Tot 1921 lag de Hogeweg in de gemeente Watergraafsmeer. In dat jaar werd deze gemeente geannexeerd door Amsterdam. De bouw van de eerste huizen aan de Hogeweg was rond 1900.
Hogeweg 5 – Lion Tokkie en Flora Reens
Tot november 1940 woonden kleermaker Lion Tokkie (Amsterdam, – Auschwitz, zijn vrouw Flora Reens (Amsterdam, – Auschwitz,
Hogeweg 6hs – gezin Zurel
Op Hogeweg 6hs woonden in 1941 Isaäc Zurel (Amsterdam, – Bergen-Belsen, ), handelaar in automobielen, en zijn echtgenote Margaretha Hijmans (Amsterdam, – Bergen-Belsen, ). Zij hadden drie kinderen die allen de oorlog hebben overleefd. Een daarvan was Rachel (Chelly) Zurel (Amsterdam, 16 september 1915), zij was in 1936 secretaresse voor de Jeugd Propaganda Club van de S. A. Rudelsheim Stichting.
Hogeweg 12 – Huize Frank
Huize Frank was een pension voor bejaarde dames en heren en dit pension verhuisde in 1939 naar de Plantage Franschelaan 11 (Henri Polaklaan). De onderneming was van Hanna Rachel Frank (Vlissingen, – Auschwitz, ), de echtgenote van Jacob de Vries (Enschede, – Auschwitz, ). Zij hadden een zoon Robert (Amsterdam, – Auschwitz, ).
Hogeweg 15 – Huize Dingsdag
Op dit adres was in 1939 het Tehuis voor Oude van Dagen van de familie Dingsdag gevestigd. In 1941 woonden hier onder anderen de pensionhouder Leendert Dingsdag (Amsterdam, 3 april 1890 – Auschwitz, 1 januari 1943) en Esther Dingsdag-Leever (Amsterdam, 27 juli 1888 – Auschwitz, 1 januari 1943).
Hogeweg 18-II – gezin Appel / Fanny Jetta de Vries
Fanny Jetta de Vries (Haarlem, 18 april 1923 – Amsterdam, 4 januari 2012) kreeg tijdens de oorlog als Joodse de opdracht naar Amsterdam te verhuizen. Omdat ze daar niemand kende, klopte ze aan bij het woonadres van haar oude, Joodse zakenrelatie Louis Appel (Amsterdam, 18 september 1885 – Buchenwald, 18 februari 1945) van de lampenwinkel Worms en Appel op de Hogeweg 18. Naast een filiaal in Amsterdam hadden Worms en Appel ook een filiaal in Utrecht.
Op de dag dat Appel werd opgehaald, was Fanny daarbij aanwezig. Men liet haar gaan ‘omdat Joden geen dialect spreken’. Ze wist niet waar ze naar toe moest, ze liep dus maar de trap op en klopte aan bij Daan Barug en zijn vrouw. Vervolgens dook ze bij hen aansluitend – vanaf augustus 1942 – minstens één jaar onder op Hogeweg 18-III.
Barug, lid van de verzetsgroep Gerretsen, bracht de twee dochters van Appel naar een zakenrelatie van Appel in Helvoirt. Het was een hele heisa om de dochters Amalia en Rosaline (‘Roosje’) ervan te overtuigen dat ze voor dat transport hun Jodenster af moesten doen. Andere plaatsnamen die voorkomen in de onderduik van de dochters zijn Oss en Oisterwijk, precieze volgorde onbekend maar waarschijnlijk was Oisterwijk eindstation.
Na de oorlog was Fanny Jetta de Vries jarenlang zeer gewaardeerd medewerkster van Joods Maatschappelijk werk (JMW). De Wet Uitkering Vervolgingsslachtoffers (WUV) kwam er na een actie van JMW’ers, waar ook Fanny bij was betrokken. Ze had kritiek op de Stichting 1940-1945 omdat hun maatschappelijk werkers niet waren opgeleid: het waren vaak oud-koeriersters die De Vries ‘bloemetjesbrengsters’ noemde.
Louis Appel was gehuwd met Rebecca van der Woude (Amsterdam, – Amsterdam, ) en zij hadden twee dochters; Amalia Rosaline (Watergraafsmeer, – Amsterdam, ) en Rosaline Amalia (Amsterdam, – Den Haag, ).
Hogeweg 18-III – Daan Barug
Daan Barug (Daniël Alexander Barug, Antwerpen, 14 augustus 1903 – 1986) mag niet ontbreken. Hij woonde jarenlang op nummer 18-III en speelde gedurende de oorlog een belangrijke rol in de verzetsgroep Gerretsen die op de Nieuwe Keizersgracht een eigen drukkerij had.
Hogeweg 25hs – Joseph Paërl en Rosa Wijnberg
In het begin van de twintigste eeuw (na 1913) woonde hier het gezin van Joseph (Jo) Paërl (Amsterdam, 18 mei 1891), zijn vrouw Rosa Wijnberg (Groningen, 24 juli 1887) en hun kinderen Lion Joseph (Amsterdam, 29 augustus 1914), Henri Louis (Amsterdam, 29 januari 1916), Robert Joseph (Amsterdam, 3 april 1918) en Henriette Nanette (Jetty) (Amsterdam, 27 mei 1921).
Hogeweg 26 – drogist Willem Jansen
Willem Jansen (Middelburg, 6 mei 1872) verkocht rond 1923 Blogs’ scheerpoeder. Blogs’ scheerpoeder werd gemaakt op de Zwanenburgwal 84 en was speciaal bedoeld voor gelovige Joodse mannen, die vanwege de religieuze voorschriften het scheermes niet mochten gebruiken.
Hogeweg 39huis – Sigarenhandel Salomons
In 1931 was hier de sigarenhandel van A. Salomons gevestigd.
Hogeweg 40 – M. L. de Lange
in Amsterdam was hier een van de drie vestigingen van firma M. L. de Lange gevestigd. De Lange verkocht rond 1913 koosjere waar, waaronder melk, boter en kaas.
Hogeweg 46a huis – Blaauw’s Bloemenmagazijn
Hier dreven Mozes Blaauw (Amsterdam, – Sobibor, ) en Bertha Blaauw-van Stratum (Haren, – Sobibor, ) hun bloemenwinkel.
Zij hadden een zoon, Martijn Aron (Amsterdam, – Auschwitz, ), die ook op dit adres woonde. Volgens een lijst met winkels van joodse eigenaren, opgesteld door de Amsterdamse politie in 1940, had dit gezin een bloemenwinkel.
| Oprichting van een “Joodsche Sociëteit” Op 23 juni 1932 wordt een langgekoesterde wens vervuld. In het verenigingslokaal van de Nachaliël vindt namelijk de oprichting plaats van de “Joodsche Sociëteit voor Oud-Watergraafsmeer”. Voor deze nieuwe afdeling wordt staande de vergadering een propagandacommissie in het leven geroepen. Het doel van de afdeling is het organiseren van clubavonden in dit stadsgedeelte. Het gaat dan vooral om lezingen, voordrachten en debatavonden. Om de avonden aantrekkelijk te maken zal er ook voor ‘gepaste ontspanning’ worden gezorgd. Met deze avonden wil de Sociëteit bijdragen aan het saamhorigheidsgevoel van de joodse bewoners van het ‘voormalig’ Watergraafsmeer. Belangstellenden kunnen zich aanmelden bij het bestuurslid en secretaresse der commissie: mejuffrouw R. Groen, Hoogeweg 46a. |
Voorheen was op dit adres gehuisvest de familie Groen, Salomon Groen (Amsterdam, – Amsterdam, ), Matje Groen – Trijbits (Gouda, – Den Haag, ) en een van hun kinderen Reina Groen. Reina (Amsterdam, – Sobibor, ) was secretaresse en bestuurslid van de “Joodsche Sociëteit voor Oud-Watergraafsmeer”.
Hogeweg 46a – brood- en banketbakkerij M. van Thijn
In het begin van de vorige eeuw zat hier een filiaal van de brood- en banketbakkerij M. van Thijn. Hij had ook een zaak aan de Jodenbreestraat 66-68 en de Weesperstraat 118. Op 14 november 1905 wordt er in “het nieuws van den dag: kleine courant” een banketbakkersbediende gevraagd op dit adres.
Hogeweg 55 – hoofdprijs loterij Joodse Invalide
Bij de loterij voor de Joodse Invalide in 1931 waren er drie hoofdprijzen, huizen. Een in Arnhem, twee in Amsterdam op de Amstelkade 68 en dit adres.
Hogeweg 85 – Eerste Nederlandsche Fabriek van Koosjere Bouillonblokken ‘De Kroon’.
In 1917 was op dit adres de Eerste Nederlandsche Fabriek van Koosjere Bouillonblokken ‘De Kroon’ gevestigd. De fabricage stond onder toezicht van het Amsterdamse rabbinaat en in Noord-Holland was Victor Schlesinger de hoofdvertegenwoordiger, in Zuid Holland S. Bilderbeek.
bron:
“Advertentie M L de Lange”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 14-04-1911. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872727:mpeg21:a0029
“Advertentie Jansen”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 07-12-1923. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872459:mpeg21:a0011
“Advertentie Salomons”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 11-09-1931. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874717:mpeg21:a0093
“Eerste lustrum van de J.P.C. der S.A. Rudelsheim-Stichting”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 15-05-1936. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871345:mpeg21:a0117
“Advertentie Huize Frank”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 10-03-1939. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874666:mpeg21:a0038
“Advertentie Dingsdag”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 18-08-1939. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874585:mpeg21:a0026
Gegevens Blauws bloemenmagazijn afkomstig uit het politiearchief berustend bij het Stadsarchief Amsterdam
www.joodsmonument.nl, verschillende lemma’s
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Daniel Alexander Barug
email Bart de Cort, 1 december 2016
met dank aan Rene Bennekers voor de aanvullingen
met dank aan Bart de Cort voor de aanvulling
“Advertentie Loterij”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1931/01/09 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858651:mpeg21:p005
De Kroon bouillonblokjes, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 23-03-1917, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 12-02-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860498:mpeg21:p008.
Louis Appel, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 17
Aanvulling Fanny Jetta de Vries met dank aan Bart de Cort (email 1 dec 2022).
Lion Tokkie, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 816.
Hanna Rachel Frank, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 245.
Joseph Paerl, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregisters geannexeerde gemeenten, archiefnummer 5008, inventarisnummer 225.
illustraties:
“Advertentie M L de Lange”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 14-04-1911. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872727:mpeg21:a0029
“Advertentie Dingsdag”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 18-08-1939. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874585:mpeg21:a0026
“Advertentie Loterij”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1931/01/09 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858651:mpeg21:p005
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Hogeweg bij kruising met de Middenweg, hoekpand Melksalon Linnaeuspark nummert Middenweg 73. Uitgave H. Jansen, Ringkade 1a, Amsterdam, 1910. PRKBB00186000002
De Kroon bouillonblokjes, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 23-03-1917, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 12-02-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860498:mpeg21:p008
gepubliceerd:
26 november 2016
laatst bijgewerkt:
22 augustus 2024