gaan.
In 1956 werd er door Poale Zion weer een bijeenkomst georganiseerd; hun jaarvergadering.
bron:
www.nai.nl, pagina jeugdgebouw De Leeuw (geraadpleegd 1 sep 2015).
De tribune, 30 jan 1934, Tschigorin schaken.
Het Volk, 15 nov 1932, Onze politieke partijen.
De Tijd, 16 okt 1932, Jeugdherbergorganisatie .
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 1 maart 1935, Het Zeven-jarig bestaan van Bachoerei Mewakshij Jausher .
ibidem, 8 nov 1935, Trenshuis en Trenshut.
ibidem, 17 april 1936, De schoolvereniging der Joodsche HBS .
ibidem, 6 jan 1939, Hulp voor Niemandsland .
ibidem, 17 feb 1939, Oost-Joodsch verbond .
ibidem, 26 mei 1939, Luchtbeschermingsdienst in vak IX.
ibidem, 20 april 1956, Dwalend door het land .
Het Joodsch Weekblad, uitgave van de Joodsche Raad voor Amsterdam, 11 april 1941, Korte berichten.
gepubliceerd:
24 april 2016
Laatst aangepast:
5 maart 2025