Isaac Coezijn werd op 27 april 1903 te Hilversum geboren als zoon van Philip Coezijn (Amsterdam, 11 mei 1862 – Sobibor, 9 april 1943) en Vrouwtje Poppegaaij (Amsterdam, 18 september 1867 – Amsterdam, 7 november 1938) in een gezin met elf kinderen. Van deze elf kinderen waren er in 1940 nog acht in leven, in 1945 was Isaac de enige die nog in leven was.
Isaac trouwde op 7 juni 1933 met Teuntje van ’t Hof (Dordrecht, 5 februari 1903). Teuntje was niet-Joods en derhalve was Isaac gemengd gehuwd. Dat zou hem het leven redden. Van beroep werd Isaac kleermaker en Isaac en Teuntje woonden op Amstel 97-1, nabij Carré.
Gemengd gehuwd
De mythe dat een gemengd huwelijk voldoende was om de oorlog te overleven klopt vaak niet. Ook niet in het geval van Isaac en Teuntje. In 1942 moest Isaac zich laten steriliseren in opdracht van de bezetter om te voorkomen dat er kinderen zouden komen. Isaac en Teuntje hebben derhalve nooit zelf kinderen gekregen.
Vader en moeder
Isaac en Teuntje werden toch de ouders van Bennie. Hoe zat dat?
De Bennie in dit verhaal is Benjamin Flesschedrager. Benjamin werd op 10 juni 1943 in de onderduik geboren als zoon van Philip Flesschedrager en Elisabeth Appelboom. Op de 20ste juni, tien dagen oud, kwam Bennie met zijn ouders, na verraad, in de Hollandsche Schouwburg terecht en in de bijbehorende crèche werd Bennie door verpleegster Enny Lim gered. Al voordat ze in de onderduik waren gegaan hadden Philip en Elisabeth Flesschedrager geregeld dat, als er iets zou gebeuren, Benjamin naar Isaac en Teuntje, zijn oom en tante, zou gaan. En dat gebeurde.
Na de onderduik op de Overtoom bij de familie Bongers kwam Bennie na de oorlog, in 1945, bij de Coezijns op de Amstel te wonen. De Coezijns namen Benjamin op alsof hij hun eigen zoon was. Met de familie Bongers bleef er altijd een goed contact bestaan.
Vanaf zijn 10e wist Benjamin dat Isaac en Teuntje zijn ouders niet waren, hij hoorde dit toen iemand dat abrupt op straat aan hem vertelde.
Ondanks dat Benjamin dit vanaf die leeftijd wist, is in de bronnen Benjamin als Bennie Coezijn te vinden. Zo doet Benjamin bar mitswa in de sjoel op de Gerard Doustraat en plaatsen Isaac en Teuntje ter gelegenheid hiervan een advertentie in het Nieuw Israëlietisch Weekblad; en als Benjamin 15 is heeft Haboniem bij hem thuis een bijeenkomst en heet Benjamin nog steeds Ben Coezijn.
Op latere leeftijd gaat Benjamin zijn echte familienaam gebruiken. Isaac Coezijn overleed op 2 augustus 1971 en werd op de Joodse begraafplaats in Muiderberg begraven.
verder:
Amstel 97 was voor de oorlog het Amsterdamse kantooradres van de Joodse weldadigheidsvereniging Montefiore.
bron:
genealogs.nl, lemma Isaac Coezijn (geraadpleegd 1 feb 2015).
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Isaac Coezijn, woningkaart Amstel 97-1.
JHM, archief, papieren Isaac Coezijn.
foto:
Nieuw Israelitisch Weekblad, 11 mei 1956, bar mitswah.
Nieuw Israelitisch Weekblad, 10 april 1959, Chadasjot.
© joodsamsterdam.nl Amstel 97, 31 jan 2015.
gepubliceerd:
25 april 2016
laatst bijgewerkt:
1 augustus 2024