Verzet tegen de nazi’s had vele vormen. Het onderbrengen van Joden was verzet, en was, net zoals alle vormen van verzet, niet zonder gevaar. Het gezin Strijder, dat woonde op de Madurastraat 34-2, was van groot belang voor het onderbrengen van een aantal Joden.
Tijdens de oorlog woonden op dit adres Grietje van der Sluijs (Alkmaar, 19 maart 1899 – 28 november 1979) en haar man Jan Johan Strijder (Amsterdam, 23 december 1895 – Amsterdam, 5 december 1943). Grietje en Jan trouwden op 28 januari 1920 in Alkmaar en woonden vanaf januari 1934 op dit adres in de Madurastraat.
Op 29 september 1926 kregen zij hun zoon Joop (overleden 1 april 1986). Vader Jan voer, maar nadat zijn zoon geboren werd bleef hij aan wal. Jan Strijder begon een rijwielstalling en voor en tijdens de oorlog ging hij werken in de diamantindustrie. Dat was een reden waarom hij veel Joodse vrienden had. Grietje was coupeuse en toen haar zoon geboren werd, bleef ze thuis en werd huisvrouw. In 1943 overleed Jan, plotseling. Moeder Grietje bleef achter met haar zoon maar stopte niet met haar verzetswerk.
Tijdens de oorlog doken er verschillende van deze Joodse vrienden en kennissen onder op de Madurastraat. Zij verbleven er korte of langere periodes en het gezin Strijder werkte mee aan het onderbrengen van Joodse gezinnen. Grietje bracht de Joodse kinderen naar andere adressen om onder te duiken. Na de oorlog klopten diverse Joodse vrienden en kennissen bij het gezin Strijder aan toen ze terugkeerden uit de onderduik of uit de kampen (en hun eigen woning door anderen bewoond zagen) en woonden korte of langere tijd bij Grietje in huis.
Op de woningkaart bij het Stadsarchief Amsterdam zijn de volgende personen te vinden die bij hen werden ingeschreven:
Christiaan Lewis (Amsterdam, 9 oktober 1896), vermoedelijk de latere eigenaar van Amstone Diamond Centre, Wibautstraat 133. Op de persoonskaart bij het Stadsarchief is aangegeven dat hij voor de oorlog bedrijfsleider bij een diamantfabriek was. Hij was gehuwd met Cornelia Johanna Gepkens (Soest, 31 mei 1896 – Amsterdam, 22 april 1944). Zij hadden een zoon Karel. Of Christiaan Joods was is niet duidelijk, zijn vrouw in ieder geval niet. Jan/Grietje Strijder en Christiaan kenden elkaar waarschijnlijk vanuit het werk.
Dora Zeehandelaar
Was oorlogswees en de zorg voor haar werd door Carla van Embden – Zeehandelaar, haar tante, op zich genomen.
Christiaan Salomons
Raphael Montezinos. Hij kwam op 4 januari 1946 terug uit Duitsland en vond bij het gezin Strijder onderdak tot hij op 17 april 1946 naar de Vrolikstraat 66 verhuisde. Raphael werd op het Waterlooplein een bekende ijs- en patatverkoper.
Kaatje (Carla) van Embden – Zeehandelaar (Amsterdam, 20 januari 1909 – Amsterdam, 4 december 1989), weduwe van Barend van Embden (Amsterdam, – Birkenau, ) en enig kind van Israël Zeehandelaar (Lemsterland, 26 augustus 1870 – Sobibor, 7 mei 1943) en Dora Meijer (Hamburg, 15 oktober 1869 – Sobibor, 7 mei 1943). Barend werd in de oorlog in Haarlem gearresteerd. Carla vond een nieuw onderduikadres en overleefde de oorlog. Ze kreeg in 1946 haar huis aan de Kuinderstraat 26hs terug maar bleef op de Madurastraat wonen, en ook haar nichtje en oorlogswees Doortje, Dora Zeehandelaar woonde bij haar. De kleindochter van Grietje van der Sluis zei oma Carla tegen haar en tegen Dora tante Doortje.
Niet op de woningkaart, maar wel in de herinnering van de kleindochter:
Fie en Fee Lipinsky
familie Fride
familie Cardozo
familie Kolenbrenner
Ton Cohen
en anderen
Na de oorlog kwamen deze vrienden regelmatig bij Grietje. Ze vertelden verhalen die door de kleindochter werden gehoord over de razzia’s, over de vluchtroute over de balkons van de Madurastraat en de verstopplaats in de kast achter de wand. Grietje zelf is tijdens de oorlog ook vastgezet, maar werd weer vrijgelaten omdat men vond dat ze daar niet hoorde.
bron:
“Familiebericht”. “De courant Het nieuws van den dag”. Amsterdam, 08-12-1943. Geraadpleegd op Delpher op 19-11-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010330684:mpeg21:a0040
herinnering Diana Strijder (per mail 17 november 2018)
aanpassing Diana Strijder (per mail 20 november 2018)
Stadsarchief Amsterdam, woningkaart Madurastraat 34-2
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Jan Johan Strijder
Stadsarchief Amsterdam, persoonskaart Kaatje Zeehandelaar
illustratie:
“Familiebericht”. “De courant Het nieuws van den dag”. Amsterdam, 08-12-1943. Geraadpleegd op Delpher op 19-11-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010330684:mpeg21:a0040
foto © Andre Moerkerken, met vriendelijke toestemming van André Moerkerken en Diana Strijder.
gepubliceerd:
18 november 2018
laatst bijgewerkt:
10 december 2023