Jacques Schuitenvoerder (Brussel, 22 oktober 1846 – Amsterdam, 31 januari 1911), werd geboren als Isaac Simon Schuitenvoerder en was in de negentiende eeuw in Circus Carré bekend als de clown August de Domme.
Jacques Schuitenvoerder (foto ca. 1910) was wettig kind van de circusartiesten Simon Isaac Schuitenvoerder en Elisabeth van Heeks. Jacques Schuitenvoerder trouwde op donderdag 19 oktober, op 18-jarige leeftijd, met Theresia Blanus, de dochter van de beruchte Joseph Mozes Blanus (directeur van een paardenspel, eveneens een circusattractie), en Elisabeth Kinsbergen.
Jacques Schuitenvoerder werd door circusdirecteur Oscar Carré van het Koninklijk Theater Carré ontdekt, in eerste instantie als paardenkunstenaar, later met zijn komische act August de Domme.
Oscar Carré en Jacques waren bevriend en respecteerden elkaar. Ze deelden dezelfde passie, paarden. In dressuur was Oscar fenomenaal, Jacques kon de paarden in zijn acts gebruiken op een manier die Oscar niet kon. Jacques was een beroemd clown. Hij werkte er hard voor om de top te bereiken, en hij werd de favoriet van het publiek in Amsterdam.
Op 22 mei 1891 botste de trein waarmee het circus door Europa ging nabij Hannover met een andere trein. Dit grote ongeluk kostte het leven aan de vrouw van Oscar, Amalia Salamonsky (Solomonski). Het traumatiseerde Jacques zo dat het hem niet meer lukte om op te treden. Oscar Carré schenkt hem dan een café op Amstel 143, maar hij gaat failliet en raakt aan de drank. Uiteindelijk komt hij terug bij het circus en is tot zijn dood kaartjesknipper. Hij woont dan op de zolder van Carré. In 1910 werd Jacques ziek en werd opgenomen in het Israëlitische Ziekenhuis. Hij takelde snel af. Hij overleed eind januari 1911 en werd begraven op de Joodse begraafplaats op Zeeburg. Zijn kist werd in ene met kransen van oud-collegae uit de circuswereld beladen voertuig naar Zeeburg vervoerd.
In memoriam (krant uit 1911)
De eerste August de Domme overleden. De eerste August de Domme van den circus Oscar Carré is op vijfenzestigjarigen leeftijd overleden. Geen Amsterdammer die hem niet gekend heeft, dezen August die jaren lang duizenden Amsterdammers heeft doen lachen om zijn dolle vluchten en dwaze invallen en die als stout springer menige sportman tot bewondering heeft gebracht. Jacques Schuitenvoerder, zoo was zijn naam, was het type van een circus-artiest, een man van groote veelzijdigheid in zijn vak. Want niet alleen, dat als clown zonder clownspak, als August de Domme, buitengewoon was, op elk programma kwam hij bovendien voor een komisch nummer te paard- beroemd was vooral zijn dronken Zeeuwsche boer.
Bijna twintig jaren is het geleden dat Schuitenvoerder in den Circus aan den Amstel voor het laatst optrad en toch zijn de Amsterdammers van dien tijd hem nog niet vergeten. Tragisch is zijn circusloopbaan besloten. Toen in 1892, een extra trein waarmee Carré met zijn troep weer naar hier zou komen in Hannover verongelukte, wat o.a. aan mevrouw Carré-Solomonski het leven kostte, werden Schuitenvoerders zenuwen dermate geschokt, dat hij niet meer in staat was op te treden. Hij opende toen dicht bij den Carré een Café dat echter niet al te uitstekend ging; verhuisde toen naar Haarlem waar het hem evenmin naar vleesche ging en was tenslotte tot aan zijn dood werkzaam als controleur in den Circus Carré, waar hij zoveel triomfen had gevierd en zich nu met een bescheiden baantje moest vergenoegen.
Boek
David Bronkhorst schreef een boek over zijn aartsvader Jacques Schuitenvoerder. Meer informatie over dit boek via deze link.
Uur van de Wolf
Op 25 december 2012 werd een prachtig portret van het circus uitgezonden waarin Jacques Schuitenvoerder prominent belicht werd in Het Uur van de Wolf.
bron:
wikipedia,
uur van de wolf 25 dec 2012,
website David Bronkhorst,
wikisaga,
Wallet, Bart, Zeeburg, geschiedenis van een Joodse begraafplaats, 1714 – 1914 (Hilversum 2016) p. 185.
met dank aan H Pieper – Theeboom.
laatst bijgewerkt:
30 september 2019