Isaäc Roet werd op 11 november 1891 geboren in Amsterdam als zoon van Joseph Roet (Amsterdam, 25 maart 1860 – Amsterdam, 12 januari 1912) en Rosina Elzas (Alkmaar, 29 oktober 1859 – Amsterdam 27 maart 1900).
Het gezin van Joseph en Rosina telde negen kinderen, Isaac was het zevende kind. Isaac verloor al jong zijn moeder, Rosina overleed op veertigjarige leeftijd.
Isaac woonde rond en tijdens de oorlog op verschillende adressen in de stad, waaronder:
1938 – J J Viottastraat 21hs,
1939 – Haarlem
1940 – Valeriusstraat 75hs,
1942 – Plantage Franschelaan 11,
1943 – De la Reystraat 3,
1944 – Afrikanerplein 50-1
1944 – wordt op 3 mei aangegeven dat hij gedeporteerd is naar Duitsland; hij was inmiddels op 11 februari 1944 in Auschwitz vermoord.
Isaac werd in eerste instantie diamantwerker en later accountant, grondlegger van de informatietechnologie, adviseur van de voorloper van IBM en uitvinder van….een antiseptische zakdoekvouwmachine. Voor dat laatste had hij een octrooi aangevraagd. Het was overigens niet het enige octrooi dat op zijn naam stond, in 1934 had hij al een octrooi voor een kantoormachine. Deze machine werd in 1943 nog van belang voor hem…
Testament
Op 3 juni 1927 liet hij in zijn testament vastleggen, opgemaakt door notaris P. J. C. van Toorenburg te Alkmaar, dat een vijfde deel van zijn nalatenschap moest worden gebruikt voor een prijsvraag ’ter bevordering van de wereldvrede en voor meer efficiënte distributie’.
Isaac was toen 35 jaar, een bijzondere leeftijd om al aan een testament te denken. Hij leed aan TBC en achtte waarschijnlijk de kans groot dat deze ziekte snel een einde aan zijn leven zou en kon maken.
Adviseur
Zijn adviseurschap voor de voorloper van IBM (Watson Bedrijfsmachine Maatschappij, Frederiksplein 34) heeft hem lang voor deportatie behoed, de bezetter zag dat zijn kennis van belang was voor het Rijksministerie van Bewapening en Munitie.1 Isaac was tevens lid van de Joodse Raad.3 Hij deed een aanvraag om op de Barneveld-lijst geplaatst te worden, dit werd afgewezen.
1943
In 1943 probeerde Roet zijn kantoormachine zo in te zetten dat hij in Amsterdam kon blijven. Zelfs de Duitse Verwalter van Hollerith sprong voor Roet in de bres: “Der Jude Roet hat eine Methode gefunden beim Hollerithverfahren die Handarbeit des Lochens der Hollerith-Karten durch eine Mechanische Arbeitsweise zu ersetzen“. Dat was in het belang van het Ministerie van Bewapening en Munitie, meende hij.4 Veel mocht het niet baten, Isaac werd aan het eind van 1943 / begin 1944 aangehouden en via Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd. Isaac werd op 11 februari 1944 in Auschwitz vermoord.
Het testament van Isaac trad na de oorlog in werking en de gemeente Amsterdam ontving een bedrag van ƒ 10.000,– met de voorwaarde dat de gemeente-universiteit dit voor de prijs zou bestemmen. Het bedrag was in die tijd een vermogen. Door ambtelijk geneuzel duurde het 45 jaar door de prijs voor het eerst uitgereikt kon worden en dat zelfs nadat er druk door overlevende familieleden van Isaac uitgeoefend was.
De eerste keer dat de Isaac Roetprijs werd uitgereikt was in 1989, in het Vredespaleis in Den Haag. De Isaac Roetprijs is een van de deelprijzen van het Amsterdamse Universiteitsfonds.2
bron:
1 = Lang, de, Wally M. Oorlogsdagboek van Dr G Italie, noten 108
2 = Spui 32, 01/2010
3 = archiefkaart Amsterdam
4 = Klein, P.W., Kaddisj voor Isaäc Roet. Twee familiegeschiedenissen uit de twintigste eeuw (Amsterdam/Antwerpen 2001) 93
joodsmonument.nl
gepubliceerd:
3 mei 2016
laatst bijgewerkt:
15 november 2021