De verhalen over Joden in de 20e eeuw eindigen maar al te vaak in de kampen. Het overheersende van dit stuk geschiedenis doet geen recht aan de Joodse gemeenschap. Die Joodse gemeenschap die een waardevolle bijdrage leverde en levert aan de Europese culturen. Maar er zijn gelukkig ook andere verhalen…..
Jaap werd op 22 maart 1917 te Nijmegen als Jacob Leuvenberg geboren in het gezin van Salomon Elias Leuvenberg (4 september 1868 – 23 oktober 1931) en Cato Hartog (21 juli 1876 – 1972). Het was een groot gezin met 9 kinderen, Jaap was de op één na jongste.
Dolly (Duifje) van Moppes (Amsterdam, 23 februari 1915) was gehuwd met acteur en later textielhandelaar Heinz Kalmann (Düsseldorf, 27 december 1912 – 1971). In de oorlog vluchtten zij naar Zwitserland waar in februari 1944 hun dochter Ruti werd geboren. Ook Jaap Leuvenberg was naar Zwitserland gevlucht. Al vrij snel na de oorlog, op 6 maart 1946, gingen Heinz en Dolly uit elkaar. In de synagoge aan de Gerard Doustraat trouwden Dolly en Jaap op 19 februari 1947 en ze vertrokken na het huwelijk, op 17 februari 1949, naar Israël en gingen in Kfar Monash wonen waar Jaap zijn vak als drukker weer oppakte.
Eerder al, in 1937, had Jaap de patrooncursus aan de Amsterdamse Grafische School afgerond, hij ging werken bij verschillende drukkers en richtte een eigen bedrijf op, dat in 1941 door de nazi’s werd samengevoegd met de drukker Joachimshal. Dolly en Jaap bleven zeven jaar in Kfar Monash, daarna werd hij vier jaar de directeur van de legerdrukkerij. Toen stapte Jaap over naar een particulier bedrijf en dit bedrijf drukte niet alleen Hebreeuws werk, maar ook in andere talen zoals het Nederlands. Zo werd het bekende werk “Joodse Riten en Symbolen” van S. Ph. de Vries in Israël gedrukt.
verder:
Dolly had twee zusters, de ene zuster was Jeanny Bick van het Canadese bedrijf Bick’s Pickles. De andere zuster was Leny (Chaja) Levano. Zij was gehuwd met Mordechai Levano en medeoprichter van de kibboets Sde Nehemia, in het noorden van Israël.
Jaap overleed op 18 december 2003, Dolly op 30 juni 1999 in Herzliya.
bron:
www.dutchjewry.org lemma Salomon Elias Leuvenberg (geraadpleegd 16 mei 2015)
www.virtueletochten.noord-hollandsarchief.nl (geraadpleegd 16 mei 2015)
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 14 feb 1947, familieberichten
Kopuit, Philip, Het Heerlijke Land in Nieuw Israëlietisch Weekblad, 19 dec 1986,
stadsarchief Amsterdam, persoonskaart Duifje van Moppes
www.onh.nl-NL/verhaal/206/onderduiken-in-haarlem (geraadpleegd 26 mei 2017)
met dank aan Henny Pieper – Theeboom
met dank aan Arjeh Kalmann
illustraties:
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 14 feb 1947, familieberichten
Laatste aanpassing:
24 september 2019