Het pand op de Oudezijds Voorburgwal 129 huisvestte voor, tijdens en na de bezetting de Firma Gomperts & Lezer. De kantoren en het magazijn waren er gevestigd. In 1911 werd architect E. M. Rood de opdracht gegeven om het pand te verbouwen, zodat het bruikbaar werd voor Gomperts & Lezer. Later werd de onderneming uitgebreid tot 127 – 129.
In 1902 was de onderneming gevestigd op de Warmoesstraat 122. Bij een onderhandse akte van 22 mei 1908, gesloten tussen Henri Gomperts en Meijer Lezer, werd de handel in (dames) mode-artikelen in de meest uitgebreide zin des woords, voortgezet. Tot wanneer Gomperts & Lezer op de Warmoesstraat 122 zat, is niet bekend. In mei 1911, vlak voordat het pand op de Oudezijds Voorburgwal in gebruik werd genomen, werd in een advertentie de Achterburgwal 85 genoemd.
Bij de verbouw van de Oudezijds Voorburgwal gaf architect Rood de opdracht voor de centrale verwarming voor de kantoren en het magazijn aan de Nederlandse Maatschappij voor Centrale Verwarming en Ventilatie. Deze maatschappij verzorgde ook de verwarming van de confectiefabriek, die gevestigd was op de Foeliestraat 14-20. In 1912 was de onderneming op de Oudezijds Voorburgwal gevestigd.
Volgens de woningkaart van de onderneming op de Oudezijds Voorburgwal woonde H. Gomperts op de Vondelstraat 65.
Henri Gomperts
Op de Vondelstraat 65 woonde Henri Gomperts (Amsterdam, – Bergen-Belsen, ), getrouwd met Rachel Cornelia Citroen (Amsterdam, 3 december 1894 – Amsterdam, 15 januari 1922). Rachel en Henri kregen een zoon Ernst Henri (Amsterdam, – Auschwitz, ). Henri hertrouwde met Frederika Philips (Amsterdam, – Bergen-Belsen, ). Tijdens de bezetting moest het gezin verhuizen naar het Krugerplein 2-1. Vanwege zijn functie bij de S. A. Rudelsheimstichting had Henri een Sperre, deze gold ook voor Frederika. Frederika was bestuurslid van een nijverheidsschool. Zij werden op 20 juni 1943 in Westerbork geregistreerd en Henri werd in Barak 63 gehuisvest, Frederika in Barak 58. Op 15 februari 1944 werden Henri en Frederika gedeporteerd naar Bergen-Belsen.
Meijer Lezer
Meijer (Max) Lezer (Assen, 14 september 1875 – Amsterdam, 6 november 1912) was de andere vennoot. Hij was gehuwd met Carolina Johanna Gomperts (Amsterdam, 4 januari 1885 – Amsterdam, 23 januari 1973), een zus van Henri Gomperts. Carolina was lid van de commissie van toezicht op het Lager Onderwijs rond 1919. Carolina hertrouwde op 1 april 1920 met D. Muijs.
Bezetting
De onderneming kon blijven doorwerken tijdens de bezetting en plaatste advertenties in niet-Joodse media. De onderneming werd dus onder een Verwalter geplaatst, een zaakgelastigde van de bezetter. De onderneming werd niet door wanbeleid naar een faillissement gedreven, zoals vaak gebeurde, en kon na de bezetting worden voortgezet.
Albert B. Gomperts
Uit een advertentie uit 1963 bleek dat de onderneming inmiddels een naamloze vennootschap was geworden, dat de heer W. Goldschmidt de directeur was en dat advocaat en procureur Mr. Albert Barend Gomperts (Amsterdam, 8 juni 1883 – Amsterdam, 10 augustus 1963), een broer van Henri, de president-commissaris was. Albert was gehuwd met Sophia van Embden (Zwolle, 9 augustus 1877 – Amsterdam, 16 maart 1958).
In maart 1975 werd de laatste advertentie geplaatst met het adres op de Oudezijds Voorburgwal. In 1977 was de onderneming gevestigd op het Koningin Wilhelminaplein 2-4. In 1985 bleek de onderneming een besloten vennootschap te zijn en op 12 november 1985 werd de onderneming in staat van faillissement verklaard.
bron:
Bij de zeventigste verjaardag van Karel Appel De lotgevallen van Vragende Kinderen. “NRC Handelsblad”. Rotterdam, 24-04-1991. Geraadpleegd op Delpher op 02-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000029683:mpeg21:p016.
Warmoesstraat, Gemeentelijke Telephoon.. “Het nieuws van den dag : kleine courant”. Amsterdam, 16-12-1902, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 02-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010129713:mpeg21:p012.
Jongmensch, Advertentie. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 17-10-1904, p. 42. Geraadpleegd op Delpher op 02-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010648368:mpeg21:p006.
Oudezijds Voorburgwal 129, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 375.
H. Gomperts, Stadsarchief Amsterdam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 463.
AANBESTEDINGEN, E. M. Rood, “De courant”. Amsterdam; Amsterdam, 18-03-1911, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 02-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:003495080:mpeg21:p00002.
Achterburgwal, Advertentie. “De courant”. Amsterdam; Amsterdam, 16-05-1911, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 02-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:003530003:mpeg21:p00002.
Meijer Lezer, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 189.
Henri Gomperts, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130295353 (Henri GOMPERTS).
Frederika Philips, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130295349 (Frederika GOMPERTS PHILIPS).
Max Lezer, Familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 06-11-1912, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010340612:mpeg21:p003.
Benoeming van leden Commissie van toezicht op het L.O.. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 18-03-1919, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010656011:mpeg21:p007.
Muijs, Familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 01-04-1920, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010654498:mpeg21:p003.
Advertentie. “De Waag : algemeen cultureel, politiek en economisch weekblad voor Nederland”. Haarlem, 26-02-1943, p. 127. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310922:mpeg21:p015.
Albert Gomperts, Familiebericht. “Het Parool”. Amsterdam, 12-08-1963. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010837523:mpeg21:p012.
Alfred Barends Gomperts, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1045.
Oudezijds Voorburgwal, Advertentie. “De Telegraaf”. Amsterdam, 13-03-1975, p. 28. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011198744:mpeg21:p028.
Wilhelminaplein, Advertentie. “De Telegraaf”. Amsterdam, 23-04-1977, p. 24. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011200091:mpeg21:p024.
Faillissement, Advertentie. “NRC Handelsblad”. Rotterdam, 22-11-1985. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000030050:mpeg21:p026.
illustratie:
Jongmensch, Advertentie. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 17-10-1904, p. 42. Geraadpleegd op Delpher op 02-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010648368:mpeg21:p006.|Groepsfoto van meisjes van het modeatelier Gomperts & Lezer aan aan de Oudezijds Voorburgwal 127-129 in Amsterdam met afdelingschef David van Dam, 1941. 28 augustus 1941. Collectie Joods Museum, F004563. Publiek domein.
Max Lezer, Familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 06-11-1912, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010340612:mpeg21:p003.
Albert Gomperts, Familiebericht. “Het Parool”. Amsterdam, 12-08-1963. Geraadpleegd op Delpher op 03-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010837523:mpeg21:p012.
Henri Gomperts, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. 7 november 1935. Amsterdam, 07-11-1935, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 05-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582037:mpeg21:p00007, met dank aan A. Peters.
gepubliceerd:
3 april 2024
laatst bijgewerkt:
5 april 2024