“A. Gosler & Zonen, handel in machinerieën en metalen. Aanneming van sloopwerken” staat op tal van oude foto’s te lezen. Trouwens ook de straatnaam, Jodenhouttuinen staat er dan bij. Het adres van het huisje van Gosler was dan ook Jodenhouttuinen 1.
Het huisje staat er nog, de straat is verdwenen en de naam van het huisje is nu die van een café. Maar oudere Amsterdammers noemen het nog steeds “Het Huisje van Gosler”. En als je de geschiedenis kent is dat de naam die bij het pand hoort.
Het huisje werd in 1695 gebouwd, inderdaad als sluiswachtershuis aan de Sint Anthoniesluis. De sluiswachter bediende, controleerde en onderhield de sluis in opdracht van de stad Amsterdam. De sluis zelf werd in 1602 gebouwd, de Sint Anthoniesdijk werd doorgebroken. De sluis had tot doel de vijandige schepen te beletten om de stad in te komen en de uitstroom van rivierwater (Amstel) via de grachten naar het IJ te regelen.
Het huisje staat nu apart, maar dat is niet altijd zo geweest. In 1903 sloot de plaats van het huisje aan bij de rooilijn van de huizen aan de noordkant van de Jodenhouttuinen.
Op het moment dat Gosler eigenaar van het huisje wordt, veranderde de bestemming en werd het gebruikt voor zijn metaalhandel. Voor zover is na te gaan werd het terrein gebruikt voor het kantoor van het bedrijf, terwijl op foto’s ook te zien is dat er gedeeltelijk opslag plaats vond. In 1942 meldde Het Nieuws van de Dag dat op opslag op de Nieuwe Uilenburgerstraat 125 was. De laatste grote restauratie van het pand werd in 1979 uitgevoerd. Tegenwoordig is er een café in het pand gehuisvest.
Abraham Gosler
Abraham Gosler werd in Amsterdam geboren op 13 oktober 1874 als zoon van Hartog Gosler (Amsterdam, – Amsterdam, ) en Roosje Gerritse (Amsterdam, – Amsterdam, ). Abraham huwde Saartje Gans (Amsterdam, – Auschwitz, ) op 24 februari 1903 in Weesp en ze kregen zes kinderen; Hartog (Amsterdam, – Auschwitz, , Jacob (Amsterdam, – ), Mozes (Amsterdam, – Amsterdam, ), Rosalina (Amsterdam, – Auschwitz, ), Isaac (Amsterdam, – Mauthausen, ) en Louis (Amsterdam, – Mauthausen, ).
Zoon Hartog werd kleermaker, Jacob en Mozes gingen bij hun vader in de zaak, van Rosalina is niets bekend, Isaac werd arbeider en Louis werd leerbewerker. Louis (in de volksmond Loetje) en Isaac werden waarschijnlijk bij de eerste razzia opgepakt, zij werden in het begin van de oorlog in Mauthausen vermoord.Louis was op 24 januari 1940 getrouwd met Jetje (Beppie) Kroonenburg (Amsterdam, – Rotterdam, ).
Het laatste adres van het gezin van Abraham en Saartje was Nieuwe Prinsengracht 20hs. Abraham werd vermoord in Auschwitz op Alleen Jacob en Mozes overleefden de oorlog, zij hebben de zaak na de oorlog nog een tijdje voortgezet.
Aanvulling:
Een aantal jaren geleden heeft een van de nabestaanden het verhaal over het huisje vertelt tijdens de Open Joodse Huizen. Inclusief het feit dat de treden van de stenen wenteltrap in het huisje naar de kelder door haar familie zijn uitgesleten. Ze vertelde dat ze niet veel nabestaanden kent, in het publiek bleken drie haar onbekende verre familieleden te staan.
bron:
gratis-stadswandeling.50plusser.nl,
maxvandam.info,
stadsarchief Amsterdam, Abraham Gosler, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 276
Stadsarchief Amsterdam, woningkaarten Joden Houttuinen 1, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 161
Stadsarchief Amsterdam, woningkaarten Joden Houttuinen 1, Woningkaarten, archiefnummer 30461, inventarisnummer 327
met dank aan Roos Kruiver-De Vries
met dank aan Ruben Kroeze
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Gosler (geraadpleegd 12 mei 2020)
Illustratie:
prentbriefkaart Antoniesluis.
foto Huisje van Goster, eind zestiger / zeventiger jaren, maker onbekend, collectie Stadsarchief Amsterdam
laatst bijgewerkt:
12 mei 2020