De Hondecoeterstraat is een straat in het Museumkwartier en loopt grotendeels parallel aan de Van Baerlestraat. Het stratenpatroon van deze buurt werd in 1902 vastgelegd en was gebaseerd op ontwerpen uit 1892 van Cuypers. Tot 1906 stond in deze buurt de Koninklijke Waskaarsenfabriek en deze werd in 1906 gesloopt, waardoor in 1907 met de bouw van deze buurt begonnen kon worden.
Hondecoeterstraat 4 – advertentiebureau Ricardo
Op dit adres woonde de Joodse Jacques (Isaäc) Ricardo (Amsterdam, 15 juli 1873) met zijn niet Joodse vrouw Beppie (Bernardina Johanna Agnes) Egtberts (Amsterdam, 20 oktober 1882). Jacques had een advertentiebureau en was de vader van Jacqueline Bertha Ricardo (Amsterdam, 18 september 1915), van Hondecoeterstraat 22-1.
Hondecoeterstraat 7 – accountant Pimentel
In 1916 woonde op dit adres Mordechai Pimentel (Amsterdam, 29 januari 1883), accountant. Hij adverteerde in het Nieuw Israëlietisch Weekblad waarbij hij aangaf te kunnen adviseren betreffende oorlogswinstbelasting. Mordechai was gehuwd met Clara van Praag (Amsterdam, 27 januari 1890).
Hondecoeterstraat 8 – rusthuis M. Scharnitzki
M. Scharnitzki gaf in 1939 aan op dit adres in Amsterdam Zuid een sterk ritueel pension annex rusthuis te gaan oprichten. Max Scharnitzki werd op 4 juli 1905 in Köningsberg geboren en was volgens de persoonskaart bij de gemeente Amsterdam coupeur van beroep. Hij kwam in april 1937 naar Amsterdam toe en woonde vanaf 7 januari 1938 op dit adres. Max overleed op 27 mei 1943 in Westerbork en zijn urn staat in het urnenveld bij de Nederlands Israëlitische Begraafplaats te Diemen.
Hondecoeterstraat 8-1 – tandarts Cats
Tandarts Cats was een van de tandartsen die in 1942 Joodse patiënten mocht helpen. Alfred Cats werd geboren op 9 februari 1895 in Enschede en was gehuwd met Hanna Hillesum (Amsterdam, 18 april 1893 – Amsterdam, 24 februari 1975). Alfred was tandarts, Hanna advocate. Ze hadden een dochter Suze Erna Leatitia Beatrix (1927), die tandartsassistente werd. De familie Cats kwam in de oorlog op de Barneveld-lijst terecht en uiteindelijk in huis “De Biezen”. Alfred overleed op 10 november 1966 in Amsterdam.
Hondecoeterstraat 22 – dameskapsalon Nefkens
Elise Nefkens had een dameskapsalon en was in 1939 op dit adres gevestigd. Zij wenste haar clientèle in het NIW in september 1939 een goed nieuwjaar. Daarmee richtte zij zich mede op haar Joodse klanten. Na de Tweede Wereldoorlog zat deze zaak nog op dit adres.
Hondecoeterstraat 22-1 – procuratiehouder Rudolf Calisch
Op dit adres woonde voor en in de oorlog het gezin van Rudolf Calisch (Amsterdam, 8 augustus 1909) en zijn vrouw Jacqueline Bertha Ricardo (Amsterdam, 18 september 1915). Zij trouwden op 27 oktober 1937 en Rudolf was procuratiehouder van een advertentiebureau. Rudolf en Jacqueline 
kregen vijf dochters; Renee (1938), Ingrid (1940), Marjory Gracia (1943), Yolande Paula Jacqueline (1945) en Nicole (Iris Nicoline).
Tot en met december 1940 adverteerde het gezin regelmatig in de kranten. Er werd een hulp in de huishouding / dagmeisje gezocht.
Tijdens de oorlog hebben Rudolf en Jacqueline een oproep gekregen. Ze gaven hier gevolg aan en zijn toen met hun twee oudste dochters zes weken in Westerbork geweest. Door doopbewijzen mochten ze terug naar Amsterdam waar ze hun huis verzegeld aantroffen. De gemeente Amsterdam gaf toestemming en ze konden er weer in. Ze zijn toen uitgeschreven alsof ze naar Duitsland gedeporteerd werden, maar ze bleven in de stad en in die periode werden twee dochters geboren. Waarschijnlijk werd het gezin verzorgd door het verzet.
Bob (Robert Theodoor Philip) Onderwijzer (Amsterdam, 14 februari 1911), een man uit het verzet, zat bij familie Calisch ondergedoken.
Vader Calisch kreeg zelfs in januari 1945, dus tijdens de oorlog, onder zijn echte naam een oproep om wacht te lopen bij het transformatorhuisje op het Jacob Obrechtplein. Na de oorlog was het gezin er zo slecht aan toe aan dat de huisarts hen aanraadde om uit Amsterdam weg te gaan. Nicole werd daarom in 1948 in Naarden geboren. Haar tweede naam Nicoline is een samentrekking van Nico en Lien. Lien was Celine Hamburger-Calisch (Amsterdam, 9 februari 1903 – Auschwitz, 30 september 1942), de zus van Rudolf, en het tweede deel van de naam herdenkt haar man Nico Hamburger (Amsterdam, 21 augustus 1888 – Auschwitz, 30 september 1942) die met hun twee dochters Hester (Amsterdam, 11 mei 1922 – Auschwitz, 30 september 1942) en Leny (Amsterdam, 11 september 1923 – Auschwitz, 30 september 1942) werden vermoord. Hoe de oorlog precies verliep voor het gezin Calisch hebben Jacqueline en Rudolf nooit aan hun dochters verteld en mocht u als lezer iets weten, dan kunt u dat hier melden. Uw mail wordt doorgezonden.
Jacqueline overleed in 1950 en Rudolf in 1994.
Hondecoeterstraat 24 – filiaal O.V.V.
De O.V.V. was een organisatie die rond 1923 zorgde voor de bezorging van melk. Het bedrijf was gevestigd op de Weteringschans 81 – 89 en er waren filialen op de Van Baerlestraat 43, Hendrik Jacobszstraat 10, Lutmastraat 49 en de Hondecoeterstraat 24.
Hondecoeterstraat 30-2 – Carolina Estella Godfried
Carolina werd op 9 mei 1903 in Maastricht geboren als dochter van Hijman Godfried en Mietje Snapper. Ze woonde op dit adres rond 1940 en was advocate. Ze verhuisde in oktober 1942 naar de Vaalrivierstraat 10hs. Ze werd in Sobibor vermoord op 4 juni 1943.
bron:
“Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 18-10-1916. Geraadpleegd op Delpher op 05-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860476:mpeg21:a0027
“Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 16-02-1923. Geraadpleegd op Delpher op 05-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874091:mpeg21:a0048
“Familiebericht”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 25-08-1938. Geraadpleegd op Delpher op 05-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010664937:mpeg21:a0145
www.dutchjewry.org, lemma Rudolf Calisch (geraadpleegd 5 april 2017)
“Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 30-06-1939. Geraadpleegd op Delpher op 05-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874578:mpeg21:a0042
www.oorlogsgravenstichting.nl, lemma Max Scharnitzki (geraadpleegd 5 april 2017)
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart 1893 – 1939 Max Scharnitzki
Stadsarchief Amsterdam, persoonskaart Max Scharnitzki
“Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 13-09-1939. Geraadpleegd op Delpher op 05-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874589:mpeg21:a0188
“Advertentie”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 30-10-1942. Geraadpleegd op Delpher op 05-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318342:mpeg21:a0028
“Advertentie Ricardo”. “De Tijd“. ‘s-Hertogenbosch, 23-11-1939. Geraadpleegd op Delpher op 12-06-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000206167:mpeg21:a0090
“Advertentie winterjas Calisch”. “De waarheid“. Amsterdam, 06-05-1946. Geraadpleegd op Delpher op 13-06-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010850125:mpeg21:a0017
stadsarchief Amsterdam, persoonskaart Alfred Cats.
met dank aan I de Meijer (betreffende Carolina Godfried).
Stadsarchief Amsterdam, persoonskaart Carolina Godfried.
aanvulling Elise Nefkens met dank aan Inge de Meijer
Bob Onderwijzer herinnering Nicole Rehe – Calisch
Jacqueline Bertha Ricardo, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 672.
Isaäc Ricardo, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 672.
Mordechai Pimentel, Stadsarchief Amsterdam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 1140.
illustratie:
waskaarsenfabriek embedded van stadsarchief amsterdam, ca. 1900 OSIM00001004800 .
“Familiebericht”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 25-08-1938. Geraadpleegd op Delpher op 05-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010664937:mpeg21:a0145.
“Advertentie”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 30-10-1942. Geraadpleegd op Delpher op 05-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318342:mpeg21:a0028.
“Advertentie Ricardo”. “De Tijd“. ‘s-Hertogenbosch, 23-11-1939. Geraadpleegd op Delpher op 12-06-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000206167:mpeg21:a0090.
“Advertentie winterjas Calisch”. “De waarheid“. Amsterdam, 06-05-1946. Geraadpleegd op Delpher op 13-06-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010850125:mpeg21:a0017.
gepubliceerd:
5 april 2017
laatst bijgewerkt:
21 juli 2022