De Galerij werd gevormd door de winkels die rond het Paleis voor Volksvlijt waren gevestigd. Na de brand waarbij het Paleis werd vernietigd heeft de Galerij nog tot na de oorlog bestaan en waren de winkels in bedrijf.
Galerij 4 – schuilplaats
Tjidens de oorlog was dit een schuil- en bergplaats van de verzetsgroep Groep Oosteinde en de Gruppe Freies Deutschland, een verzetsgroep van linkse Duitse Joden. Mensen die ontsnapten uit de Hollandsche Schouwburg werden hier tijdelijk ondergebracht.
Galerij 8 – kleermaker Max Nebig
In 1949 was hier kleermaker Max Nebig gevestigd. Volgens de woningkaart van het stadsarchief was het een confectie-atelier. Het zou kunnen zijn dat dit Meijer Nebig was (Amsterdam, 5 december 1917 – Amsterdam, 26 april 1968), gehuwd met Frieda Batist (Berlijn, 19 februari 1922 – Amsterdam, 8 juni 2002).
Galerij 12 – Huishoudelijke artikelen Gustav Löw
Gustav Löw (Rastadt, 16 juli 1848) was een Joodse immigrant uit Duitsland die hier zijn zaak in huishoudelijke artikelen had. Gustäv was gehuwd met Bertha Altschultz (Rastadt, 26 juni 1849). Zij woonden volgens de archiefstukken op de ‘Westeinde Passage’, dit adres dus.
Galerij 14 – W. Kuijk
De chocolatier W. Kuijk was op dit adres gevestigd in 1893. Willem Kuijk (Zaandam, 12 november 1853) richtte zich met zijn advertenties in het Nieuw Israëlietisch Weekblad tevens op de Joodse clientèle.
Galerij 14 – kapper Van Velzen Freres
André de Jong was de uitbater van deze kapperszaak in 1926.
Galerij 15-26 – Afdeling Werkverruiming
Hier was tijdens de oorlog de afdeling werkverruiming van het Gemeentelijk Bureau voor Sociale Zaken gevestigd, inclusief steunverlening aan Joden (Afdeling J).
Galerij 19 en 21 – Au bon goût
Deze kledingzaal zocht in 1916 een leerling en adverteerde daarvoor in het Nieuw Israëlietisch Weekblad.
Galerij 24-25 – Van Berg’s Modebazar
Deze zaak was hier in 1910 gevestigd. In 1915 was de zaak uitgebreid naar de panden op 20, 23, 24 en 25.
Galerij 27-28 – Wijkpost Luchtbeschermingsdienst
Deze dienst was hier gevestigd tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Galerij 35 – Pharmacie Française
Deze pharmacie was een van de apothekers waar men in het begin van de vorige eeuw melkbrood voor diabetici ORT kon kopen.
Galerij 42 – Mistinquette
Dames-hoeden magazijn Mistinquette werd hier geopend op 26 januari 1924.
Galerij 43 – M. A. Verkozen
Mozes Abraham Verkozen (Alkmaar, 23 januari 1863) had rond 1900 hier zijn zaak in galanterieën, bijouterieën en lederwaren. Hij was gehuwd met Sipora Bosboom (Amsterdam, 19 februari 1872 – Sobibor, ) en zij hadden een dochter Celine (Amsterdam, 26 mei 1899). Ten tijde van de oorlog woonden moeder en dochter op de Loosdrechtseweg 140, Hilversum. Celine is in onderduik gegaan in Friesland, bij W. van Terwisga op de Dammenseweg in Koudum en heeft daar de oorlog overleefd.
Galerij 43-44 – Ziekenoppasser
In 1922 was hier de zaak van Ziekenoppasser gevestigd in verlichtingsartikelen en zijden lampenkappen.
Galerij 46-47 – Nederlandse Meubelcompagnie E. B. van Lier & Zoon
In 1915 deed E. B. van Lier zijn zaak over aan Alex Cohen, die de zaak onder dezelfde naam voort zette.
Galerij 48 – fotograaf Max Cosman
In 1895 adverteerde Max Cosman, fotograaf, in het Nieuw Israëlietisch Weekblad. Max was een bijzonder fotograaf. Hij was hofleverancier en volgens zijn advertenties en visitekaartjes mocht hij de titel voeren: ‘hofleverancier voor Maria Elisabeth prinses van Saxen-Weinigen’ en en de titel ‘hofleverancier voor de Koning en Koningin van Roemenië’ (Karel 1 en Elisabeth van Wied). Naast deze vestiging opende Max in 1891 een filiaal op het Koningsplein 1 en een studio op de Kirchstraße 27 in Bad Kleve (Duitsland).
Max werd op 2 oktober 1852 in Kleef geboren en was getrouwd met Röschen Goldschmidt (Weener, 25 februari 1857 – Den Haag, ) en zij hadden twee zoons, Jacques (Amsterdam, 10 juni 1887 – Sobibor, ) en Herman (Amsterdam, 20 juli 1890 – Monowitz, ). Het gezin woonde op het Koningsplein 1, daarna op de Falckstraat 7 en tenslotte op de Hemonylaan 17.
Sloop Galerij
De Galerij heeft tot in de zestiger jaren bestaan. Onderstaande fotoreportage is van tijdens de sloop.
bron:
“Advertentie Au bon Gout”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-06-1916. Geraadpleegd op Delpher op 19-02-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860458:mpeg21:a0025
“Advertentie Kuijk”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-05-1893. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858610:mpeg21:a0004
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Willem Kuijk
Stichting RKD, Nederlands Instituut voor de Kunstgeschiedenis, Max Cosman, man / Duits, Nederlands fotograaf, hofleverancier op https://rkd.nl/nl/explore/artists/373689 (geraadpleegd 10 maart 2019).
“Advertentie Max Cosman”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-09-1895. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858450:mpeg21:a0003
Stadsarchief Amsterdam, bevolkingsregister 1874 – 1893, Max Cosman
Celine Verkozen onderduik via https://ondergedokeninfryslan.nl/duikkaarten/celine-verkozen-1899 (geraadpleegd 10 maart 2019)
“Advertentie M A Verkozen”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-12-1901. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874132:mpeg21:a0006
www.joodsmonument.nl, lemma Sipora Verkozen – Bosboom (geraadpleegd 10 maart 2019)
“Advertentie Van Berg’s Modebazar”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-12-1910. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859307:mpeg21:a0032
“Advertentie Van Lier”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-12-1910. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859307:mpeg21:a0032
“Advertentie Van Berg’s”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-11-1915. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859590:mpeg21:a0029
“Advertentie Ziekenoppasser”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-03-1922. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874045:mpeg21:a0051
“Advertentie Mistinquette”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-01-1924. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872465:mpeg21:a0060
“Advertentie Van Velzen Freres”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 08-09-1926. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858142:mpeg21:a0077
“Advertentie Max Nebig”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 08-04-1949. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873493:mpeg21:a0014
Bianca Stigter, De Bezette Stad, plattegrond van Amsterdam 1940 – 1945 (Amsterdam 2005) 109, 110
illustratie:
“Advertentie Au bon Gout”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-06-1916. Geraadpleegd op Delpher op 19-02-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860458:mpeg21:a0025
“Advertentie Kuijk”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-05-1893. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858610:mpeg21:a0004
“Advertentie Max Cosman”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-09-1895. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858450:mpeg21:a0003
“Advertentie Van Lier”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-12-1910. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859307:mpeg21:a0032
“Advertentie Van Berg’s”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-11-1915. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859590:mpeg21:a0029
“Advertentie Van Velzen Freres”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 08-09-1926. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858142:mpeg21:a0077
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Galerij 12. Huishoudelijke artikelen Gustav Löw. Reclamekaartje. Dieperink en Co. 1875 – 1900. 010194001537
foto’s sloop met dank aan Rob Poel en Katinka Poel.
gepubliceerd:
19 februari 2019
laatst bijgewerkt:
25 maart 2023