Isidore Markus was directeur van IJzerhandel Hollandia samen met zijn schoonvader Raphael Pais. Hij werd geboren op 16 april 1919 als zoon van Jacob Markus, textielfabrikant (Amsterdam, 16 november 1888 – Amsterdam, 14 januari 1967) en Helena de Vries (Amsterdam, 12 oktober 1892 – Amsterdam, 24 maart 1986), dochter van diamantfabrikant Juda de Vries.
Isidore was de oudste zoon, hij had een broer Juda (Amsterdam, 12 juni 1920) die doorgaans Jules genoemd werd en Robert (Amsterdam, 9 november 1921). Jules en Robert waren de oprichters van kauwgomfabriek Maple Leaf.
IJzerhandel Hollandia komt voor de eerste keer in de krant in 1926, als op 9 november 1926 het NRC mededeelt dat de statuten van de Naamloze Vennootschap IJzerhandel “Hollandia” in de Staatscourant zijn opgenomen.
Het bedrijf richt zich op de sloop van grote stalen objecten. Zo werden in 1926 twee Engelse marineschepen gesloopt, de Forfar en de Battle. Maar niet alleen schepen werden gesloopt, het landverhuizershotel Uranium aan de Brede Hilledijk 98 te Rotterdam werd ook gesloopt door dit Amsterdamse bedrijf en dit bedrijf was ook betrokken bij de sloop van de resten van het hoofdgebouw van het Paleis van Volksvlijt, dat in de nacht van 17 op 18 april 1929 door brand verwoest werd. Het bedrijf bood de klok van het paleis aan de gemeente aan, zodat deze in een museum geplaatst kon worden.
In 1932 was het bedrijf aan de Duivendrechtsekade gevestigd, in de oorlog ging het bedrijf naar de Borneokade 25.
| Raphael Pais Raphael -Felie- Pais was de schoonvader van Isidore Markus en werd in Delfzijl geboren op 30 maart 1895. Hij trouwde met Judith de Metz (Leeuwarden, 5 mei 1896). Het echtpaar kreeg drie kinderen, Jette (Amsterdam, 25 juni 1921), John (Amsterdam, 3 november 1925) en Louis (16 juni 1927). Jette huwde met Isidore Markus. Jette en Isidore overleden in 2014. Het gezin Pais vluchtte in september 1940 met alle drie de kinderen naar Amerika en kwam na de oorlog weer terug. Hollandia werd voortgezet, een niet joodse directeur gaf de leiding gedurende de oorlogsjaren. Felie Pais overleed in Knokke op 31 oktober 1972. Hij werd op de Portugees-Israëlitische begraafplaats in Ouderkerk begraven. |
Gedurende de oorlog kreeg het bedrijf, als Joods bedrijf, een Verwalter. Dit was Franz Sinzig. Daarnaast was er een niet-Joodse directeur, de heer Donselaar, die de zaak heeft voortgezet. Vaak perste een Verwalter een bedrijf financieel uit, waardoor na de oorlog er niet veel was om nog mee door te gaan, maar daar lijkt in dit geval geen sprake van te zijn, want na de oorlog gingen de activiteiten van het bedrijf weer door en in een krantenartikel in 1953 werd gesteld dat Hollandia de grootste Nederlandse schroothandel was. In dat jaar verhuisde het bedrijf naar de Schroothaven (Westerhoofd 7). In 1961 moest het bedrijf daar weer weg om plaats te maken voor de Coentunnel. In 1962 was het bedrijf gevestigd aan de Kwadrantweg 12.
In januari 1965 fuseerde IJzerhandel Hollandia met Schroothandel Simons Katendrecht NV uit Rotterdam en vormde in Rotterdam het nieuwe bedrijf Hollandia Waalhaven NV. In Amsterdam ging het bedrijf onder de oude naam verder. In 1969 volgde er een fusie met het bedrijf Frank Rijsdijk uit Hendrik-Ido-Ambacht. In feite werd het bedrijf een conglomeraat van soortgelijke bedrijven.
Het bedrijf heeft bestaan tot 1980, toen werd het overgenomen door de Hoogovens.
bron:
Algemeen Handelsblad, 9 jan 1932, “Magnetische kracht”.
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Jacob Markus,
ibidem, gezinskaart Raphael Pais
Bundesarchiv, IJzerhandel Hollandia N V Amsterdam (geraadpleegd 3 augustus 2016).
“SCHEEPSBOUW EN SLOOPING.”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 29-12-1926. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010658138:mpeg21:a0249.
“NEDERLAND. Een Landverhuizershotel Geveild.”. “Bataviaasch nieuwsblad“. Batavia, 23-09-1927. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011071782:mpeg21:a0117.
“Fusie tussen twee grote schroothandelaren”. “De waarheid“. Amsterdam, 16-01-1965. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010372516:mpeg21:a0080.
“Fusie Hollandia met Frank Rijsdijk- Holland”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad“. Rotterdam, 13-02-1969. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010956905:mpeg21:a0291.
“Familiebericht”. “De Telegraaf“. Amsterdam, 02-11-1972. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011197185:mpeg21:a0244
Aanpassingen met dank aan Herbert Markus, zoon vann Jette Markus-Pais en Isidore Markus, d.d. 4 augustus 2016.
“Familiebericht Helena Markus – de Vries”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1986/03/28 00:00:00, p. 22. Geraadpleegd op Delpher op 08-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859188:mpeg21:p022
Illustratie:
“WAT VAN HET PALEIS VOOR VOLKSVLIJT BEWAARD ZAL BLIJVEN.— De klok, welke in 1875 aan het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam werd geschonken en in April van het vorige jaar tijdelijk onder de ruïnes werd bedolven, is door den ijzerhandel „Hollandia” aan de gemeente aargeboden, ter plaatsing in een museum.”. “De Sumatra post“. Medan, 18-03-1930. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010360962:mpeg21:a0157.
“Nieuw handelscomplex bij Coenhaven”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 15-06-1953. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000042130:mpeg21:a0033.
gepubliceerd:
3 augustus 2016
laatste aanpassing:
26 september 2023