Jacob Mossel werd op 2 maart 1908 geboren als zoon van Rebecca Polak (Amsterdam, – Auschwitz, ) en koopman in boeken Salomon Mossel (Amsterdam, – Auschwitz, , Amsterdam). Hij had een zus Alida (Amsterdam, – Auschwitz, ). Jacob trouwde in 1930 met modiste Klaartje Muller (Amsterdam, – Auschwitz, ) en zij hadden twee kinderen; Rebekka (1930) en Sara (Saddy) (1939). Jacob gebruikte als artiest de namen Jack en Jos en speelde naast de viool ook de klarinet en saxofoon.
Vanaf 1938 woonde het gezin Mossel – Muller op de Jozef Israëlskade 99hs.
Jacob bleek een talent te hebben voor de muziek. Vanaf 1932 werd hij steeds meer genoemd in de kranten. De KRO-boys waren met grote regelmaat op de radio te horen en Jacob werd genoemd als refreinzanger. In 1933 gingen de KRO-boys op tournee en Jacob werd in de Nieuwe Tilburgsche Courant de concertmeester genoemd.
Op het adres Jozef Israëlskade (tijdens de bezetting hernoemd tot Tooropkade) had het echtpaar een hoedenzaak.
KRO-boys
Van 1932 tot 1936 speelde Jacob bij de KRO-boys (onder leiding van Piet Lustenhouwer) in het KRO-sextet. In 1933 werd over hem in het Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad geschreven: ‘Jack Mossel is een allercharmantste jongeman en een uitstekend bespeler van saxophoon, viool en klarinet, maar voor het zingen der refreinen heeft zijn stem niet voldoende draagkracht. Met pianobegeleiding alleen is hij nog te verstaan, maar met het geheele orkest als achtergrond gaat zijn slem in de ruimte teloor’, waaruit blijkt dat hij een multitalent was en meerdere instrumenten bespeelde. Eerder, op 22 oktober 1932, meldde de Katholieke radio-gids dat Jacob een refrein-zanger was en daarmee komt hij met grote regelmaat terug in oude kranten, in ieder geval tot februari 1936. Daarna verliet hij de KRO-boys. Eind 1939 speelde Jacob bij het ensemble van Martin Roman.
Tijdens de oorlog mocht Jacob niet meer spelen bij een niet-Joods orkest. De dreiging vanuit nazi-Duitsland werd door Jacob en Klaartje goed gevoeld. Ze besloten in onderduik te gaan en de dochters werden voor Jacob en Klaartje in veiligheid gebracht op 26 oktober 1942. Zij overleefden de oorlog in de onderduik.
Jacob en Klaartje regelden vervalste persoonsbewijzen en gingen daarmee op pad. Ver kwamen ze niet, ze werden op 31 oktober 1942 in de hal van het Amstelstation aangehouden vanwege de persoonsbewijzen en ze droegen, uiteraard, geen Jodenster. Het plan was om eerst naar Ede-Wageningen te reizen, daar waren al eerder twee koffers naartoe opgestuurd.
Klaartje en Jacob werden tot 2 november opgesloten in het wijkbureau Linneausstraat. Jacob zat vervolgens in de gevangenis en werd op 10 december 1942 in Westerbork geregistreerd. Twee dagen later werd hij gedeporteerd naar Auschwitz, waar hij op 15 december 1942 aankwam. Jacob werd geselecteerd voor werk en kwam op 28 februari 1943 in Auschwitz om.
Klaartje werd op 7 november 1942 in Westerbork geregistreerd en werd op 10 november 1943 gedeporteerd naar Auschwitz waar ze bij aankomst op 13 november werd vermoord.
bron:
Klaartje Muller, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 579.
Jacob Mossel, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 573.
Saddy, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 19-01-1939, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 10-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000580100:mpeg21:p00004.
DE K.R.O.-BOYS IN TIVOLI Een avond van laaiende geestdrift, die bijkans niet te temperen viel Pastoor Perquin als spreker. “Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad”. Utrecht; Utrecht, 25-09-1933, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 10-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUTRA04:253245147:mpeg21:p00003.
Salomon Mossel, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 573.
Katholieke radio-gids. 22 oktober 1932. Geraadpleegd op Delpher op 10-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIBG01:005093017:00001.
RADIO PROGRAMMA. “Nieuwsblad van het Zuiden”. Tilburg, 30-09-1932, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 10-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000854076:mpeg21:p00006.
Hoedenzaak, Joodsmonument.nl, https://www.joodsmonument.nl/nl/page/489346/jacob-mossel-and-his-family (geraadpleegd 10 december 2024).
Jacob Mossel, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130344747 (Jacob MOSSEL).
Convertmeester, Tilburgsche Berichten. Binnenkort komen zij naar Tilburg. DE K.R.O.-BOYS OP TOURNEE.. “Nieuwe Tilburgsche Courant”. Tilburg, 09-10-1933, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 10-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010236854:mpeg21:p006.
Martin Roman, De jazzwereld. Geraadpleegd op Delpher op 10-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB34:178246046:00001.
Tooropkade, Stadsarchief Amsterdam, Politierapporten ’40-’45, archiefnummer 5225, inventarisnummer 7154.
Jacob Mossel, Stadsarchief Amsterdam, Politierapporten ’40-’45, archiefnummer 5225, inventarisnummer 2986.
Klaartje Muller, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130344760 (Klaartje MOSSEL MULLER).
Arrestatie, Joodsmonument.nl, https://www.joodsmonument.nl/nl/page/599893/arrestatie-jacob-mossel-en-klaartje-mossel-muller (geraadpleegd 10 december 2024).
illustratie:
Saddy, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 19-01-1939, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 10-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000580100:mpeg21:p00004.
gepubliceerd:
10 december 2024
laatst bijgewerkt:
10 december 2024